Σοφεγάδα, χοχλιοί μπουμπουριστοί, βλιτόπιτες, ροφός με γλιστρίδα ή μπακαλιάρος με αμπελοφάσουλα, μελιτζάνες με ξινομυζήθρα, κολοκυθάκια τηγανητά με στάκα και δυόσμο.
Η μαγειρική παράδοση του νησιού βασίζεται σε απλές τεχνικές και πρωτότυπους συνδυασμούς. Τελικός στόχος είναι πάντα η ανάδειξη των γευστικών δυνατοτήτων των προϊόντων που έχουν χρησιμοποιηθεί στην παρασκευή των φαγητών.
Ο πλούτος των πρώτων υλών, η ανάγκη αλλά και η εφευρετικότητα έχουν ως αποτέλεσμα μερικά από τα φαγητά του καλοκαιρινού τραπεζιού που σας προτείνουμε. Άλλωστε, όπως συχνά συμβαίνει στην Κρήτη, ένας ξαφνικός επισκέπτης (που σπανίως είναι μόνον ένας) συνεπάγεται πλούσιο τραπέζι με ό,τι βρίσκεται στο μποστάνι ή στο κελάρι της νοικοκυράς. Ένας γευστικός παράδεισος του οποίου το χρώμα, οι μυρωδιές και η φρεσκάδα δημιουργούν διάθεση πειραματισμού.
Κολοκυθανθοί, χοχλιοί και ξινομυζήθρα
Θέλει κανείς να απλώσει το χέρι του και να βάλει στο καλάθι του λίγο απ’ όλα, στρουμπουλές ντομάτες, χνουδωτές μπάμιες, χρυσαφένιους κολοκυθανθούς, ένα μοσχομυριστό κλαδί δυόσμου, μια φούχτα τρυφερά φασολάκια, λίγη δροσερή και τραγανή γλιστρίδα… Και φυσικά, σε αυτήν τη γλυκιά και «άναρχη» μείξη των λαχανικών κάνουν την εμφάνισή τους πότε-πότε και μερικά πιο στιβαρά υλικά, που τίποτα δεν στερούν από τη γεύση των λαχανικών. Σύνηθες, λοιπόν, το πάντρεμα με μια χούφτα ξινόχονδρο, με λίγο κρέας, με μια κούπα ξινομυζήθρα, με μερικούς χοχλιούς. Κι όλα τούτα δημιουργούν ένα γλυκό μπέρδεμα γεύσεων και αρωμάτων, τα οποία ισορροπούν και εμπλουτίζονται από τον πολύτιμο «χυμό» της ελιάς. Αλλοτε πάλι τα φρέσκα αιγοπρόβεια μαλακά τυριά παντρεύονται με τραγανά ζυμάρια και χορταρικά, για να συνθέσουν μικρά «πιταρούδια» του τηγανιού.
Νοοστιμιές απ’ άκρη σ’ άκρη
Οι συνταγές και τα προϊόντα που συναντάμε στην Κρήτη, ποικίλλουν από περιοχή σε περιοχή. Στα Χανιά, θα δοκιμάσουμε, μεταξύ άλλων, κολοκυθομπούρεκο με σουσάμι, καλιτσούνια με αρωματικό δυόσμο και την περίφημη «στάκα». Κατηφορίζοντας στη νότια πλευρά του νομού, προς τα Σφακιά, στην Αγία Ρουμέλη, θα γευτούμε πολύ λεπτές και φίνες σφακιανές πίτες. Το Ηράκλειο, αν και θεωρείται η πιο κοσμοπολίτικη πόλη και η κουζίνα της έχει δεχτεί πολλές επιρροές λόγω της τουριστικής ανάπτυξης, δεν έχει χάσει την ταυτότητά του. Εκεί λοιπόν, θα δοκιμάσουμε αφράτα παξιμάδια με μαγιά από ρεβύθι, αχινοσαλάτες, μικροσκοπικά ντολμαδάκια με αμπελόφυλλα, γεμιστά λαχανικά (ντομάτες, μελιτζάνες, λουλούδια από κολοκύθια, πατάτες), μπουμπουριστούς χοχλιούς, σουπιές με το μελάνι τους. Αν ανηφορίσουμε προς τα ορεινά χωριά του Ψηλορείτη, θα δοκιμάσουμε βραστά μακαρόνια με μπόλικο ανθότυρο ή οφτό κρέας από τα ημιάγρια κατσίκια. Ιδανικό μέρος για να κλείσουμε την περιήγησή μας είναι η ανατολική Κρήτη και το Λασίθι, το οποίο έχει εξαιρετική γαστρονομική παράδοση. Θαυμάσιοι οι συνδυασμοί των φρέσκων ψαριών με τα λαχανικά (μπάμιες και γλιστρίδα με ψάρι), αλλά και κάθε είδους μαγειρική με ψάρι και θαλασσινά, που αφθονούν ιδιαίτερα στη Σητεία. Εκεί θα απολαύσουμε σκάρο γιαχνί στην κατσαρόλα με φρέσκια σάλτσα ντομάτας. Το ταξίδι της γεύσης όμως, ειδικά στην Κρήτη, δεν μπορεί να κλείσει παρά με ένα ποτηράκι δροσερή ρακή, ένα αφράτο ξεροτήγανο και ένα ανεβατό, αρωματισμένο με λεμονόφυλλα «Στειακό» καλιτσούνι.
