Γνωρίζουμε τα κρασιά και τα οινοποιεία της Χώρας των Βάσκων

Τo ταξίδι στη Χώρα των Βάσκων ήταν από καιρό στα πλάνα της ομάδας, αλλά η πανδημία το εξοβέλισε από την κορυφή της λίστας των «προσεχώς». Όταν λοιπόν έφτασε η ώρα, πέσαμε με τα μούτρα στις κρατήσεις εστιατορίων – η περιοχή διαθέτει 38 μισελενάτα, άπειρα pintxos bars και κάθε είδους ταβέρνες. Φυσικά, δεν μπορούσαμε να αγνοήσουμε το κρασί, γι’αυτό αρχίσαμε να ξεσκονίζουμε τα δοκιμασμένα και να ψάχνουμε άγνωστά μας οινοποιεία στη Rioja και στην Castilla y Leon –αμφότερες συνορεύουν με τη Χώρα των Βάσκων– και να ρωτάμε φίλους και γνωστούς για τα κρασιά της Galicia. Μέχρι που έπεσε στο τραπέζι η ερώτηση: Μα, καλά, δεν έχει κρασιά η Χώρα των Βάσκων; Έχει και παραέχει, διαπιστώσαμε σύντομα. Οι τοπικές ποικιλίες δίνουν κατά κύριο λόγο λευκά κρασιά, τα οποία χωρίζονται σε τρεις κατηγορίες Προστατευόμενης Ονομασίας Προέλευσης –DO, τουτέστιν Denominación de Origen– με το όνομα Txakoli – προφέρεται «Τσακόλι» και επίσης θα το συναντήσετε ως Txacoli, Chacoli ή Chakoli.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣΔοκιμάζουμε αργεντίνικα κρασιά Malbec για όλα τα βαλάντια

Το τρίο Txakoli

Η αμπελοκαλλιέργεια και η οινοποίηση ήταν αρκετά διαδομένες στην περιοχή, μέχρι που η φυλλοξήρα σχεδόν την αφάνισε. Μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο άρχισε και πάλι δειλά δειλά η επαναφύτευση και η ενασχόληση με το αμπέλι, αλλά τουλάχιστον μέχρι τα μέσα της δεκαετίας του ’90 οι οινοποιήσεις ήταν πολύ μικρής κλίμακας, για οικιακή χρήση ή για κατανάλωση στις τοπικές ταβέρνες. Όμως, η διεθνής άνθηση της γαστρονομίας και το επακόλουθο ενδιαφέρον κινητοποίησαν τους ντόπιους οινοποιούς να εξερευνήσουν τις δυνατότητες των κρασιών τους να παντρεύονται γευστικά με τις εγχώριες σπεσιαλιτέ. Έτσι, περίπου από το 2000 το Txakoli παρουσιάζει ανοδική πορεία, με τα τελευταία πέντε χρόνια να έχει εντοπιστεί και από τα διεθνή οινικά ραντάρ.

Το διεθνές ενδιαφέρον για τη γαστρονομία της περιοχής έχει ωθήσει τους οινοποιούς να πειραματίζονται διαρκώς.

