Θα πυροδοτήσει την ανάπτυξη, θα ανάψει εστίες δράσεως η νέα ανάπλαση, το τουριστικό μέλλον που επελαύνει;
Η Ομόνοια. Ένα παμπάλαιο αποθετήριο της υλικής ζωής της Αθήνας. Με ατίμητο συμβολικό πλούτο, ένας πολιτισμός διαρκής, σχεδόν χωρίς απαρχές, που τελαλεί την αλήθεια του από τα βάθη του χρόνου. Ένας ολόκληρος κόσμος, αυθεντικός και ανελέητος. Εδώ αποτυπώνεται ίσως με μεγαλύτερη ενάργεια από οπουδήποτε αλλού στην πόλη η μεταβαλλόμενη ζωή της. Χωρίς όρια στην πραγματικότητα, μια πηγή από όπου εκρέουν τα μεγάλα αστικά μπουλβάρ και ταυτοχρόνως η χοάνη στην οποία εκβάλλουν, η Ομόνοια είναι η Αθήνα αμακιγιάριστη.
Αυτό το τεύχος, αφιερωμένο εξ ολοκλήρου στην Ομόνοια, δουλεμένο πολύ καιρό, είναι μια πράξη αυτογνωσίας. Δεν μας κυρίευσε νοσταλγία. Ή νοσταλγούμε με μια νοσταλγία δημιουργική. Και αναγκαία: εδώ διακινείται και διασώζεται η δημώδης τροφή της πόλης, εδώ το τοπικό γίνεται αθηναϊκό και με έναν τρόπο εθνικό, το αποικιακό πολιτογραφείται ελληνικό. Εκβάλλουμε στην Ομόνοια διψασμένοι. Εδώ, το παλιό εμπόριο, τα μαγαζιά, τα μαγέρικα, λιγότερα και ίσως πιο αδύναμα από ό,τι στο παρελθόν, αλλά ακόμα εδώ, με βιωμένη σοφία και ξεκάθαρο χαρακτήρα, με έντονη πυκνότητα, με αληθινή στόχευση και επινοητική ειδίκευση, συνθέτουν ένα συναρπαστικό γαστρονομικό παλίμψηστο. Αυτά τα μαγαζιά είναι ο λόγος του εγχειρήματός μας.
Την περπατήσαμε σήμερα την Ομόνοια, με αγάπη πεσσιμιστική, δηλαδή βαθιά, χωρίς κοινωνιολογικές φιλοδοξίες, καταγράψαμε τα καλά της, τα νόστιμά της, αυτά για τα οποία επιστρέφουμε με θρησκευτική σχεδόν έκσταση. Έχει σκοτεινές, σκληρές παρενθέσεις, πονεμένους ανθρώπους. Ποια μεγάλη ευρωπαϊκή πόλη διαφέρει; Έχει κλεισούρες η Ομόνοια, αλλά και μεγάλα φωτεινά παράθυρα. Θα πυροδοτήσει την ανάπτυξη, θα ανάψει εστίες δράσεως η νέα ανάπλαση, το τουριστικό μέλλον που επελαύνει; Μακάρι. Πάντως, κι έτσι ακόμα, για σκέψου, είναι μαζεμένα εδώ μάλλον τα πιο πολλά από τα ιστορικά μαγαζιά της Αθήνας*. Καθένα και ένα κεφάλαιο στην ιστορία του λαϊκού πολιτισμού της πόλης.
ΜΑΓΑΖΙ | ΕΤΟΣ ΙΔΡΥΣΕΩΣ
- Δημοτική Αγορά | 1886
- Δίπορτο (ταβέρνα) | τουλάχιστον από τα τέλη του 19ου αιώνα
- Ήπειρος (οινομαγειρείο) | (από το 1898, με άλλη ονομασία)
- Μιράν (τυροπωλείο, αλλαντοπωλείο) | 1922
- Κρίνος (λουκουματζίδικο) | 1923
- Ναυπλιώτης (ξηροκαρπάδικο) | 1923
- Ψαλίδας (μπαχαράδικο) | 1926
- Κληματαριά (ταβέρνα) | 1927
- Καρατζάς (τυράδικο) | 1930
- Fotsi (μπαχαράδικο) | 1930
- Στάνη (γαλακτοζαχαροπλαστείο) | 1931
- Αθηναϊκόν (ταβέρνα) | 1932
- Αθήναιον (μαγειρείο) | 1932
- Αραπιάν (Καραμανλίδικα του Φάνη πλέον) (τυροπωλείο, αλλαντοπωλείο) | 1933
- Μπαχάρ (μπαχαράδικο) | 1940
- Ρούσσος (ζαχαρώδη, είδη ζαχαροπλαστικής) | 1947
- Κτιστάκης (λουκουματζίδικο) | 1950 (από το 1912 στην Κρήτη)
- Λευτέρης ο Πολίτης (σουβλατζίδικο) | 1951
- Πιπέρι (μπαχαράδικο) | 1953
- Ανδρέας (ουζερί) | 1958
- Ελιξίριον (μπαχαράδικο) | 1959
- Η Λιβαδειά (σουβλατζίδικο) | 1965
- Πολίτικος φούρνος Σταυρόπουλου | 1969
- Ο Σύντεκνος της καρδιάς σας (κρητικό μπακάλικο) | 1970
- Δωδώνη (τυροπιτάδικο) | 1972
- Ανέστης Νικολαΐδης (μπαχαράδικο) | 1978
- Γεωργούσης – Αλέξης (ξηροκαρπάδικο) | 1979
- Σταύρος Τσάτης (τροχείο) | 1980
- Η στρούγκα του Μοριά (τυράδικο) | 1987 (από το 1870 λειτουργούσε εδώ τυράδικο)
- Κρήτη (ταβέρνα) | 1988
Το άρθρο πρωτοδημοσιεύτηκε στον Γαστρονόμο Μαρτίου, τεύχος 167.