Γράφει η Επίτροπος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για θέματα Υγείας και Ασφάλειας Τροφίμων, Στέλλα Κυριακίδου
Η πανδημία του κορονοϊού έχει επηρεάσει σε μεγάλο βαθμό το πώς ζούμε, πώς εργαζόμαστε, πώς αλληλεπιδρούμε, ακόμη και το πώς βλέπουμε το μέλλον μας. Μια κρίση που ξεκίνησε από τον τομέα της υγείας έχει πλέον μετασχηματιστεί σε παγκόσμια ύφεση με επιπτώσεις για πολλούς τομείς, μεταξύ των οποίων η γεωργία και η βιομηχανία τροφίμων μας. Η επισιτιστική ασφάλεια απειλείται σε όλο τον πλανήτη και πολλοί άνθρωποι αδυνατούν να εκπληρώσουν την πλέον βασική τους ανάγκη —την τροφή.
Η εξασφάλιση ασφαλών και θρεπτικών τροφίμων παραμένει αναπόσπαστο μέρος της αντιμετώπισης της πανδημίας του κορονοϊού, ιδίως για τις φτωχές και ευάλωτες κοινότητες. Σχεδόν 690 εκατομμύρια άνθρωποι ανά τον κόσμο πεινάνε, 10 εκατομμύρια περισσότεροι απ’ ό,τι το 2019. Και ο αριθμός αυτός μπορεί να αυξηθεί κατά 83 με 132 εκατομμύρια άτομα εξαιτίας της πανδημίας.
Είναι γεγονός ότι ο τρόπος που παράγουμε και καταναλώνουμε σήμερα την τροφή μας δεν μπορεί να συνεχιστεί. Στην ΕΕ, η γεωργία ευθύνεται για πάνω από το 10 % των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου. Για να το πούμε πιο ωμά, ο τρόπος με τον οποίο παράγουμε καταστρέφει τον πλανήτη μας και τα οικοσυστήματά μας. Οι μέθοδοί μας είναι αναποτελεσματικές και αντιδεοντολογικές, καθώς σπαταλάμε το ένα πέμπτο των τροφίμων που παράγουμε, τη στιγμή που 36 εκατομμύρια πολίτες της ΕΕ δεν έχουν την οικονομική δυνατότητα για ένα καθημερινό ποιοτικό γεύμα. Το κόστος για τα συστήματα υγείας εξακολουθεί να αυξάνεται, καθώς πάνω από το 50 % του ενήλικου πληθυσμού της ΕΕ είναι υπέρβαρο. Αυτό δεν μπορεί να συνεχιστεί. Πρέπει να αλλάξουμε. Και πρέπει να αναπτύξουμε τη θέληση για αλλαγή.
Από την πρώτη μέρα, η Επιτροπή φον ντερ Λάιεν δεσμεύτηκε να κάνει την αλλαγή πράξη και να μετατρέψει τις προκλήσεις σε ευκαιρίες. Στο πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας, εγκρίναμε τη στρατηγική «Από το αγρόκτημα στο πιάτο» ως πυξίδα η οποία δείχνει την πορεία που πρέπει να ακολουθήσουμε. Πρόκειται για ένα πρόγραμμα μεταρρυθμίσεων με σκοπό την οικοδόμηση βιώσιμων συστημάτων τροφίμων, το οποίο αναγνωρίζει τη στενή σχέση μεταξύ υγιών ανθρώπων, υγιών κοινωνιών και υγιούς πλανήτη. Ένα βιώσιμο σύστημα τροφίμων πρέπει να διασφαλίζει ότι όλοι οι άνθρωποι έχουν πρόσβαση σε υγιεινά και οικονομικά προσιτά τρόφιμα υπό οποιεσδήποτε συνθήκες —τόσο σε περιόδους ομαλότητας όσο και σε εποχές κρίσης.
Η Ευρώπη πρέπει να δείξει τον δρόμο με φιλόδοξο και πειστικό τρόπο. Με τη στρατηγική μας «Από το αγρόκτημα στο πιάτο», καθορίζουμε μια σαφή πορεία με απτούς και φιλόδοξους στόχους ώστε να μεταμορφώσουμε το σύστημα τροφίμων της ΕΕ. Έως το 2030, θέλουμε η χρήση φυτοφαρμάκων και αντιμικροβιακών ουσιών, καθώς και οι απώλειες θρεπτικών ουσιών, να μειωθούν κατά 50 % και το μερίδιο της βιολογικής γεωργίας να φτάσει το 25 %. Θα μεταμορφώσουμε την παραγωγή τροφίμων και θα την κάνουμε βιώσιμη.
Γνωρίζουμε ότι οι πολίτες μας προτιμούν υγιεινά τρόφιμα που προέρχονται από βιώσιμες πηγές, και θα φροντίσουμε ώστε να έχουν στη διάθεσή τους τέτοια τρόφιμα ανά πάσα στιγμή, ενώ παράλληλα θα τους στηρίξουμε με την πληροφόρηση που χρειάζονται για να κάνουν βιώσιμες διατροφικές επιλογές. Γι᾽ αυτόν τον λόγο θα συμπεριλάβουμε εύκολα κατανοητές ετικέτες σχετικά με τα περιεχόμενα των τροφίμων τους: πώς παράχθηκαν, πόσο θρεπτικά είναι και πώς επηρεάζουν το περιβάλλον.
Οι φιλοδοξίες μας θα επεκταθούν και πέρα από τα σύνορά μας. Μέσα από τη διεθνή συνεργασία, την εμπορική πολιτική και τις πράσινες συμμαχίες, η ΕΕ θα προωθήσει περισσότερο βιώσιμες πρακτικές γεωργίας και αλιείας, θα μειώσει την αποψίλωση των δασών, θα ενισχύσει τη βιοποικιλότητα και θα βελτιώσει τα αποτελέσματα ως προς την επισιτιστική ασφάλεια και τη διατροφή.
Η μετάβαση αυτή θα οδηγήσει σε εκτεταμένες αλλαγές και θα έχει κόστος, ένα κόστος όμως που θα βοηθήσουμε ώστε να καλυφθεί. Με την πολιτική «Από το αγρόκτημα στο πιάτο» φιλοδοξούμε να βοηθήσουμε τους γεωργούς, τους αλιείς και τους παραγωγούς τροφίμων ώστε να αναλάβουν ηγετικό ρόλο στην επίτευξη της βιωσιμότητας και να αποκομίσουν το μερίδιο που τους αναλογεί από τα οφέλη.
Καθώς εργαζόμαστε για να ξεπεράσουμε την πανδημία της COVID-19, θα πρέπει ταυτόχρονα να οικοδομήσουμε ένα καλύτερο, πιο ισχυρό και πιο δίκαιο σύστημα τροφίμων μέσα από τη στρατηγική «Από το αγρόκτημα στο πιάτο». Η κοινωνία μας και ο πλανήτης μας το έχουν ανάγκη. Το θέμα της φετινής Παγκόσμιας Ημέρας Διατροφής αποτυπώνει πολύ καλά την ουσία του έργου μας: Καλλιεργούμε, τρέφουμε και διατηρούμε μαζί.
Με τη στρατηγική «Από το αγρόκτημα στο πιάτο» ως πυξίδα μας, θα έχουμε τα μέσα για να πετύχουμε τον στόχο μας —υγιεινά τρόφιμα που παράγονται με βιώσιμο τρόπο, από έναν υγιή και πράσινο πλανήτη. Οι πολίτες μας και ο πλανήτης μας δεν αξίζουν τίποτα λιγότερο.