Παρότι στην περιοχή υπάρχουν αρκετές ποικιλίες, το κύριο λευκό σταφύλι που δίνει κρασιά Txakoli είναι το Hondarrabi zuri, ενώ το αντίστοιχο ερυθρό το Hondarrabi beltza – «zuri» είναι η βασκική λέξη για το «λευκό» και «beltza» για το «κόκκινο». Ως αποτέλεσμα έχουμε τρεις ΠΟΠ λευκούς οίνους: το DO Arabako Txakolina, το DO Bizkaiko Txakolina και το DO Getariako Txakolina. Τα κρασιά από την Getaria (Getariako Txakoli) έχουν τονισμένη οξύτητα και αλμύρα, ως αποτέλεσμα της εγγύτητας των αμπελώνων στη θάλασσα της Κανταβρίας, η Alava (Arabako Txakoli) διαθέτει λίγα οινοποιεία και κατά συνέπεια τη μικρότερη παραγωγή –εδώ κυριαρχεί η επαφή με τις οινολάσπες και το βαρέλι, για να δώσει πιο στρογγυλά κρασιά–, ενώ η Vizcaya (Bizkaiko Txakoli) είναι η πιο προβεβλημένη από τις τρεις περιοχές, με διαφοροποίηση στα τερουάρ, μεγαλύτερους σε έκταση αμπελώνες και διαφορετικά στιλ κρασιών: από απλά φρουτώδη μέχρι πολύπλοκα και στιβαρά. Τα περισσότερα οινοποιεία είναι μεσαίου και μικρού μεγέθους, οικογενειακά κυρίως, τα μεγαλύτερα εκ των οποίων παράγουν περί τις 600.000 φιάλες, ωστόσο η πλειονότητα κινείται στα όρια των 300.000. Από τα πιο γνωστά είναι το Txomin Etxaniz, που διακρίνεται και για τα αφρώδη του, το Ameztoi, στις εγκαταστάσεις του οποίου περιλαμβάνεται κι ένα μπουτίκ ξενοδοχείο, το Gaintza, όπου ξεχωρίζει η single vineyard εμφιάλωση από σταφύλια αιωνόβιου αμπελώνα, το Astobiza της οικογένειας Abando-Moyua με εγκαταστάσεις στην κοιλάδα της Ayala, το Itsasmendi με έδρα την ιστορική Γκουέρνικα και το Gorka Izagirre με την πολύ χαμηλή παραγωγή και αμπελώνες σε πλαγιές με μεγάλη κλίση.

Λίγα και ενδιαφέροντα

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣNatural Wines: Δοκιμάζοντας τα νέα, ωραία και φυσικά κρασιά Το διεθνές ενδιαφέρον για τη γαστρονομία της περιοχής έχει ωθήσει τους οινοποιούς της Χώρας των Βάσκων να πειραματίζονται διαρκώς, αναμειγνύοντας τις τοπικές ποικιλίες με διεθνείς «ντίβες», όπως το Chardonnay, το Riesling και το Sauvignon Blanc, παλαιώνοντας τα κρασιά για να αναδείξουν τη δυναμική τους, εκμεταλλευόμενοι σταφύλια από περιοχές με ιδιαίτερο μικροκλίμα κ.ο.κ. Γευστικά, τα κρασιά αυτά παντρεύονται άριστα με τα τοπικά tapas, που οι Βάσκοι τα αποκαλούν pintxos (πίντσος). Το άλλο τους «ταίρι» είναι τα θαλασσινά και τα ψαρικά, που τα κάνει καλούς παρτενέρ εν γένει για τη μεσογειακή και ειδικά για την ελληνική κουζίνα: ψαρομεζέδες, τηγανητά ψαράκια, ψητό φιλέτο ψαριού, αλλά και σουβλάκια κοτόπουλου, στικ μοτσαρέλας με ντοματίνια και συναφή μεζεδάκια. Ασφαλώς και μόνα τους, σαν απεριτίφ, δροσίζουν τον ουρανίσκο πριν από ένα γενναίο γεύμα. Αν πρέπει να γενικεύσουμε, θα λέγαμε ότι τα κρασιά της Χώρας των Βάσκων έχουν μέτρια προς υψηλή οξύτητα, είναι ξηρά, με χαμηλό προς μέτριο αλκοόλ και πίνονται κατά κύριο λόγο φρέσκα. Η φρεσκάδα είναι το σήμα κατατεθέν τους: επικρατούν τα εσπεριδοειδή και το πράσινο μήλο, κάποια έχουν βοτανικές νύξεις, ενώ οι οινολάσπες ή το βαρέλι τούς προσδίδουν νότες μελιού και κηρήθρας, ωριμασμένα εσπεριδοειδή και μακρύτερη επίγευση. Να πούμε τέλος ότι, δεδομένης της σχετικά πρόσφατης αναγέννησης του αμπελώνα της Χώρας των Βάσκων και της μικρής παραγωγής, οι εξαγωγές είναι περιορισμένες κι έτσι στην Ελλάδα δεν υπάρχουν πολλά κρασιά. Αναζητήστε το Marko του οινοποιείου Oxer Wines (Vinalia) και το Hondarrabi Zuri, Txakoli De Álava του οινοποιείου Atlantis (Cava Abatzis).

*O Γιάννης Βραϊμάκης, η Μαρία Μπίζιου και ο Νίκος Ρεκαντζής είναι ερασιτέχνες οινόφιλοι που διατηρούν ένα μπλόγκ για ταξίδια, φαγητό, κρασί και spirits, το yamani.gr