Η μελιτζάνα κατάγεται από την νότια και ανατολική Ασία. Στην Ινδία και στην Κίνα πρωτοεμφανίστηκε. Όταν όμως ταξίδεψε μέχρι τη λεκάνη της Μεσογείου μέσω των Αράβων, βρήκε κλίμα θερμό, κυριολεκτικά και μεταφορικά. Έγινε από τα πιο αγαπημένα καλοκαιρινά υλικά πολλών λαών. Οι Ιταλοί, οι Γάλλοι του νότου και οι Ισπανοί, μαγειρεύουν ένα σωρό πιάτα με μελιτζάνες, το ίδιο και οι Σύριοι, οι Λιβανέζοι, οι Αιγύπτιοι κι οι Μαροκινοί. Διόλου περίεργο. Τηγανητές, με τραγανή κρούστα, ψητές στη σχάρα ή στο γκριλ, μαγειρεμένες στην κατσαρόλα, ώστε να μελώσουν και να βγάλουν όλη τους τη γλύκα, είναι θαυμάσιες.
 |
 |
 |
 |
Τώρα που οι μελιτζάνες είναι στην εποχή τους, παίρνουμε στρουμπουλές φλάσκες ή μακρόστενες τσακώνικες, αν βρούμε και άσπρες Σαντορίνης, προσέχοντας να έχουν σφιχτή σάρκα και λαμπερή φλούδα χωρίς αλλοιώσεις. Και φτιάχνουμε μελιτζανοσαλάτες, πλούσια μπριάμ και παπουτσάκια, μουσακά –που χωρίς μπεσαμέλ γίνεται, χωρίς μελιτζάνα όχι–, μοσχαράκι ή αρνάκι με μελιτζάνες, μελιτζάνες γεμιστές, μαγειρεμένες με τραχανά και με ξινόχοντρο, μελιτζανόπιτες. Αλλά δεν λέμε όχι και σε μια ιταλική μακαρονάδα αλά Νόρμα, σε μια σιτσιλιάνικη καπονάτα ή μια μπαμπαγκανούς – αυτή τη λεβαντίνικη κρεμώδη μελιτζανοσαλάτα με ταχίνι δεν μπορείς να μην την αγαπήσεις. Το ταχίνι της μελιτζάνας της πάει πολύ, όπως της πάνε και το γιαούρτι και τα τυριά, το σκόρδο, το κρεμμύδι. Από τα μυρωδικά της ταιριάζουν ο δυόσμος, ο μαϊντανός, ο βασιλικός, η ρίγανη, το θυμάρι και η μαντζουράνα και από τα μπαχαρικά το κύμινο και η πάπρικα.
Ορισμένες συνταγές ζητούν μελιτζάνες ξεφλουδισμένες ριγωτά. Αυτό το κάνουμε συνήθως σε φλάσκες ή σε μελιτζάνες που υποπτευόμαστε ότι η φλούδα τους είναι πικρή. Αλλά σε πολλές παρασκευές μπορούμε να την κρατήσουμε τη φλούδα, ιδίως αν χρησιμοποιήσουμε τσακώνικες μελιτζάνες, που έχουν φλούδα λεπτή και τρυφερή. Και αν μας μείνει σάρκα –στην περίπτωση, ας πούμε, που φτιάξουμε «βαρκούλες», και δεν την βάλουμε μέσα στη γέμιση, όπως κάνουμε σε μια από τις συνταγές από την Lidl Eλλάς και τον Γαστρονόμο που θα διαβάσετε παρακάτω− μπορούμε να τη χρησιμοποιήσουμε για μια μελιτζανοσαλάτα ή ένα ντιπ, όπως επίσης και να την προσθέσουμε σε ένα μαγειρευτό. Ένα κοκκινιστό, λόγου χάρη. Όσο λιγότερο πετάμε, τόσο καλύτερο, και για εμάς και για το περιβάλλον. Πάντα μπορούμε να βρούμε τρόπους να αξιοποιήσουμε ό,τι περισσεύει.
 |
 |
Όσο πιο φρέσκες είναι οι μελιτζάνες τόσο πιο νόστιμες. Δεν τις αφήνουμε μέρες στο ψυγείο. Αν τώρα θέλουμε να τις διατηρήσουμε, μπορούμε να τις καταψύξουμε. Όχι ωμές όμως. Πρώτα θα πρέπει να τις ζεματίσουμε και να τις στεγνώσουμε καλά ή να τις τηγανίσουμε μέχρι να τρυπιούνται με το πιρούνι και μετά να τις βάλουμε σε ένα σουρωτήρι για να βγάλουν τα υγρά τους. Μετά όπως τις χρειαστούμε, είναι έτοιμες να μπουν στην κατσαρόλα ή στο ταψί. Η παράδοση ρίχνει στο τραπέζι ωραίες ιδέες και για τα μικρά μελιτζανάκια του φθινοπώρου: μπορούμε να τα κάνουμε τουρσί, που είναι έκτακτος τσιπουρομεζές, και γλυκό κουταλιού μελιτζανάκι, αρωματισμένο με γαρίφαλο, ξυλάκι κανέλας ή αρμπαρόριζα, και τα απαραίτητα αμύγδαλα. Έτσι θα συντηρηθούν για καιρό.
