Η ροβίτσα είναι μεταξύ των πρώτων σε έναν αυξανόμενο αριθμό αιτημάτων για επιστημονικές γνωμοδοτήσεις σχετικά με την ασφάλεια των λεγομένων νεοφανών τροφίμων που δέχεται η EFSA για βιώσιμες εναλλακτικές πρωτεΐνες. Ας μάθουμε περισσότερα με τον Antonio Fernández, επιστημονικό πραγματογνώμονα στην ομάδα της EFSA που ασχολείται με τα νεοφανή τρόφιμα.
Τι είναι η σκόνη πρωτεΐνης ροβίτσα;
AF: Το φασόλι ροβίτσα είναι ένα τρόφιμο που υπάρχει ήδη στο τραπέζι μας, ειδικά στην Ασία. Για παράδειγμα, στην Ινδία, αυτό το φασόλι χρησιμοποιείται για την παρασκευή γλυκών, σνακ και αλμυρών φαγητών, ενώ σε άλλα μέρη της Ασίας το βρίσκουμε σε κέικ, ζυμαρικά, σούπες, ακόμη και ως βλαστό. Στην Ευρωπαϊκή Ένωση ωστόσο δεν είναι τόσο διαδεδομένο και καταναλώνεται κυρίως φρέσκο.
Η Eat Just, η αμερικανική εταιρεία που υπέβαλε το αίτημα για αδειοδότηση κυκλοφορίας στην ΕΕ, σκοπεύει να χρησιμοποιήσει την πρωτεΐνη του φασολιού ροβίτσα ως συστατικό σε μια ποικιλία τροφίμων. Προκειμένου να παραχθεί, αυτή η πρωτεϊνική σκόνη απομονώνεται από αποξηραμένους σπόρους του φασολιού μέσω μιας σειράς βημάτων επεξεργασίας που ακολουθούνται από ξήρανση. Η πρωτεΐνη του φασολιού ροβίτσα συνδέεται δομικά με τις πρωτεΐνες αποθήκευσης σπόρων που βρίσκονται σε άλλα όσπρια όπως η σόγια, το λούπινο και το μπιζέλι.
Είναι ασφαλής η κατανάλωση φασολιών ροβίτσα;
AF: Οι επιστημονικοί εμπειρογνώμονες της EFSA αξιολόγησαν την ασφάλεια της σκόνης πρωτεΐνης του φασολιού ροβίτσα ως πρόσθετου συστατικού σε πρωτεϊνούχων προϊόντων, για παράδειγμα ως υποκατάστατο του αυγού. Οι ειδικοί κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι η κατανάλωση αυτού του νεοφανούς τροφίμου δεν παρουσιάζει κάποιο μειονέκτημα από διατροφικής άποψης και είναι ασφαλής υπό τις προτεινόμενες συνθήκες και επίπεδα χρήσης. Ωστόσο, λόγω της δομής της που συνδέεται με τις πρωτεΐνες αποθήκευσης σπόρων, αυτή η νέα τροφή δύναται να προκαλέσει αλλεργικές αντιδράσεις αν καταναλωθεί από άτομα αλλεργικά σε τρόφιμα όπως η σόγια, το φιστίκι και το λούπινο.
Οι ειδικοί της EFSA παρατήρησαν επίσης ότι η σκόνη του φασολιού ροβίτσα δεν πρέπει να λαμβάνεται ως μοναδική πηγή πρωτεΐνης, επειδή περιέχει χαμηλότερης ποιότητας απαραίτητα αμινοξέα συγκριτικά με άλλες πηγές όπως τα αυγά, και το γάλα για την ίδια περιεκτικότητα σε πρωτεΐνη.
Θα τρώμε περισσότερες εναλλακτικές πρωτεΐνες στο μέλλον;
AF: Από τότε που τέθηκε σε ισχύ ο νέος κανονισμός της ΕΕ για τα νεοφανή τρόφιμα τον Ιανουάριο του 2018, η EFSA έχει καταγράψει μια απότομη αύξηση των αιτημάτων για αξιολόγηση αδειοδότησης κυκλοφορίας προϊόντων αυτού του τύπου. Οι πηγές πρωτεϊνών φυτικής προέλευσης αντιπροσωπεύουν περίπου το 10% των αιτημάτων που έχει λάβει η EFSA. Άλλα παραδείγματα περιλαμβάνουν την πρωτεΐνη ελαιοκράμβης, την πρωτεΐνη ρυζιού κριθαριού, καθώς και ποικιλίες φυκιών και μανιταριών. Θα ήθελα να επισημάνω ότι η EFSA δεν διαθέτει κανέναν ρόλο στην απόφαση για το εάν ένα τρόφιμο θεωρείται «νεοφανές» ή όχι – αυτή είναι μια απόφαση που λαμβάνεται από τους φορείς χάραξης πολιτικής, δηλαδή από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και τα κράτη μέλη – οι οποίοι είναι επίσης υπεύθυνοι για όλες τις αποφάσεις σχετικά με τις εμπορικές αδειοδοτήσεις καθώς και τις σχετικές αποσύρσεις, επισημάνσεις και συνθήκες χρήσης. Η δική μας αξιολόγηση κινδύνου της πρωτεΐνης ροβίτσα είναι ένα σημαντικό και απαραίτητο βήμα στη διαδικασία αξιολόγησης νεοφανών τροφίμων. Μέσω των αξιολογήσεων κινδύνου μας, υποστηρίζουμε τους φορείς χάραξης πολιτικής στην ΕΕ στη λήψη αποφάσεων βασισμένων σε επιστημονικά δεδομένα και στη διασφάλιση της ασφάλειας των καταναλωτών, συμβάλλοντας παράλληλα σημαντικά στην καινοτομία σε αυτόν τον τομέα.
*Η Ευρωπαϊκή Αρχή για την Ασφάλεια των Τροφίμων (EFSA- European Food Safety Authority) είναι ένας οργανισμός της Ευρωπαϊκής Ένωσης που ιδρύθηκε για να παρέχει ανεξάρτητες επιστημονικές συμβουλές και επικοινωνία σχετικά με υφιστάμενους κινδύνους που συνδέονται με την τροφική αλυσίδα. Η EFSA ιδρύθηκε επίσημα τον Ιανουάριο του 2002, μετά από μια σειρά κρίσεων στα τρόφιμα στα τέλη της δεκαετίας του 1990. Από το 2005, η EFSA εδρεύει στην Πάρμα, στην καρδιά της ιταλικής Food Valley.
Ο Antonio Fernández κατάγεται από τη Μαδρίτη και έχει σπουδάσει κτηνιατρική. Εντάχθηκε στην EFSA το 2008 και υπηρετεί ως ανώτερος επιστημονικός υπεύθυνος στην αξιολόγηση της ασφάλειας των τροφίμων και των ζωοτροφών από καινοτόμα προϊόντα.
