«Στην Κρήτη έχει καλό φαγητό». Αλήθεια ή στερεότυπο χωρίς πραγματική εφαρμογή; Αν έχετε επισκεφτεί το νησί ως απλοί τουρίστες, ασφαλώς θα πιστεύετε το δεύτερο. Οτι δηλαδή η κρητική κουζίνα είναι ένας μύθος που διαψεύδεται βάναυσα στις παραλιακές τουριστικές ταβέρνες του νησιού. Στην καλύτερη περίπτωση, στα εστιατόρια με τις πλαστικές ταμπέλες-αφίσες, όπου φιγουράρουν τα πιάτα της περίφημης «traditional greek cuisine», θα φας γεμιστά στεγνά και άγευστα· και στη χειρότερη, μια εκδοχή λιγδωμένου μουσακά, που μοιάζει σαν να μην έχει άλλη αποστολή από τη δυσφήμηση του κρητικού ελαιολάδου.
Και όμως, η Κρήτη έχει πολύ καλό φαγητό. Μόνο που είναι καλά «κρυμμένο» στα χωριά της ενδοχώρας. Σε πολλά καφενεία, ως είθισται κατά την κρητική παράδοση, μαγειρεύονται δύο – τρία φαγητά για όποιον θελήσει…
Σε αυτά τα μέρη πρέπει να πάει κανείς με καλή διάθεση, κάποια υπομονή και μεγάλη όρεξη. Εκεί δεν παραγγέλνεις ό,τι θέλεις. Απλώς κάθεσαι και ο ιδιοκτήτης σού σερβίρει ό,τι έχει μαγειρέψει. Τα «πιάτα ημέρας» καθορίζονται από τα υλικά που υπάρχουν στο περιβόλι ή έδωσε ο κτηνοτρόφος της περιοχής. Πατάτες τηγανητές κυδωνάτες, χωριάτικες σαλάτες με «γλυκές» ντομάτες, φυσικά αρνί ή κατσίκι μαγειρεμένο με χίλιους τρόπους. Απαραίτητο το κέρασμα μιας τσικουδιάς. Μη δοκιμάσετε να το αντιγυρίσετε, είναι προσβολή. Στην Κρήτη κερνάει αυτός που σε υποδέχεται. Πώς θα ανακαλύψετε αυτά τα μέρη; Ψάχνοντας, ρωτώντας, δοκιμάζοντας.
Εγώ σας προτείνω τρία στο νομό Ρεθύμνου, έτσι για αρχή. Το καφενείο του Μανώλη στο Ατσιπόπουλο, ένα χωριό έξω από το Ρέθυμνο. Βρίσκεται στην πλατεία του χωριού, πάνω στον κεντρικό δρόμο. Φάγαμε λουκάνικα ψητά για αρχή, χοιρινό κοκκινιστό, σαλάτα χωριάτικη με ντομάτα που θα θυμάμαι για καιρό, βραστά κολοκύθια και χόρτα (ευχαρίστως να κάνω δίαιτα), κατσικάκι με αμπελοφάσουλα και τους πιο μυρωδάτους κεφτέδες που έχω δοκιμάσει. Ολα μικρά πιατάκια, σαν μεζέδες. Ανάλογα με την εποχή, ο Μανώλης αναζητά στα γύρω βουνά μανιτάρια, σπαράγγια, άγρια χόρτα. Απλώς αφήστε τον να σας περιποιηθεί.
Στον Κάτω Πόρο (χωριό που βρίσκεται στο δρόμο προς Επισκοπή) στο καφενείο του χωριού. Για να το βρείτε, ρωτήστε στο χωριό. Ιδιοκτησία Σάρακα (ψευδώνυμο φυσικά), σερβίρει κυρίως ψητά κρέατα. Εδώ σας «επιτρέπουν» να παραγγείλετε. Στο Ασκύφου, και πάλι στο καφενείο του χωριού. Βρίσκεται στην πλατεία. Αρνάκι με στάκα και πατάτες τηγανητές. Αξίζει όμως τον κόπο, ακόμα και αν μείνετε στις φρέσκες από το περιβόλι σαλάτες