Σαλάτα με ψητές μελιτζάνες, ντοματίνια και φυστίκια κελυφωτά
Αν δοκιμάσετε αυτή την άκρως καλοκαιρινή σαλάτα, που με τα κελυφωτά φυστίκια, το κύμινο και το σουμάκ αποκτά μια ανατολίτικη νότα, θα την φτιάχνετε ξανά και ξανά. Οι μελιτζάνες θέλουν ψήσιμο, προφανώς. Οπότε προθερμαίνουμε τον φούρνο στους 200°C κι απλώνουμε στο ταψί αντικολλητικό χαρτί. Κόβουμε 2 τσακώνικες μελιτζάνες σε κύβους 4 εκατοστών και τις τοποθετούμε σε μπολ. Τις ραντίζουμε με 3 κουτ. σούπας ελαιόλαδο, τις πασπαλίζουμε με 1 κουτ. γλυκού σουμάκ, 2 κουτ. γλυκού κύμινο και ½ κουτ. φρεσκοτριμμένο πιπέρι και τις ανακατεύουμε για να καλυφθούν καλά με τα μπαχαρικά. Τις τοποθετούμε σε μονή στρώση στο ταψί και ψήνουμε για περίπου 30 λεπτά . Ετοιμάζουμε το ντρέσινγκ ανακατεύοντας 2 κουτ. σούπας ελαιόλαδο, 2 κουτ. σούπας βαλσαμικό ξίδι με μέλι, ½ κουτ. γλυκού σουμάκ, αλάτι και φρεσκοτριμμένο πιπέρι. Βάζουμε σε μια σαλατιέρα τις μελιτζάνες, 200 γρ. κόκκινα και κίτρινα ντοματίνια κομμένα στη μέση, 30 γρ. μαϊντανό, ½ κρεμμύδι κομμένο σε λεπτές φέτες και 25 γρ. φυστίκια, προσθέτουμε το ντρέσινγκ, ανακατεύουμε, και η σαλάτα μας είναι έτοιμη για σερβίρισμα.
Τραγανή ψητή μελιτζάνα με σκόρδο και πεκορίνο
Αυτές οι τραγανές και τυρένιες μελιτζάνες γίνονται στον φούρνο κι είναι πολύ ωραίο ορεκτικό. Δεν είναι δύσκολο να τις φτιάξουμε. Κόβουμε 2 μελιτζάνες σε ροδέλες περίπου 1,5 -2 εκατ. Τις βάζουμε σε ένα σουρωτήρι, τις πασπαλίζουμε με 1 κουτ. σούπας αλάτι και τις αφήνουμε για 30 -40 λεπτά να ξεπικρίσουν. Τις ξεπλένουμε, τις σφίγγουμε με τα χέρια να φύγουν τα υγρά τους και τις ακουμπάμε σε χαρτί κουζίνας. Σε ένα μπολ αναμειγνύουμε 60 γρ. φρυγανιά ή πάνκο με 50 γρ. πεκορίνo τριμμένο. Προσθέτουμε 1 κουτ. γλυκού σκόρδο σε σκόνη και ½ κουτ. γλυκού γλυκιά ή καπνιστή πάπρικα. Με ένα πινελάκι αλείφουμε με ελαιόλαδο τις μελιτζάνες, τις περνάμε από το μείγμα, τις απλώνουμε σε απορροφητικό χαρτί και τις τοποθετούμε σε ταψί στρωμένο με αντικολλητικό χαρτί. Ψήνουμε για 15 λεπτά σε προθερμασμένο φούρνο στους 200ο C. Τις γυρίζουμε από την άλλη πλευρά και τις ψήνουμε για άλλα 10. Θα γίνουν τραγανές απέξω και μαλακές από μέσα. Και πολύ, πολύ νόστιμες.
