Ξεφυλλίσαμε την «Εφημερίδα των Κυριών», της Καλλιρρόης Παρρέν, της πρώτης Ελληνίδας δημοσιογράφου και φεμινίστριας που τόλμησε στις αρχές του 20ού αιώνα να μιλήσει ανοιχτά στην Ελλάδα για τη γυναικεία χειραφέτηση, και συνθέσαμε ένα γιορτινό μενού με αέρα γαλλικό και χαρακτήρα απρόσμενα ρουστίκ.
Ποια ήταν όμως η Καλλιρόη Παρρέν; Ας ταξιδέψουμε ενάμιση αιώνα πριν για να γνωρίσουμε την ιστορία της.
8 Μαρτίου 1887. Ένας εφημεριδοπώλης έξω από το καφενείο του Ζαχαράτου στο Σύνταγμα διαλαλεί μια καινούργια εφημερίδα. Ο τίτλος της Εφημερίς των Κυριών.
Λίγα λόγια για το Μέγαρο Υπατία
Την εποχή εκείνη η Αθήνα είχε μόλις 100.000 κατοίκους και στο ελληνικό κράτος είχαν μόλις ενσωματωθεί η Θεσσαλία και μέρος της Ηπείρου (1881). Η Ελλάδα ήταν χώρα αγροτική, με οικονομία εσωστρεφή, που πάσχιζε να αλλάξει σελίδα με την εκσυγχρονιστική παρέμβαση των κυβερνήσεων Τρικούπη. Σελίδα άλλαζε και η ναυτιλία της, ο μοναδικός κλάδος με διεθνή παρουσία, που περνούσε από το ιστίο στον ατμό.
Αυτή την εποχή η Καλλιρρόη Σιγανού –Παρρέν, μετά τον γάμο της με τον Κωνσταντινουπολίτη δημοσιογράφο Ι. Παρρέν– εξέδωσε την Εφημερίδα των Κυριών. Για τα ήθη μιας εποχής όπου οι γυναίκες δεν συμμετείχαν στον δημόσιο βίο και η κρατούσα αντίληψη τις αντιμετώπιζε ως «πλάσματα από τα οποία οι άνδρες δεν ζητούσαν περισσότερον από ωραιότητα, ηθικήν, πλούσιαν προίκαν, οικονομίαν και υπακοήν», η κίνησή της ήταν πραγματικά ρηξικέλευθη.
Γεννημένη στα Πλατάνια Ρεθύμνου το 1859, η Καλλιρρόη και η οικογένειά της αναγκάστηκαν, μετά την έναρξη της Κρητικής Επανάστασης (1866), να φύγουν από την υπό οθωμανική κυριαρχία Κρήτη και να εγκατασταθούν αρχικά στον Πειραιά κι ύστερα στην Αθήνα. Χρόνια ανέχειας ακολούθησαν, κατάφερε όμως να πάρει δίπλωμα δασκάλας από το Αρσάκειο το 1878. Λίγους μήνες αργότερα διευθύνει Παρθεναγωγείο στην Οδησσό και από το 1882 Παρθεναγωγείο στην Ανδριανούπολη.
Απαρχή για την ενασχόλησή της με τον φεμινισμό ήταν ένα ταξίδι στην Κωνσταντινούπολη. «Με μιας», γράφει, «η ιδέα ότι θα ημπορούσα να εργασθώ διά να ελευθερωθή το φύλον μου από την αθλιότητα αυτήν εφώτισε το πνεύμα μου. Να ωραία εργασία, να ευγενής σκοπός». Σχολιάζοντας, ο ακαδημαϊκός Σπύρος Μελάς έγραφε δύο ημέρες μετά τον θάνατό της: «Τι άλλο μπορεί να είναι μια μεγάλη ζωή, αν μη μια μεγάλη ιδέα, που συλλαμβάνει κανείς στη νεανική ηλικία, αγωνίζεται γι’ αυτήν όταν μεγαλώνη και την πραγματοποιεί όταν ωριμάζη;» (Καθημερινή, 17/2/1940).
 |
 |
Η τέχνη του γιορτινού μενού – πολύτιμες συμβουλές
Δεν ήταν στενά φεμινιστικό όργανο η Εφημερίς των Κυριών. Επεδίωξε να απαλλάξει τη γυναίκα από «παλαιούς δεσμούς και προκαταλήψεις», από την «πλάνη της φυσικής της ανεπάρκειας και ανικανότητας». Θέλησε να προσφέρει υλικό για «την αφύπνισίν της εις κάθε νέαν ιδέαν προόδου και δράσεως», την εξύψωση του πνευματικού της επιπέδου, ώστε να συμβάλλει στην πρόοδο της οικογένειας, της κοινωνίας και της χώρας.
Δεν έμεινε μόνο εκεί, η πολυπράγμων Καλλιρόη. Πρωτοστάτησε στη δημιουργία φιλανθρωπικών συλλόγων, συμμετείχε σε διεθνή συνέδρια, αγωνίστηκε για τα δικαιώματα των γυναικών στην εκπαίδευση και την εργασία, το δικαίωμα του εκλέγειν και εκλέγεσθαι. Εξ ου η θέση του Παλαμά, που τη χαρακτήρισε προσωπικότητα με «κοινωνικό και λυτρωτικό έργο».
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ
Τα απαραίτητα «περιττά» που κάνουν ένα γιορτινό τραπέζι μοναδικό
Όταν διακόπηκε η κυκλοφορία της εφημερίδας (1917), η έκταση της Ελλάδας είχε διπλασιαστεί, αλλά οι πληγές του Εθνικού Διχασμού έχαιναν. Κυκλοφορούσαν αυτοκίνητα, η πλατεία Συντάγματος είχε ηλεκτροφωτιστεί, υπήρχαν τηλέφωνα και η Παρρέν -η «απόστολος της συνετής χειραφέτησης» κατά Ξενόπουλο- είχε ιδρύσει από το 1911 το Λύκειο Ελληνίδων.
 |
 |
Μενού οικείο και μαζί ιδιαίτερο και φίνο
Συνδυασμοί τολμηροί αλλά και κατά κάποιον τρόπο οικείοι. Γεύσεις φινετσάτες με αέρα ευρωπαϊκό, μεγαλοπρεπείς και φίνες που με κάποιο τρόπο πατούν γερά στην ελληνική παράδοση και αφήνουν δυναμικά και ακομπλεξάριστα να προβάλλουν ρουστίκ επαρχιώτικες πινελιές. Η Καλλιρρόη Παρρέν, εκτός από δυναμική και κοσμογυρισμένη μεγαλοαστή και μάχιμη φεμινίστρια, γνώριζε πολύ καλά τα της ελληνικής παράδοσης και κατάφερε να τη διαφυλλάξει με πάθος και αφοσίωση. Στην «Εφημερίδα των Κυριών» που η ίδια ίδρυσε και εξέδιδε από το 1887 έως το 1917, εκτός από φλεγόμενα άρθρα για τη γυναικεία χειραφέτηση και την ανεξαρτητοποίηση των γυναικών μέσω της εκπαίδευσης και της εργασίας, κρυβόταν και ένας αληθινός θησαυρός συνταγών και μαγειρκών συμβουλών. Το μενού επιμελήθηκε ο σεφ Αστέριος Κουστούδης.
