ΚΟΣΜΟΣ

Μία εβδομάδα στη Μονή του Όρους Σινά: συνομιλώντας με την ιστορία

Στην Ιερά Μονή Αγίας Αικατερίνης Όρους Σινά, στο αρχαιότερο μοναστήρι του κόσμου, όπου η ελληνική γλώσσα ακούγεται εδώ και 15 αιώνες, ανοίγουμε ένα παράθυρο στη βυζαντινή κληρονομιά μας. 

24.03.2023
Φωτογραφίες: Χριστίνα Γεωργιάδου, Νίκος Καρανικόλας
Στην ιερά μονή του όρους Σινά

Στην ιερά μονή του όρους Σινά

Στην ιερά μονή του όρους Σινά

Στην ιερά μονή του όρους Σινά
Στη θέση του πορτάρη, του ανθρώπου που κρατάει το κλειδί της βαριάς ιουστινιάνειας πόρτας της μονής, βρίσκεται πάντα κάποιος Βεδουίνος.

Ο πατέρας Δανιήλ, ο σημερινός Οικονόμος της μονής, βρίσκεται στο Σινά μια ολόκληρη ζωή. Μεταξύ των άλλων αρμοδιοτήτων του, είναι και ο κλειδοκράτωρ της αποθήκης τροφίμων, καθώς και αυτός που παίρνει τις αποφάσεις για το «τι θα φάμε σήμερα».

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣΗ μοναστηριακή κουζίνα του Όρους Σινά: 24 συνταγές από το αρχαιότερο μοναστήρι του κόσμουΗ μοναστηριακή κουζίνα του Όρους Σινά: 24 συνταγές από το αρχαιότερο μοναστήρι του κόσμου Το Σινά εισχωρεί μέσα σου. Θυμάμαι την πρώτη εικόνα, το πρώτο πρωινό μετά τη βραδινή άφιξή μας: βγαίνουμε από τον ξενώνα, ανηφορίζουμε το χωμάτινο μονοπάτι ανάμεσα σε ελιές, ευκαλύπτους και κυπαρίσσια. Στη συγκλονιστική γη, εκεί που σμίγουν δυο τραχιά βουνά, φυτρώνει μια αυστηρή καστροπολιτεία. Περνάμε σκυφτοί τη μικρή, βαριά, κουρασμένη πόρτα, την τεθλασμένη είσοδο, μπαίνουμε στη μονή. Στα καλντερίμια της νιώθεις να βαδίζεις στους διαδρόμους της Ιστορίας. Τρυπώνουμε στο παρεκκλήσι της Ζωοδόχου Πηγής. Τελείται Θεία Λειτουργία. Συντελείται ώσμωση, μυσταγωγία. Από έναν μικρό φεγγίτη μπαίνει λιγοστό φως. Έχει παγωνιά, καίνε δυο-τρία καλοριφεράκια λαδιού, κάτω έχει φλοκάτες. Απόσπαση εαυτού, φωλιάζεις στη μοιραζόμενη εμπειρία.

Στην ιερά μονή του όρους Σινά
Πατέρες και Βεδουίνοι συνυπάρχουν εντός της μονής από την απαρχή της δημιουργίας της, σεβόμενοι ο ένας τις συνήθειες και τις θρησκευτικές πεποιθήσεις του άλλου. Οι Βεδουίνοι εργάζονται σε διάφορα πόστα του μοναστηριού και είναι από παλιά οι εντεταλμένοι μάγειρες. Πολλοί από αυτούς γνωρίζουν και μιλούν την ελληνική γλώσσα.
Στην ιερά μονή του όρους Σινά

Λίγες ώρες μετά στην Τράπεζα, βίωμα μοιραζόμενο. Το φαγητό: φακές. Το φρούτο: άγουρες φράουλες και ώριμοι χουρμάδες αναμίξ στα τσίγκινα πιατάκια. Νερό και κρασί. Η Τράπεζα είναι κτίσμα της εποχής των Σταυροφοριών.

Στην ιερά μονή του όρους Σινά

Λίγες ώρες πριν ακουμπάω τα τείχη, το Καθολικό, τη σκαλιστή πόρτα του, όλα όσα κατασκευάστηκαν επί Ιουστινιανού, με την προσωπική του επιμέλεια. Ένα τμήμα του τείχους έχει αναστηλωθεί από τον Ναπολέοντα. Βρίσκομαι σε ένα ζωντανό μνημείο, ένα κύτταρο ελληνικό στη μέση της ερήμου, που επιβίωσε από τις συμπληγάδες του Χρόνου. Ο γεννήτορας του Ισλάμ Μωάμεθ, με τον Αχτιναμέ του, αναγωρίζει εγγράφως την ιερότητα του τόπου, περικλείοντάς τον έτσι σε έναν ανεξίθρησκο μανδύα προστασίας. Άραβες χαλίφες, Τούρκοι σουλτάνοι, μεγάλοι Ευρωπαίοι ηγεμόνες θέτουν και αυτοί το μοναστήρι υπό την αιγίδα τους. Το Σινά έμεινε αλώβητο από λεηλασίες και καταστροφές.

