Οι superwomen της κουζίνας

Με αφορμή τον ερχομό στην Αθήνα, πριν από λίγες μέρες, της Ana Ros, της σεφ που έβαλε τη Σλοβενία στον παγκόσμιο γαστρονομικό χάρτη, ξεφύλλιζα ένα βιβλίο της Lindsay Gardner που είχα πρωτοδιαβάσει στην καραντίνα. Μάζεψε εκεί μικρά και μεγάλα κείμενα, γραμμένα από ή για πάνω από εκατό γυναίκες, ανάμεσα στις οποίες και η (σημειωτέον, αυτοδίδαχτη) Ros. Επαγγελματίες σεφ, εστιατόρισσες, οικιακές μαγείρισσες, καλλιεργήτριες και παραγωγοί, δημοσιογράφοι και συγγραφείς βιβλίων μαγειρικής, με διαφορετικές καταγωγές, με διαφορετικές ιστορίες, μοιράζονται τη σχέση τους με το φαγητό σε ένα βιβλίο που θέτει ποικίλα ερωτήματα και δίνει διαφορετικές απαντήσεις για τη γυναικεία ταυτότητα και τη μαγειρική. Έχει γλυκές στιγμές. Και διάφορα εμπόδια – μια σειρά από τοίχους από «όχι» και «πρέπει» που βρήκαν μπροστά τους.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣMères de Lyon: Οι αφανείς «μητέρες» της γαλλικής κουζίνας Το φαγητό θρέφει, προσφέρει φροντίδα, ευτυχία, είναι φορέας μνήμης. Είναι και μέρος της διαδικασίας της εξέλιξης. Σε όλο τον κόσμο πολλές γυναίκες πέρασαν τη ζωή τους πάνω από κατσαρόλες, την ώρα που στις επαγγελματικές κουζίνες, που ήταν για πολλά χρόνια ανδροκρατούμενες, ήταν δύσκολο να ανέβουν στην ιεραρχία – αφενός γιατί η οικογένεια προείχε και αφετέρου γιατί είχαν να αντιμετωπίσουν μειωτικές συμπεριφορές και μισθολογικές ανισότητες. Τις αντιπάλεψαν. Ακόμη τις αντιπαλεύουν, κι ας έχουν αλλάξει αρκετά πράγματα. Οι άντρες μάγειρες είναι και τώρα πολύ περισσότεροι. Κι εδώ στην Ελλάδα, και σε όποια άλλη χώρα διαλέξεις. Έχουμε πορεία μπροστά μας για να αλλάξουν οι αναλογίες. Έχουμε και πίσω μας όμως.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ13 Ελληνίδες οινοποιοί μέσα από τα κρασιά τους: Οι ετικέτες που αξίζει να δοκιμάσετεΕκεί στο ίδιο βιβλίο έμαθα για τις dedakatsi, τις γυναίκες της Γεωργίας που τον καιρό του Δεύτερου Παγκόσμιου Πολέμου με τους άντρες τους στη μάχη, αναγκάστηκαν να κάνουν χίλιες δουλειές, για να τα βγάλουν πέρα και αυτές και τα παιδιά τους. Ο ρόλος του προστάτη και του κουβαλητή έμεινε στις πλάτες τους και όταν εκείνοι επέστρεψαν τραυματισμένοι είτε κυριολεκτικά, είτε ψυχολογικά, και ήταν δύσκολο να εργαστούν. Με την ανεργία και τη φτώχεια που έφερε το υπόλοιπο του 20ου αιώνα στη χώρα, πολλές από αυτές επωμίστηκαν αυτόν τον ρόλο και πιο μετά. Αυτές είναι οι dedakatsi, που σημαίνει «μητέρα-άντρας».

Στην Ελλάδα ίσως να μην έχουμε τη λέξη, αλλά έχουμε τις γυναίκες. «Οι γυναίκες είναι οι κυράδες του τόπου. Ανθεκτικές, στωικές και δυνατές, είναι μέρος της άγριας φύσης που τις περιβάλλει, ζωντανές και αγέρωχες βουνοκορφές οι ίδιες», έγραφε η Βιβή Κωνσταντινίδου εδώ στον Γαστρονόμο, σε ένα ρεπορτάζ για τις γυναίκες των Αγράφων. «Νεαρές ή γηραιές, κάνουν τα πάντα, τις συναντάς στα πιο αναμενόμενα αλλά και στα πιο αναπάντεχα μέρη: φροντίζουν το χωράφι, κόβουν ξύλα στο δάσος, ταΐζουν με μπιμπερό τα νεογέννητα αρνάκια, βόσκουν το οικογενειακό κοπάδι, φροντίζουν το οικιακό μποστάνι και αποθηκεύουν τις σοδειές, ετοιμάζουν λουκάνικα, μεταφέρουν τις ζωοτροφές με το αγροτικό, φροντίζουν τους ηλικιωμένους, τα παιδιά και το σπίτι, μαγειρεύουν στην ταβέρνα».

Δεν είναι μόνο εκεί. Έχει πολλές superwomen εκεί έξω. Σε εστιατόρια και ταβέρνες, σε χωράφια, σε αμπελώνες, σε εργαστήρια, σε λαϊκές. Κι είναι θαυμαστές. Θα έπρεπε να τις γιορτάζουμε κάθε μέρα.