Το ασπρομύτικο φασολάκι και το μελίχλωρο τυρί αναμένουν την κατοχύρωση ΠΟΠ, το κατσικάκι και το αρνάκι Λήμνου-Αγίου Ευστρατίου το ΠΓΕ. Τρεις φάκελοι έχουν κατατεθεί και περιμένουν επιτέλους την έγκριση από το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, ώστε να προστεθούν στα δύο ήδη κατοχυρωμένα ως ΠΟΠ προϊόντα της Λήμνου, που είναι η φέτα και το καλαθάκι. Αλλά ας πάρουμε τα πράγματα από την αρχή. Ήταν κάποτε ένας τόπος, σιτοβολώνας του Αιγαίου μέγας και τρανός, με γύρω γύρω θάλασσα. Και ήταν τόση η αφθονία, που το νησί προμήθευε κοτζάμ αρχαία Αθήνα με στάρια της ποικιλίας σκληρού σίτου Λήμνος. Σε αυτόν τον τόπο φυτρώνει και η παμπάλαια ποικιλία κριθάρι της Παναγιάς, ο περίφημος άφκος που τον βράζουν οι Λημνιοί και φτιάχνουν τη φάβα τους, αλλά και κάτι πεντανόστιμα ρεβύθια μικρόσπερμα και το εξέχον γευστικά, ασπρομύτικο φασολάκι. Απέραντες οι καλλιεργήσιμες εκτάσεις, τα πεδινά βοσκοτόπια του νησιού και οι φρυγανότοποι με την εντυπωσιακά πλούσια χλωρίδα, χαρά Θεού για τα δεκάδες χιλιάδες στρουμπουλά κατσίκια και πρόβατα. Αρνάκια φυλής Λέσβου, άψογα εγκλιματισμένα στο νησί, έχουν αποκτήσει τα δικά τους, ιδιαίτερα φυλετικά χαρακτηριστικά γνωρίσματα. Είναι πλούσια και λιπαρά, με κρέας μυρωδάτο, τρυφερό και χυμώδες.
Mάντρα με θέα, στην ορεινή Βίγλα
Ένα πρωί επισκεφτήκαμε τη μάντρα των Παναγιώτη και Μανώλη Πινάκου, από όπου προμηθεύεται το γάλα για το τυροκομείο της η οικογένεια Χρυσάφη. Μπήκαμε σε ένα από αυτά τα αγροκτηνοτροφικά οικήματα που βρίσκονται διάσπαρτα στους λόφους του πεδινού νησιού, αληθινά μνημεία της λαϊκής αρχιτεκτονικής, δείγματα μιας πανάρχαιας δομής της αγροτικής οικονομίας και ζωής της Λήμνου. Απλές στην κατασκευή, φτιαγμένες από υλικά όπως πέτρα, ξύλο και καλάμια, αλλά με θαυμαστή λειτουργικότητα, οι μάντρες αυτές είναι συνήθως χτισμένες σε ύψωμα δίπλα σε πατημένο από πέτρες στρογγυλό αλώνι και κάποιες φορές, όπως στη μάντρα Πινάκου, βρίσκονται πλάι σε πηγάδι, περιφραγμένες με μανδρότοιχο ξεροτρόχαλο. Είναι δε εξοπλισμένες με τα στοιχειώδη για τη διαβίωση των κτηνοτρόφων και των οικογενειών τους. Πρόκειται συνήθως για μονόχωρα σπίτια με τζάκι τοποθετημένο σε γωνία και με χαγιάτι για τη στέγαση των προβάτων. Στις μάντρες κατοικούν οι περίφημοι κεχαγιάδες της Λήμνου, που αρχικά ήταν οικονόμοι και επιστάτες των πλούσιων γαιοκτημόνων και με την πάροδο των χρόνων έγιναν και οι ίδιοι ιδιοκτήτες, γεωργοκτηνοτρόφοι.
Από το πλούσιο αιγοπρόβειο γάλα των ζώων τους, με την πυκνή, πολυεπίπεδη γεύση, παράγονται και τα πρώτης ποιότητας ντόπια τυριά: η εξαίρετη φέτα της Λήμνου, το πικάντικο καλαθάκι ΠΟΠ, το φρέσκο μελίχλωρο που, αφού λιαστεί και ωριμάσει μέσα σε κλωβούς μετατρέπεται σε μελίπαστο, το αγίνωτο χλωρό θαύμα που φτιάχνουν στο Αγρόκτημα Βίγλα, κι ακόμα το κασκαβάλι (ένα είδος γραβιέρας) και το μτσι, ένα σπάνιο, κρεμώδες τυρί, αρμυρό, όξινο και πικάντικο, που σύντομα θα τυποποιηθεί και θα κυκλοφορήσει για πρώτη φορά στην αγορά από το τυροκομείο Χρυσάφη. Σύντομα θα μιλάμε για τη μοναδική περίπτωση της Λήμνου: ΠΟΠ τυριά από γάλα από ΠΓΕ αρνάκια που τρέφονται με ΠΟΠ τροφές.
Που βρίσκουμε τα προϊόντα της Λήμνου:
– Τυριά Αγρόκτημα Βίγλα Λήμνου, τηλ. παραγωγού 6979-276.688. Ελληνικά Καλούδια, Στου Μπότσαρη, Μπαταγιάννης
– Τυριά Χρυσάφη, τηλ. παραγωγού 22540- 31.690. My Market, Yolenis, Περί Λέσβου.
– Άλευρα και ζυμαρικά Οικογένειας Ποριάζη, τηλ. παραγωγού 22540-51.110. Θανόπουλος, E-Bloko
– Άλευρα Σταματέρη, τηλ. παραγωγού 22540-41.694. Σκλαβενίτης, E-Bloko.
– Όσπρια Ξύκη, τηλ. παραγωγού 6976- 405.977. Με τηλεφωνικές παραγγελίες.
– Όσπρια και άλευρα Σαλαμουσά, τηλ. παραγωγού 22540-71.404. Ελληνικά Καλούδια, Τα Καραμανλίδικα του Φάνη, Λεβόν Τσερτσιάν, Olicatessen.
– Κατσικίσιοι και πρόβειοι καβουρμάδες Παλαίστρος, τηλ. παραγωγού 22540- 61.117. Παντοπωλείο της Θεσσαλονίκης, ΝΟΜΗ eshop, Olicatessen, Περί Λέσβου.
Ευχαριστούμε τη διοργάνωση Lemnos Philema για την υποδοχή και την ξενάγηση στη Λήμνο, και το ξενοδοχείο Limnos Experience για τη φιλοξενία.