Πένες με μελιτζάνες, ελιές και κεφαλοτύρι
Μελιτζάνα, ντομάτα κι ελιές μπορούμε να τα συνδυάσουμε σε ένα σωρό φαγητά και σνακ. Σε μια σαλάτα, σε πίτσα, σε σάντουιτς, σε μαγειρευτά. Εδώ επιλέγουμε την οδό των ζυμαρικών, κι έχουμε ένα πιάτο γρήγορο, γευστικό και χορταστικό. Για να το ετοιμάσουμε, πρώτα κόβουμε 700 γρ. μελιτζάνες σε ζαράκια περίπου 3 εκατ. Τις βάζουμε σε μια λεκάνη με νερό και μια κουτ. σούπας αλάτι, τις αφήνουμε για 30 λεπτά και μετά τις σουρώνουμε και τις ακουμπάμε σε χαρτί κουζίνας. Σε ένα βαθύ τηγάνι ζεσταίνουμε 130 ml ελαιόλαδο σε μέτρια φωτιά και σοτάρουμε τις μελιτζάνες για ένα τέταρτο περίπου, ανακατεύοντας τακτικά. Στη συνέχεια, σε μια φαρδιά κατσαρόλα ζεσταίνουμε 50 ml ελαιόλαδο και σοτάρουμε σε χαμηλή φωτιά 2 σκελίδες σκόρδο ψιλοκομμένες και 1 πιπερίτσα τσίλι, ψιλοκομμένη και αυτή, για 1 λεπτό. Προσθέτουμε 600 γρ. ντομάτα τριμμένη και 2 κουτ. γλυκού ρίγανη, αλάτι και φρεσκοτριμμένο πιπέρι, και αφήνουμε τη σάλτσα να βράσει για 15 λεπτά. Βράζουμε 500 γρ. πένες 3 λεπτά λιγότερο από ότι λένε οι οδηγίες της συσκευασίας. Tις στραγγίζουμε και τις προσθέτουμε στη σάλτσα μαζί με τις μελιτζάνες και 10 ελιές κομμένες στα τέσσερα. Ανακατεύουμε και αφήνουμε την κατσαρόλα στη φωτιά για 3 λεπτά ακόμη. Σερβίρουμε με τριμμένο κεφαλοτύρι.
Μελιτζάνες γεμιστές με λουκάνικο, ντομάτα και γραβιέρα
Είναι πολύ νόστιμες αυτές οι «βαρκούλες», που γεμίζονται με κιμά χωριάτικου λουκάνικου, μαγειρεμένο σε σκορδάτη ντοματένια σάλτσα και καλύπτονται με λιωμένη γραβιέρα. Με μια σαλάτα στο πλάι τους είναι ό,τι πρέπει για το καθημερινό τραπέζι. Για να τις ετοιμάσουμε, το πρώτο που κάνουμε είναι να πλύνουμε 6 μελιτζάνες φλάσκες και να τις σκουπίσουμε καλά. Μετά τις κόβουμε στην μέση, αφαιρούμε αρκετή από τη σάρκα και τις χαράσσουμε χιαστί. Τις πασπαλίζουμε με αλάτι και τις αφήνουμε σε ένα σουρωτήρι για 20 λεπτά. Τις ξεπλένουμε, τις σκουπίζουμε, τις απλώνουμε σε ένα ταψί, τις περιχύνουμε με ελαιόλαδο (περίπου 1/3 φλιτζ.) και τις ψήνουμε για 25 λεπτά μέχρι να αρχίσουν να μαλακώνουν. Όσο τις αφήνουμε να κρυώσουν, αφαιρούμε τη μεμβράνη από 200 γρ. λουκάνικο χωριάτικο και το θρυμματίζουμε με τα χέρι για γίνει σαν κιμάς. Το σοτάρουμε μαζί με τη σάρκα που αφαιρέσαμε από τις μελιτζάνες σε 1/3 φλιτζ. ελαιόλαδο και 2 σκελίδες σκόρδο ψιλοκομμένες. Χαράζουμε σταυρωτά 3 ώριμες σφιχτές ντομάτες, τις ρίχνουμε σε νερό που βράζει για 2 λεπτά, τις αφαιρούμε από το νερό και τις ξεφλουδίζουμε. Τις ψιλοκόβουμε, τις ρίχνουμε και αυτές στο τηγάνι, προσθέτουμε αλάτι και φρεσκοτριμμένο πιπέρι και σιγομαγειρεύουμε για μισή ώρα ή λίγο παραπάνω, μέχρι να σωθούν τα πολλά υγρά. Προς το τέλος προσθέτουμε και 2 κουτ. σούπας μαϊντανό ψιλοκομμένο. Με ένα κουτάλι πιέζουμε τη σάρκα κάθε μελιτζάνας, φτιάχνοντας ένα βαθούλωμα, και βάζουμε εκεί τη σάλτσα. Πασπαλίζουμε με 200 γρ. τριμμένη γραβιέρα και τις ψήνουμε στους 180 βαθμούς για 15-20 λεπτά.
