Σε χέρια ιδιώτη πλέον, το νιώτικο τυροκομείο διανύει τη δεύτερη δεκαετία της ζωής του παράγοντας εκλεκτά προϊόντα, τα οποία στηρίζει πριν από όλους η τοπική κοινωνία.
Αλειμμένο στο ψωμί, σερβιρισμένο κουταλιά κουταλιά πάνω σε μια σαλάτα ντομάτα ή λάχανο, δίπλα σε ψητά λαχανικά, σε μια τάρτα, στη γέμιση ή στο πλάι ως συνοδευτικό, όπως και να το φας, το νιώτικο σκοτύρι είναι εξαίσιο. Δυνατό τυρί, φτιάχνεται με τρία είδη γάλακτος, αιγοπρόβειο και αγελαδινό, ζυμώνεται με ντόπια θρούμπη, είναι αρωματικό, πικάντικο και κρεμώδες. Και είναι η ναυαρχίδα του τυροκομείου του νησιού, το πιο αναγνωρίσιμο προϊόν του. Όμως, ας πάρουμε τα πράγματα από την αρχή.
Η Ίος έχει μακρόχρονη παράδοση στην τυροκομία. Οργανωμένο τυροκομείο όμως απέκτησε πολύ πρόσφατα. Η μονάδα δημιουργήθηκε το 2007 επί δημαρχίας Γιώργου Πουσσαίου. Το όραμα του εμπνευσμένου πρώην δημάρχου ήταν να βάλει το νησί στον τυροκομικό χάρτη της Ελλάδας. Το εγχείρημα στέφθηκε με επιτυχία. Η ποιότητα των προϊόντων, η γευστική τους ρώμη, η ασφάλεια που δίνει στους εμπόρους μια οργανωμένη μονάδα, όλα αυτά συνέβαλαν στο να γίνουν γνωστά τα νιώτικα διαμάντια σε όλη τη χώρα και να τονωθεί η ντόπια κτηνοτροφία.
Η αλλαγή
Ύστερα από μερικά χρόνια σταθερής ανόδου, το δημοτικό τυροκομείο, λόγω κάποιων ήδη υπαρχουσών ελλείψεων τις οποίες η κρίση τόνισε περισσότερο, παρουσίασε κάμψη, ώσπου το 2013 περιήλθε σε ιδιωτικά χέρια. Το απέκτησε ένας σημαντικός επιχειρηματίας του νησιού, ο κ. Δημήτρης Ζακχαίος, που ασχολείται με τον τουρισμό, αλλά κατάγεται από κτηνοτροφική οικογένεια. Διατηρώντας κάποιους από τους παλιούς εργαζομένους, όπως τον τυροκόμο Κώστα Κώνστα, απόφοιτο της Γαλακτοκομικής Σχολής Ιωαννίνων, και με την επωνυμία «Νιώτικο», το 2014 το τυροκομείο μπαίνει σε νέα τροχιά. Με υπομονή, επιμονή, σκληρή εργασία και πάθος για τη γη και τα δώρα της, οι άνθρωποι της επιχείρησης παράγουν προϊόντα ξεχωριστά και κερδίζουν συνεχώς διακρίσεις.
Τι φτιάχνουν; Κεφαλοτύρι αιγοπρόβειο, βουτυράτο, με ωραία επίγευση, αλλά και κατσικίσιο, με περίπλοκη γεύση, μυζήθρα, ξινό, μια ωραία γραβιέρα, μαλακιά και γλυκίζουσα, το περίφημο σκοτύρι. Το νέο τους τυρί, με το όνομα «Ομήρου τριλογία», είναι ένα είδος ημίσκληρης γραβιέρας, φτιαγμένης με τριών λογιών γάλατα, με ξεχωριστή γεύση.
Σπάνιο terroir
Η επιτυχία του «Νιώτικου» συνίσταται κυρίως στο γεγονός ότι σε καθημερινή βάση έχουν άμεση πρόσβαση σε φρέσκο, ποιοτικό γάλα. Η μονάδα βρίσκεται στα Διασέλια, μέσα στα βοσκοτόπια που ταΐζουν αρκετούς μήνες τα κοπάδια του νησιού. Το terroir, η πλούσια φύση, η μυρωδιά της θάλασσας και του θυμαριού που πλανάται πάνω από το νησί αποτυπώνονται κατά κάποιον τρόπο στο γάλα που δίνουν.
Ενώ η αγνή πρώτη ύλη υπάρχει σε αφθονία και τα προϊόντα του τυροκομείου είναι εξαιρετικής ποιότητας, ο δρόμος δεν είναι εύκολος, καθώς η εχθρική φορολογία αποτελεί τροχοπέδη για περισσότερες επιχειρηματικές κινήσεις και εξαγωγές. Όμως το «Νιώτικο» δεν φαίνεται να το… βάζει κάτω. Όπως μας είπε ο υπεύθυνος λειτουργίας του τυροκομείου, Στέλιος Παξιμαδάς: «Δίνουμε αγώνα να κάνουμε κάτι καλό, και αυτό φαίνεται στα προϊόντα μας».
Η τοπική κοινωνία έχει αγκαλιάσει αυτή την προσπάθεια και τα προϊόντα του τυροκομείου μπορεί κανείς να τα βρει σε εστιατόρια και σε ξενοδοχεία του νησιού. Ακόμη, ο δήμος οργανώνει εκπαιδευτικές εκδρομές στο τυροκομείο: οι μαθητές του σχολείου του νησιού έχουν την ευκαιρία να γνωρίσουν από κοντά τη «βαριά» βιομηχανία της Ίου. Είναι γεγονός ότι κινήσεις όπως αυτή, από ανθρώπους παθιασμένους με τον τόπο τους, που προάγουν τα τοπικά προϊόντα, μόνο να ωφελήσουν μπορούν, τόσο την ελληνική επιχειρηματικότητα όσο και τον τουρισμό της χώρας.
Πού βρίσκουμε τα τυριά: Αναζητάμε τα προϊόντα του τυροκομείου σε γνωστές αλυσίδες σούπερ μάρκετ στην Αθήνα (π.χ. Σκλαβενίτης, ΑΒ) και σε επιλεγμένα ντελικατέσεν (π.χ. Αφοί Βασιλόπουλοι, Συμπέθεροι, Πανδαισία, Το Σμυρνιώ). Τηλ. τυροκομείου 22860-92.506.
