Πριν από την εντατικοποίηση των αγροτικών καλλιεργειών, θάλασσες από λούπινα στόλιζαν αυτή την εποχή τις αγροτικές περιοχές της Μεσογείου. Το κοινό αγριολούπινο (Lupinus Pilosus), τα λούπινα που κάποιοι τα ονομάζουν και πικροκούκια ήταν για πολλούς αιώνες βασική τροφή για τον άνθρωπο και τα ζώα, αλλά και τρόπος εμπλουτισμού του εδάφους, γιατί, όπως όλα τα ψυχανθή, απορροφά άζωτο από την ατμόσφαιρα και μετά το χρησιμοποιεί αλλά και το αποθηκεύει στις ρίζες του. Λουπινοφάγους, κατά τους πατατοφάγους του Βαν Γκογκ, ονόμαζαν υποτιμητικά μέχρι πρότινος τους κατοίκους της Μάνης αλλά και άλλων άγονων περιοχών της χώρας μας λόγω της μεγάλης τους φτώχειας. Συλλέγονται στις αρχές της άνοιξης και συνδέονται με την περίοδο της σαρακοστής. Τα λούπινα μετά τη συλλογή τους τα άφηναν σε τσουβάλια ή σε κοφίνια συνήθως μία εβδομάδα στο νερό για να φύγει το επικίνδυνο για τον άνθρωπο μείγμα αλκαλοειδών που περιέχουν και μετά τα κρατούσαν σε άλμη μέσα σε κιούπια και πιθάρια.
Ο Ζήνων ο Κιτεύς, στωικός φιλόσοφος από τα μέρη της σημερινής Λάρνακας, αρέσκετο να συγκρίνει τον εαυτό του με τα λούπινα. Χρειαζόταν και εκείνος ένα ποτηράκι κρασί παραπάνω για να ξεπικράνει την ψυχή του καθώς έλεγε, όπως χρειάζονται και τα λούπινα ένα πολύ καλό ξέβγαλμα! Τα λούπινα καταναλώνονται ωμά, αλλά πάντα μετά από επεξεργασία διαφορετικά όπως και με το πολύ κρασί θα δείτε αστράκια και τον Χάροντα με τα μάτια σας, ότι έβλεπαν δηλαδή κι οι προσκυνητές του μια φορά και έναν καιρό ανηφορίζοντας τον λόφο του Νεκρομαντείου του Αχέροντα, αφού πρώτα τα είχαν καταναλώσει ανεπεξέργαστα. Μεζεδάκι εκλεκτό της Μεγάλης. Εβδομάδας στη χώρα μας μαζί με ωμές αγριαγκινάρες και χλωροκούκια συνοδεία ρακής, συνοδεία μπίρας στα καπηλειά της ιβηρικής χερσονήσου, φρεσκοκαβουρδισμένα στην Αίγυπτο. «Η νύχτα ήταν χλιαρή, ένα δρομάκι ανέβαινε παράλληλα με την όχθη. Χουρμαδιές, λάμπαχ, πιπεριές και γαζίες. Πιο μπρος στεκόταν ένα καροτσάκι με λούπινα. Το τενεκεδένιο λυχνάρι του καρφωμένο σε μια βέργα κάπνιζε γενναία περεχώντας με χρυσό φως μαζί με φούμο τον κίτρινο σωρό. Αγόρασα ένα χωνάκι λούπινα για να κάνω κάτι, και προχώρησα. Δεξιά μέσ’ από κήπους, ήρθε μια μεθυστική μυρωδιά πορτοκαλάνθια. Τόσο νωρίς ανθίζουν εδώ;» Αυτά έγραφε ο Στρατής Τσίρκας στις Ακυβέρνητες Πολιτείες, στην Αριάγνη, περιγράφοντας μια βραδιά στο Κάιρο, στις όχθες του Νείλου, που και εκεί τα λούπινα ήταν ιδιαίτερα αγαπητά και πάντα νόστιμα.
Κι αν πάλι θέλετε να στολίσετε τον κήπο σας, καλό είναι να γνωρίζετε ότι το ιδιαίτερο άνθος των λούπινων λατρεύτηκε από τους κηπουρούς. Ήδη από τις αρχές του 20ού αιώνα δημιουργήθηκαν υβρίδια σε πολλά και διαφορετικά χρώματα πέρα από τα κλασσικά μπλε-μοβ, λευκά και κόκκινο της καρμίνης. O George Russel (1857-1951) ο βοτανολόγος από το Βόρειο Γιορκσάιρ ανέπτυξε πάνω από 20 υβρίδια με απίστευτους χρωματισμούς και ιδιαίτερο καλλωπιστικό χαρακτήρα μιας και ξεπερνούν σε ύψος το ένα μέτρο και άνθη που μπορούν να διατηρηθούν για πολλές εβδομάδες.
*Η Εύα Μ. Μαθιουδάκη είναι συγγραφέας και εργάζεται στον χρηματοπιστωτικό τομέα
