Ξεφυλλίζουμε τις γαστρονομικές εκδόσεις τελευταίας εσοδείας και περνάμε πολλές απολαυστικές ώρες ανάγνωσης, μαθαίνοντας για το θηραϊκό κρασί, τις γαστρονομικές κοινότητες, το τραπέζι των αρχαίων Αθηναίων, την κουζίνα της Νάξου και τον μεγαλύτερο σεφ όλων των εποχών, τον Καρέμ.
Το μανιφέστο ενός μάγειρα
«Το ότι η μαγειρική μεταλλάσσεται όλο και περισσότερο σε σόου ομολογώ πως είναι κάτι που με αγχώνει. […] Φαντάζεστε λοιπόν την αγωνία μου, ξάφνου τα εστιατόρια να μεταμορφωθούν σε σκηνές επίδειξης για αρτίστες σεφ. Αυτό που με καθησυχάζει κάπως είναι ότι δεν πρόκειται ποτέ να με αξιολογήσει με αστέρια ή αστερίσκους καμιά εταιρεία ελαστικών. Η δική μου σχέση με τη Michelin είναι μόνο οι ρόδες στο αμάξι μου». Κάπως έτσι μας συστήνεται ο συγγραφέας Γιάννης Βάσιλας μέσα από τον πρόλογο του βιβλίου του, το οποίο κυκλοφόρησε στα τέλη του καλοκαιριού. Από την πρώτη κιόλας σελίδα δίνει το στίγμα του, αποκαλύπτει τη φιλοσοφία του, τη σχέση του με τη μαγειρική, τη στάση του ως μάγειρας, σύμφωνα με την οποία πορεύεται στην κουζίνα της ταβέρνας του στη Νάξο, της περίφημης «Αξιώτισσας». Δεν πρόκειται λοιπόν απλώς για ένα βιβλίο μαγειρικής, αλλά για ένα μανιφέστο. Στοχάζεται, αναπολεί, σημειώνει, αφορίζει και μοιράζεται με τον αναγνώστη μικρούς θησαυρούς γεύσης, τις συνταγές του.
Γιάννης Βάσιλας, Ιστορίες, στοχασμοί και συνταγές γύρω από τη Μαρμίτα της «Αξιώτισσας», Ιδιωτική έκδοση, Νάξος, 2018, σελ. 152
Μια φορά κι έναν καιρό ήταν ο Καρέμ
Η Δέσποινα Αντύπα, ζαχαροπλάστρια στο πεντάστερο ξενοδοχείο Steigenberger Wiltcher’s των Βρυξελλών, σε μια άλλη ζωή υπήρξε δημοσιογράφος, και μάλιστα εξάσκησε το επάγγελμα αυτό για δέκα ολόκληρα χρόνια, πριν αφοσιωθεί στο πάθος της για τη ζαχαροπλαστική. Φαίνεται όμως ότι το χούι δεν βγαίνει εύκολα και η αγάπη για τη γραφή παραμένει. Στο βιβλίο της, έναν μικρό εικαστικό θησαυρό με πολύ όμορφα σκίτσα που έχει φτιάξει η ίδια, ξετυλίγει το ταλέντο της στο να διηγείται και να υφαίνει ιστορίες με κεντρικό ήρωα τον Καρέμ, τον διασημότερο ζαχαροπλάστη όλων των εποχών – δέκα ιστορίες που μας μεταφέρουν στη Γαλλία του 18ου αιώνα. Καθεμία από αυτές σχετίζεται με ένα κλασικό γλυκό, για το οποίο η Αντύπα μάς δίνει τη συνταγή και μοιράζεται μαζί μας μυστικά επιτυχίας που γνωρίζουν μόνο οι επαγγελματίες, ότι για παράδειγμα η μαρέγκα θα φουσκώσει καλύτερα αν τα ασπράδια είναι παλιά και σε θερμοκρασία δωματίου ή ότι τα καλά φινανσιέ πρέπει να γίνουν με βούτυρο που έχει αρπάξει ελαφρώς στην κατσαρόλα. Είναι τελικά ένα πρωτότυπο βιβλίο ζαχαροπλαστικής, μια μυθοπλασία ή μια βιογραφία ενός μεγάλου σεφ; Κάτι απ’ όλα.
