Στην Άσκρη Βοιωτίας, η οικογένεια Ζαχαρία αποφάσισε να επενδύσει σε μια σπάνια ερυθρή γηγενή ποικιλία. Και δικαιώθηκε, παράγοντας κρασιά με αξιοζήλευτα χαρακτηριστικά: υψηλή οξύτητα, μαλακές τανίνες και ανθεκτικότητα στο χρόνο.
Με αφορμή τη σπάνια ποικιλία Μούχταρο και αιτία τη σοβαρή και συστηματική προσπάθεια του Κτήματος Μουσών, πήραμε το δρόμο που οδηγεί λίγα χιλιόμετρα έξω από τη Θήβα, στο χωριό Άσκρη, το οποίο ο Ησίοδος χαρακτήριζε «πολύκαρπο» ή «πολυστάφυλο». Εκεί, στην είσοδο της Κοιλάδας των Μουσών, σε ένα παραδοσιακό κρασοχώρι, «χτίστηκε» γενιά τη γενιά η αμπελοοινική ιστορία της οικογένειας Ζαχαρία.
Στην Άσκρη, στα μέσα του 20ού αιώνα, λειτουργούσαν επτά οινοποιεία και το εμπόριο κρασιού ανθούσε. Μαζί με την οικιακή παραγωγή κρασιού, λοιπόν, ο Νικόλαος Ζαχαρίας καταπιάστηκε και με το εμπόριο. Το 1947 ίδρυσε την οικογενειακή εταιρεία, η οποία όμως άρχισε να παίρνει τη σημερινή μορφή της όταν τα ηνία ανέλαβε ο γιος του. Βήμα-βήμα, ο Θανάσης Ζαχαρίας αναβάθμισε τον εξοπλισμό και ανανέωσε τους αμπελώνες, στήνοντας ένα σύγχρονο, πλήρως εξοπλισμένο, οινοποιείο, που δουλεύει με προσεκτικά επιλεγμένα σταφύλια από τους ιδιόκτητους αμπελώνες. Ένα από τα πρώτα σύγχρονα πιεστήρια που ήρθαν στη χώρα μας -τύπου Vaslen- χρησιμοποιούνταν τα πρώτα χρόνια για την οινοποίηση Μούχταρου, Σαββατιανού και Ροδίτη. Το 1989 το οινοποιείο εξοπλίστηκε με μια σύγχρονη γραμμή εμφιάλωσης και παρήγαγε το πρώτο του εμφιαλωμένο κρασί.
Ο Θανάσης Ζαχαρίας στο κελάρι του οινοποιείου.
Οι τρεις γιοι και η νέα εποχή
Μέχρι το 2005 οι αμπελώνες ήταν γύρω στα 50 στρέμματα. Εκείνη τη χρονιά, ωστόσο, το Κτήμα Ζαχαρία μετονομάζεται σε Κτήμα Μουσών και η επόμενη γενιά αρχίζει να κάνει πιο αισθητή την παρουσία της. Πρόκειται για τους τρεις γιους του Θανάση: τον οινολόγο Νίκο, τον Στέλιο, απόφοιτο της ΑΣΟΕΕ από το τμήμα Οργάνωσης και Διοίκησης Επιχειρήσεων, και τον βενιαμίν, τον Παναγιώτη, ηλεκτρολόγο μηχανικό. Τα χρόνια που ακολούθησαν απέδειξαν πως αυτή η επένδυση του Θανάση Ζαχαρία, στους τρεις του γιους, ίσως να ήταν η σημαντικότερη για την εξέλιξη και την πρόοδο του οινοποιείου του.
«Τα πρώτα μας βήματα δεν έγιναν επάνω στο έδαφος, αλλά σε ένα βουνό από σταφύλια!» μου λέει ο μεσαίος γιος, ο Στέλιος, για να μου δώσει να καταλάβω πως ο δρόμος τους χαράχτηκε ήδη από τα μικράτα τους, με αγάπη, όρεξη και φιλοδοξία. Τώρα πια το οικογενειακό οινοποιείο έχει στην κατοχή του γύρω στα 100 στρέμματα – κάθε χρόνο προστίθενται 5 – 10 ακόμη. Τα κέρδη μεταφράζονται σε αμπέλια, δηλαδή, και όποτε κρίνεται αναγκαίο, σε εξοπλισμό. Εκτός από τον Ροδίτη και το Σαββατιανό, φύτεψαν επίσης Chardonnay, Trebbiano, Sauvignon, Μαλαγουζιά, Cabernet, Merlot, Syrah και συμπλήρωσαν μερικές εκτάσεις με Μούχταρο.
Το Μούχταρο έχει εξασφαλίσει πολλά διεθνή βραβεία για το Κτήμα Μουσών. Δεξιά, η αίθουσα γευστικών δοκιμών.