Και στο βάζο, μελιτζανάκι τουρσί
Ξέραν οι παλιοί. Με τα μικρά μελιτζανάκια που βρίσκουμε στα τέλη Σεπτέμβρη, μπορούμε να φτιάξουμε έναν πολύ ωραίο μεζέ, ιδανικό για το ούζο ή το τσίπουρο, που θα κρατήσει για πολύ καιρό. Παίρνουμε 20 μελιτζανάκια, τα πλένουμε, με ένα μαχαίρι κάνουμε στο καθένα μια χαρακιά κατά μήκος –σ’ αυτό το άνοιγμα α θα μπει αργότερα η γέμιση−, και τα αφήνουμε για ένα μισάωρο σε μια λεκάνη με νερό με 4 κουτ. της σούπας αλάτι. Τα ξεπλένουμε με νερό και τα σκουπίζουμε. Σε μια κατσαρόλα βάζουμε 1½ λίτρο ξίδι και 500 ml νερό και μόλις πάρουν βράση ρίχνουμε τα μελιτζανάκια και τα αφήνουμε για 4 λεπτά σκεπασμένα με ένα πιάτο. Τα βγάζουμε και τα βάζουμε σε ένα σουρωτήρι. Στο ίδιο νερό ζεματάμε 20 κλωναράκια σέλινο, ένα για κάθε μελιτζανάκι. Ψιλοκόβουμε 4 μέτρια καρότα, 4 σκελίδες σκόρδο, τα φύλλα του σέλινου, 1 ματσάκι μαϊντανό, 1 καυτερή πιπερίτσα και 1 πιπεριά Φλωρίνης, τα βάζουμε σε ένα μπολ, αλατοπιπερώνουμε, προσθέτουμε 1½ κουτ. σούπας ξίδι και τα αφήνουμε για 20 λεπτά. Με ένα κουταλάκι βάζουμε από λίγη γέμιση στις σχισμές που έχουμε κάνει σε κάθε μελιτζανάκι και το δένουμε με ένα κλωναράκι σέλινο. Όταν τα γεμίσουμε και τα δέσουμε σφιχτά όλα, τα βάζουμε σε αποστειρωμένα βάζα και τα απογεμίζουμε με ελαιόλαδο.
Το ξέρατε ότι στα Lidl…
αναγνωρίζουν την ευθύνη που τους αναλογεί και έχουν ενσωματώσει την αποφυγή και τη μείωση σπατάλης τροφίμων στην εταιρική τους στρατηγική βιωσιμότητας; Σε αυτό το πλαίσιο εφαρμόζουν αποδοτικές ενέργειες σε όλα τα στάδια της αλυσίδας αξίας.
Χρησιμοποιούν συστήματα σύγχρονης τεχνολογίας, ώστε καταστήματα και αποθήκες να παραγγέλνουν προϊόντα σύμφωνα με τις πραγματικές ανάγκες.
Δίνουν στα κοντόληκτα προϊόντα που βρίσκονται στο ράφι μία δεύτερη ευκαιρία να βρεθούν στο πιάτο, διαθέτοντάς τα με το ειδικό αυτοκόλλητο μειωμένης τιμής.
Από το 2015 δωρίζουν από τα καταστήματά τους προϊόντα που δεν είναι κατάλληλα προς πώληση, αλλά κατάλληλα προς κατανάλωση στον Οργανισμό «Το Χαμόγελο του Παιδιού» και στηρίζουν με προϊόντα από τις αποθήκες τους το έργο της Τράπεζας Τροφίμων για την καταπολέμηση της πείνας, μειώνοντας ταυτόχρονα τη σπατάλη τροφίμων.
Στο πλαίσιο της κυκλικής οικονομίας, της μείωσης σπατάλης τροφίμων και του Zero Waste, συμβάλλουν στη βιώσιμη ανάπτυξη ανακυκλώνοντας και επαναχρησιμοποιώντας πρώτες ύλες. Διαχειρίζονται υπεύθυνα στο 100% τα ζωικά υποπροϊόντα και το ψωμί, τα οποία χρησιμοποιούνται σε συνεργασία με εξωτερικό προμηθευτή για την παραγωγή λιπασμάτων, βιοαερίου και ζωοτροφών.
Πρόκειται λοιπόν για μία win-win κατάσταση, καθώς κοινωνία και περιβάλλον βγαίνουν κερδισμένοι από τη στρατηγική μείωσης της απώλειας και σπατάλης τροφίμων της Lidl Ελλάς.