Δέσποινα Αντύπα, Δέκα, εκδ. Ποταμός, 2018, σελ. 160
Βόλτα στην αρχαία Αθήνα
Σπουδαίος αφηγητής ο Ηλίας Μαμαλάκης, είτε από την τηλεόραση είτε μέσα από τα βιβλία του, έχει έναν μοναδικό τρόπο να μιλάει για το φαγητό. Το ίδιο κάνει και στο τελευταίο βιβλίο του, που είναι μια καταγραφή του γαστρονομικού ήθους της αρχαίας Αθήνας μεταμφιεσμένη σε παραμύθι. Κεντρική ηρωίδα η Μύρτις, ένα κοριτσάκι που έζησε κατά τον Χρυσό Αιώνα του Περικλή, χάθηκε στον μεγάλο λοιμό, που εξάλειψε σχεδόν το 1/3 του πληθυσμού, και θάφτηκε σε ομαδικό τάφο στον Κεραμεικό. Η Μύρτις «ζωντάνεψε» ξανά στην εποχή μας, όταν ο καθηγητής της οδοντιατρικής Μανώλης Παπαγρηγοράκης ανέπλασε το πρόσωπο και το σώμα της με βάση το κρανίο της και το αποτέλεσμα εκτέθηκε στο Μουσείο Ακρόπολης το 2010. Τώρα, συνεχίζει τη ζωή της μέσα από τις σελίδες αυτού του παραμυθιού, που την ακολουθεί στη βόλτα της στην πόλη, βρίσκοντας αφορμή να παρουσιάσει την καθημερινότητα, τις γαστρονομικές συνήθειες, τα εμπορεύματα και το τραπέζι των αρχαίων Αθηναίων.
Ηλίας Μαμαλάκης, Η Μύρτις και η μελόπιτα: Μια μέρα στην αρχαία Αθήνα με οδηγό τη Μύρτιδα, εκδ. Αρμός, 2018, σελ. 64
Για ταξιδιώτες με ανησυχίες, οινόφιλους και μη
Αν υπάρχει ένας άνθρωπος που να γνωρίζει σφαιρικά τον κόσμο του κρασιού στην Ελλάδα και παράλληλα να μπορεί να γράψει γι’ αυτόν με τρόπο γλαφυρό και ενημερωτικό, αυτός είναι σίγουρα η Μερόπη Παπαδοπούλου, δημοσιογράφος και σύμβουλος έκδοσης του περιοδικού «Οινοχόος». Σε αυτό της το πόνημα επιστρέφει σε έναν τόπο αγαπημένο, τη Σαντορίνη, προσπαθώντας να αποκρυπτογραφήσει τα μυστικά του κρασιού της, ενός κρασιού «που αποτυπώνει μοναδικά και με ακρίβεια τον τόπο του, διευρύνοντας την έννοια του terroir και προσθέτοντας σ’ αυτήν παρονομαστές πρωτόγνωρους», όπως σημειώνει η ίδια. Είναι μια εξαιρετικά ενδιαφέρουσα coffee table έκδοση, πυκνή σε πληροφορία, με πλούσιο φωτογραφικό υλικό και τη γοητευτική γραφή της συγγραφέως, η οποία μας συστήνει τις ποικιλίες, τα οινοποιεία του νησιού, μας μιλάει για το terroir και τις συνθήκες που γέννησαν αυτόν τον μοναδικό αμπελώνα.
Μερόπη Παπαδοπούλου, Σαντορίνη: Με τις ρίζες στο ηφαίστειο, εκδ. Μίλητος, 2018, σελ. 189
Εγχειρίδιο δράσης
Ακάματος οργωτής της ελληνικής υπαίθρου, καταγραφέας και μελετητής της γαστρονομικής ταυτότητας κάθε τόπου και ταυτόχρονα επικεφαλής του προγράμματος «Ελληνικό Πρωινό» του Ξενοδοχειακού Επιμελητηρίου Ελλάδας, που επιχειρεί να αφυπνίσει τους επιχειρηματίες του τουρισμού σχετικά με την υπεραξία των ντόπιων προϊόντων, των παραδόσεων και των συνταγών, ο Γιώργος Πίττας με το νέο του βιβλίο καταθέτει μια πρόταση για την αξιοποίηση του γαστρονομικού πλούτου κάθε τόπου. Πιο συγκεκριμένα, προτείνει και αναπτύσσει σε βάθος την ιδέα των «γαστρονομικών κοινοτήτων», την ανάγκη ύπαρξης συνεργειών ανάμεσα σε παραγωγούς, ξενοδόχους, επιχειρηματίες και την ίδια την κοινωνία, ως μοχλό ανάπτυξης της τοπικής οικονομίας. Όσοι ασχολούνται με τον τουρισμό και τη γαστρονομία θα βρουν στο βιβλίο του ένα αναλυτικό εγχειρίδιο δράσης, για όλους τους υπολοίπους αποτελεί τροφή για σκέψη.
Γιώργος Πίττας, Γαστρονομικές κοινότητες – Γαστρονομικοί προορισμοί, εκδ. Κοιλάδα Λευκών, Λεύκες Πάρου, 2018, σελ. 127
