Ελευσίνα, Βίλια, Μαραθώνας, Σπάτα, Κερατέα, Αχαρνές, Βαρνάβας, Παλαιά Φώκαια, Βραυρώνα, Πολυδένδρι, Ροδόπολη, Κουβαράς… Στον Γαστρονόμο Σεπτεμβρίου, που κυκλοφορεί στις 11/09 με την Καθημερινή της Κυριακής, ρίχνουμε μια πιο προσεκτική ματιά στη γειτονιά μας, την Αττική, και ανακαλύπτουμε έναν σπάνιο πλούτο λίγα μόλις χιλιόμετρα μακριά από την Ομόνοια. Πανάρχαια έθιμα, εμβληματικά αττικά προϊόντα, σπουδαίες αρβανίτικες και σαρακατσάνικες συνταγές, παλιές ταβέρνες και φούρνοι που συνεχίζουν κατά παράδοση… Ένας ολόκληρος ζωντανός, παλλόμενος παραγωγικός κόσμος που ζει και αναπνέει δίπλα μας.
 |
 |
 |
 |
Ξέρατε ότι στην Αττική βόσκουν 200.000 αιγοπρόβατα;
Ανέκαθεν η Αττική θεωρούνταν εκλεκτός βοσκότοπος, γι’ αυτό και οι Σαρακατσάνοι νομάδες κτηνοτρόφοι έφερναν εδώ τα κοπάδια τους για να ξεχειμωνιάσουν. Ανάμεσα σε σπίτια και περιφραγμένα οικόπεδα, στριμωγμένα πια από την αστικοποίηση αλλά ακόμα υπαρκτά, βόσκουν 200.000 αιγοπρόβατα και παράγουν ένα πολύ εκλεκτό πλούσιο και αρωματικό γάλα. Από αυτό παρασκευάζονται εξαίρετα γαλακτοκομικά και τυροκομικά προϊόντα που χρειάζονται ελάχιστα τροφοχιλιόμετρα για να φτάσουν στο πιάτο μας. Συναντήσαμε κτηνοτρόφους και τυροκόμους, γνωρίσαμε τα προϊόντα τους και εκτιμήσαμε την κορυφαία τους ποιότητα που τη χρωστούν στον μοναδικό συνδυασμό κλίματος και χλωρίδας της Αττικής.
Σύκα, ελιές, αμπέλι: Τα προϊόντα-σύμβολα της Αττικής γης
Ακολουθούμε τα ίχνη των αρχαίων καλλιεργειών, μαθαίνουμε για τις αρχαίες ποικιλίες ελιάς της Αττικής, για τα περίφημα αθηναϊκά σύκα που τα ζήλεψε και ο Ξέρξης και για την αμπελοκαλλιέργεια που εγκατέστησε σε αυτά τα χώματα ο ίδιος ο Διόνυσος. Και φτάνουμε στο σήμερα. Μετά από αιώνες, επιβιώνουν οι ίδιες καλλιέργειες σε μια θαυμαστή και συγκινητική συνέχεια. Και μαζί με αυτά, ήρθαν κι άλλα προϊόντα που αγάπησαν το έδαφος και το κλίμα της περιοχής και ευδοκίμησαν.
Έξω από το τσιμεντέντιο Λεκανοπέδιο, συναντάμε την εύφορη πλευρά της Αττικής που είναι ένα μεγάλο μποστάνι. Χιλιάδες στρέμματα καλλιεργούνται με κηπευτικά, σαν τις φημισμένες ντομάτες μπαντάλες της Βραυρώνας και τα σαλατικά του Μαραθώνα. Τα βασιλικά σύκα Μαρκοπούλου είναι ΠΟΠ, τα κελυφωτά φιστίκια Μεγάρων είναι ΠΓΕ, τυποποιούνται και εξάγονται σε μεγάλες ποσότητες και όλα παράγονται σε λιγότερο από 40 λεπτά μακριά από το κέντρο της Αθήνας. Μπήκαμε σε συκεώνες, πανάρχαιους ελαιώνες και παραγωγικά μποστάνια, μάθαμε την ιστορία τους, γευτήκαμε σπουδαία προϊόντα και ακούσαμε τους παραγωγούς να μας περιγράφουν τις χαρές και τις ανησυχίες τους.
 |
 |
Ένα μέλι, μα τι μέλι!
Φημισμένο από την αρχαιότητα, το αττικό μέλι εξακολουθεί να είναι μέλι αναφοράς! Από τα φρύγανα και τα βότανα του Υμηττού, τα θυμάρια της νοτιοανατολικής Αττικής, τις ασφάκες των ακτών, τις κουμαριές και τα έλατα της Πάρνηθας, τα πεύκα του Σουνίου, τα λουλούδια των αττικών κάμπων αλλά και των αστικών μπαλκονιών, παράγεται το μέλι που χάρη στο αττικό μικροκλίμα είναι ίσως το κορυφαίο της χώρας.
Στα τελευταία σταροχώραφα της Αττικής
Περπατήσαμε σε χρυσαφένια σταροχώραφα, γνωρίσαμε «επίμονους κηπουρούς» που επιμένουν να καλλιεργούν παλιές, ντόπιες ποικιλίες σταριού, μπήκαμε σε μύλους, μυρίσαμε το φρεσκοαλεσμένο αλεύρι, ζυμώσαμε, ψήσαμε και στολίσαμε αρβανίτικα γιορτινά καρβέλια με απίθανης τέχνης ζυμαρένια στολίδια, δοκιμάσαμε ψωμιά και πίτες σε παμπάλαιους ξυλόφουρνους και θυμηθήκαμε πως, σύμφωνα με το μύθο, η καλλιέργεια του σταριού στην Ελλάδα ξεκίνησε στην Αττική.
 |
 |
Μια βαθιά βουτιά στην αττική γαστρονομία
Μενιδιάτικο παπί με μπάμιες στον φούρνο ή προβατίνα κοκκινιστή με μακαρόνια μπλουμ; Μουσούντα ή «τσιγαράκια»; Πουπέκι ή μουσταλευριά με αμύγδαλο; Ντομάτες γεμιστές με τραχανά ή σουπιές φρικασέ με μαρούλια; Κοκκινιστές κολοκυθοκορφάδες ή μελιτζάνες λαδερές με σταρένιο τραχανά; Θρούμπες στο τηγάνι με κρεμμύδια ή πικάντικες ξιδάτες πιπεριές;
Αρβανίτισσες και Σαρακατσάνες μαγείρισσες, από τα Μεσόγεια και το Μενίδι μέχρι τον Κιθαιρώνα και τον Βαρνάβα, μάς μαγείρεψαν τα φαγητά τους, ολοζώντανους πυρήνες μιας κουζίνας τολμηρής, μαγκιόρας, σοφής, απίθανα νόστιμης και εν πολλοίς άγνωστης.