Στην ιερά μονή του όρους Σινά

Στην ιερά μονή του όρους Σινά

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣΣαρακοστή στην Ιερά Μονή Όρους Σινά: Μια κουζίνα-ταξίδι στους αιώνεςΣαρακοστή στην Ιερά Μονή Όρους Σινά: Μια κουζίνα-ταξίδι στους αιώνεςΔεν χρειάζεται να είσαι πιστός για να αντιληφθείς την αξία του σημείου. Η Ιστορία φτερουγίζει πάνω από το Σινά. Εδώ ο χρόνος καταλύεται. Η Μονή της Αγίας Κατερίνας είναι ένα ορυχείο βυζαντινής μνήμης. Στη δε ίδρυσή της εμπεριέχεται η πολιτική βούληση του Βυζαντίου για τη διαφύλαξη των συνόρων του. Εδώ σε αυτή την άκρη του κόσμου, στην άκρη του κράτους του, ο Ιουστινιανός στερέωσε ένα φρούριο. Όχι ένα οποιοδήποτε φρούριο, αλλά μια χριστιανική κιβωτό γραμμάτων και πολιτισμού. Ο Ιουστινιανός περιφρούρησε την πνευματική αναζήτηση και τη λαχτάρα για δημιουργία, διασφαλίζοντας την απρόσκοπτη συνέχειά του.

Στην ιερά μονή του όρους Σινά

Υπεραπλουστεύω ίσως, όμως δεν υπερερμηνεύω: στο Σινά σού προσφέρεται ως δώρο η δυνατότητα μιας ρηξικέλευθης αυτογνωσίας. Θυμάμαι την πρώτη μέρα τον Αμερικανό πατέρα Ιουστίνο, τον βιβλιοθηκάριο και προσφοράρη, να μας ξεναγεί στη Βιβλιοθήκη και με σπαστά και εξαίσια ελληνικά να μας λέει: δεν σταμάτησε ποτέ στο Σινά να μιλιέται η ελληνική. Δεκαπέντε αιώνες τα ελληνικά ακούγονται αδιαλείπτως μέσα στην έρημο. Σπουδαίο πράγμα.

Μπαίνοντας από την κεντρική οχυρή πύλη, στο βάθος βλέπουμε μια αρκετά νέα εικόνα της Παναγίας της Βάτου με τους προστάτες της μονής, τον Προφήτη Μωυσή και την Αγία Αικατερίνη – προσθήκη του 20ού αιώνα.

Σπουδαία πράγματα: στη Βιβλιοθήκη, στο Σκευοφυλάκιο, στη Βάτο, στα καλντερίμια της μονής το βλέμμα διαστέλλεται προς το παρελθόν. Χαϊδεύω με τα μάτια τις ράχες των παλαιών χειρογράφων και των παλίμψηστων, τις τερακότες, τα ξεφλουδισμένα ξύλα στις κουπαστές της μονής. Η συλλογή των εικόνων: δεν έχω δει ωραιότερες ζωγραφικές στη ζωή μου. Η ξηρότητα της ερήμου είναι ιδανική για τη διατήρηση των υλών.

Στην ιερά μονή του όρους Σινά

Στην ιερά μονή του όρους Σινά

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣΤι είναι αυτοί οι ταμίες που τρώγονται στην Τράπεζα;Τι είναι αυτοί οι ταμίες που τρώγονται στην Τράπεζα;Θα ζήσουμε κοντά μία εβδομάδα μέσα στο μοναστήρι. Με μαγειρέματα, με ξεναγήσεις, με κουβέντες. Συντροφιά με τους πατέρες, που είναι κληρονόμοι και συνεχιστές αυτής της ατίμητης παράδοσης. Ο πατέρας Προφύριος, ένας πράος Κρητικός, εξηντάρης με ψυχή και δέμας σαραντάρη, είναι πανταχού παρών. Μας φροντίζει σαν παιδιά του. Μας εξηγεί το καθετί. Ο πατέρας Δανιήλ, ο Οικονόμος, φροντίζει να δουλεύουν όλα ρολόι στη μονή. Εξασφαλίζει σιωπηλά και την επιτυχία της επιχείρησής μας. Θυμάμαι το χιούμορ του. O μοναχός Στέφανος, άοκνος οδηγός, δάσκαλος και συνοδοιπόρος.

Τα πρωινά και τα απογεύματα στο Αρχονταρίκι, πίνουμε καφέ και γλυκό τσάι, τρώμε πίτα και γλυκό. Μια κοινωνία ιλαρή, που προσφέρει ψυχική παρηγοριά στα μέλη της, μόνιμα και επισκέπτες, στην αποστολή τους στην έρημο, στην πορεία τους στη ζωή.

Στην ιερά μονή του όρους Σινά Στην ιερά μονή του όρους Σινά

Η επταήμερη περιπλάνηση στο σύμπλεγμα της μονής, στην κοιλάδα των Τεσσαράκοντα, στο νοικοκυριό των Βεδουίνων, είχε διαστάσεις πολλαπλές. Στον θεοβάδιστο τόπο, συναιρείται το τοπικό με το οικουμενικό, το θεϊκό με το ανθρώπινο, γίνεσαι μάρτυς της συναρπαστικής συνύφανσης του πνευματικού με το υλικό. Κινείσαι σωματικά, κινείσαι στον χρόνο και ψυχικά. Κάτι νικάς, σίγουρα νικιέσαι Το Σινά σού επιβάλλει τον ψίθυρό του.

Το άρθρο πρωτοδημοσιεύτηκε στο περιοδικό Γαστρονόμος, τεύχος 191.

Βραβεία Ποιότητας

Δες ανά κατηγορία τα βραβεία των προηγούμενων ετών