Μούχταρο, το σπάνιο
Στα αμπελοτόπια της κοιλάδας που βρίσκεται στους πρόποδες του Ελικώνα μού δείχνουν τις νέες φυτεύσεις με το νεαρό, ενός έτους, αμπέλι. Ο Νίκος μού εξηγεί πως «στην κοιλάδα των Μουσών το λευκό κρασί έρρεε άφθονο. Οι ντόπιοι το προτιμούσαν παρασάγγας από τα ερυθρά, κι έτσι το βαθυκόκκινο Μούχταρο έπαιζε πάντα δευτερεύοντα ρόλο. Μέχρι τη στιγμή που βαλθήκαμε να αξιοποιήσουμε το σπάνιο δυναμικό του, χρησιμοποιούνταν συνήθως για την παραγωγή ροζέ οίνων». Εδώ το υψόμετρο κυμαίνεται ανάμεσα στα 550 με 600 μέτρα. Η κλίση του εδάφους επιτρέπει την καλή αποστράγγισή του από τα νερά του χειμώνα. Ο ήλιος είναι άφθονος και οι κρύες μάζες αέρα που κατεβαίνουν από τον Ελικώνα διαφοροποιούν σημαντικά τις θερμοκρασίες μέρας και νύχτας. Επιπλέον, κατά μήκος της κοιλάδας, κυλάει ο ποταμός Περμισσός, προσφέροντας στα αμπέλια την απαραίτητη υγρασία. Η μεγάλη ποικιλία στη σύνθεση του εδάφους ευνοεί τους πειραματισμούς και την ανάδειξη των επιμέρους terroir μέσα από κρασιά με ξεχωριστό χαρακτήρα. Όλες αυτές οι συνθήκες, λοιπόν, παίζουν καταλυτικό ρόλο στην καλλιέργεια και την ανάδειξη του Μούχταρου. Το Κτήμα Μουσών είναι το μοναδικό οινοποιείο στην Ελλάδα που παράγει κρασί 100% από τη συγκεκριμένη ποικιλία.
Ο Θανάσης Ζαχαρίας ήταν εκείνος που πρώτος διείδε τις δυνατότητές του και αποφάσισε να κρατήσει και να αξιοποιήσει το αμπέλι που κληρονόμησε από τον πατέρα του. Το 1997 το οινοποίησε για πρώτη φορά και με την πάροδο του χρόνου, και ύστερα από αρκετούς τρύγους, συνειδητοποίησε πως επρόκειτο πράγματι για ένα φινετσάτο κρασί, με σπάνια χαρακτηριστικά: υψηλή οξύτητα, μαλακές τανίνες και ανθεκτικότητα στο χρόνο. Έχει όμως και πολύ ενδιαφέρον αρωματικό προφίλ: δαμάσκηνα, σύκα, φρούτα του δάσους (κάποιες χρονιές και λευκά φρούτα). Κατά την παλαίωση αποκτά ενισχυμένα αρώματα καραμέλας, μελανιού, σοκολάτας και νότες μέντας.
Η σύγχρονη γραμμή εμφιάλωσης. Οι παλιές τσιμεντένιες δεξαμενές διαμορφώθηκαν σε κελάρια, όπου ωριμάζουν τα ερυθρά κρασιά (δεξιά).
Οι χαμηλές στρεμματικές αποδόσεις (450 κιλά ανά στρέμμα) και η προσεκτική οινοποίηση, με μεγάλες, ήπιες εκχυλίσεις και ωρίμαση σε δεύτερης χρονιάς γαλλικά βαρέλια, δίνουν ένα κρασί με απρόσμενο ενδιαφέρον, στυλ και κομψότητα. Η παραγωγή του προς το παρόν δεν ξεπερνά τις 2.500 φιάλες. Εντούτοις, οι πειραματισμοί τελειωμό δεν έχουν! Τα πρώτα αποτελέσματα τα βλέπουμε στην όμορφη ροζέ συνοινοποίηση του Μούχταρου μαζί με Syrah. Σύντομα θα γευτούμε και την πολλά υποσχόμενη εκδοχή ενός στιβαρού και γοητευτικά γλυκόξινου λιαστού κρασιού που ωριμάζει ακόμα στα βαρέλια, ενώ περιμένουμε και τα αποτελέσματα από το μονοποικιλιακό απόσταγμα.
Στο μέλλον, η οικογένεια σκοπεύει να επενδύσει και στον οινοτουρισμό. Ονειρεύονται κάποια στιγμή να χτίσουν ένα όμορφο οινοποιείο καταμεσής στους αμπελώνες, στην κοιλάδα όπου κατά τη μυθολογία βρισκόταν το σπίτι των εννέα Μουσών, θυγατέρων του Δία. Σε κάθε περίπτωση, οι προσπάθειες αυτή την περίοδο επικεντρώνονται στις εξαγωγές. Το Κτήμα παράγει 180.000 φιάλες ετησίως και για την ώρα το 25% εξάγεται στις ΗΠΑ, στη Γερμανία, στην Αγγλία – και προσεχώς και στην Κίνα. Ουκ ολίγοι οι στόχοι τους, λοιπόν, όμως το μεγαλύτερο στοίχημα είναι η παραγωγή ενός πραγματικά «μεγάλου κρασιού». «Και πιστεύουμε πως είμαστε κοντά», λέει ο Νίκος.
Κτήμα Μουσών, Άσκρη Βοιωτίας, τηλ. 22620 67 290, www.musesestate.com
Το οινοποιείο είναι επισκέψιμο, κατόπιν συνεννοήσεως.
Διαβάστε περισσότερα στο www.oinoxoos.net
