Τα νόστιμα νησιά του κέντρου: 5 κλασικά μαγαζιά για μεζέ στην Αθήνα

Τρεις το μεσημέρι, και οι κυρίες στο διπλανό τραπέζι συζητούν για τα μέιλ της δουλειάς μπροστά σε βουναλάκια από ψαροκόκκαλα, κατεβάζοντας τις τελευταίες γουλιές κρασί. Απέναντι, στο Victoria Square Project τοποθετούν τα έργα μιας καινούργιας έκθεσης και δύο μάστορες που είναι καθισμένοι στα δεξιά μας παραγγέλνουν δεύτερο γύρο. Ο ένας κέρδισε κάτι λεφτά και το γιορτάζουν με κρύες μπίρες στον ήλιο και πιάτα με τηγανητά ψαράκια που βγαίνουν το ένα μετά το άλλο από την κουζίνα. Ξέρω, η Βικτώρια δεν φαντάζει ιδανικό σποτ για το κατακαλόκαιρο, αλλά ο στενός πεζόδρομος της Ελπίδος είναι.

Στον Λάκη (που δεν είναι Λάκης, αλλά ο Γιώργος και η Άννα) το ντεκόρ με τα κοχύλια είναι άλλης εποχής. Το ίδιο και οι τιμές. Προτού στρογγυλοκαθίσεις στις καρέκλες έξω, πέρασε μέσα να δεις τη βιτρίνα με τον πάγο που γεμίζει μπαρμπουνάκια, σαλάχια, καλαμάρια, ανάλογα με την εποχή και τις ψαριές. Εδώ γύρω δεν έχει κυματάκι, αλλά τα θαλασσινά είναι ολόφρεσκα και έρχονται κυρίως από την Κύμη. Εκτός από το «αεράτο» τηγάνι της κυρίας Άννας και το απαλό σαν βούτυρο, αχνιστό σαλάχι με καυτερή πιπεριά και ροζ πιπέρι, το μαγαζί φημίζεται και για την μεγάλη ποικιλία του σε ούζα και τσίπουρα.

Κατεβαίνοντας προς την Ομόνοια, σε μια στοά στην πλατεία Κάνιγγος, η Κρήτη εκπροσωπείται επάξια από την οικογένεια Κατσούλη, που μαγειρεύει εκεί πάνω από 30 χρόνια. Πολλοί τουρίστες έρχονταν καρφωτοί στο στέκι που οι «ψαγμένοι» οδηγοί περιγράφουν ως ένα από τα πιο αυθεντικά εστιατόρια με κρητικό φαγητό στην Αθήνα και, παρέα με τους ντόπιους, δεν απογοητεύονταν. Το μισοσκόταδο της στοάς είναι ανακουφιστικό και η τσικουδιά από τη Σητεία παγωμένη. Από την ίδια περιοχή φτάνει και η ονειρεμένη στάκα, που μπορείς να τη δοκιμάσεις με πατάτα οφτή ή κλεισμένη σε ομελέτα με καπνιστό απάκι.

Δεν χρειάζεται να διαλέξεις ανάμεσα σε ψαρικά ή κρεατικά, στην Κρήτη έχει απ’ όλα: από σαρδέλες στη σχάρα και κολιό πλακί μέχρι ξιδάτο σφακιανό λουκάνικο, κατσικάκι τσιγαριαστό και σκορδάτους χοχλιούς. Πάντως, μην παραλείψεις τους χειροποίητους κολοκυθοανθούς, γεμιστούς με ρύζι και μυρωδικά, με λίγο δροσερό ξύγαλο στο πλάι, όπως και τη σφακιανή πίτα με μέλι για το τέλος.

Οι νησιώτες της Λέσβου που βρέθηκαν στην Αθήνα είχαν από το 1970 για σημείο συνάντησης το ομώνυμο ουζερί της Εμμανουήλ Μπενάκη. Ακόμα και σήμερα θα βρεις από αργά το πρωί Μυτιληνιούς παππούδες να δίνουν ραντεβού για κουβέντα, η οποία περνάει γρήγορα από το NBA και τον Αντετοκούνμπο στη δικτατορία, στη γερμανική κατοχή κι έπειτα σε γεωπονικές συμβουλές για αναρριχώμενα. Όσο περνάει η ώρα, ο καφές, οι ελιές και το ψωμί γίνονται ουζάκια και μεζέδες ενώ το πεζοδρόμιο γεμίζει με δικηγόρους από τα γύρω γραφεία και νεαρόκοσμο. «Το μαγαζί το είχαν πρώτα δύο αδέρφια από την Αγιάσο της Λέσβου. Εμείς ερχόμασταν ως φοιτητές και το 2007 το αγοράσαμε για να μη χαθεί η παράδοση», λέει ο κ. Μιχάλης Γιαννέλης.

«Αυτή η τρέλα μάς βγήκε σε καλό και μέσα στο μπετόν της Αθήνας υπάρχει τώρα μια όαση. Τώρα το νησί μου μου λείπει λίγο λιγότερο από πριν». Οι παλιοί ιδιοκτήτες (που πλέον κοντεύουν τα 90) έμαθαν στους νέους τα βασικά: πώς να κάνουν παραδοσιακά τους κεφτέδες και τους πατατοκεφτέδες, και οι τελευταίοι πρόσθεσαν επιπλέον φαγητά που θυμίζουν το νησί. Στη Λέσβο των Εξαρχείων τα ούζα είναι μυτιληνιά (φέρνουν μπόλικες ετικέτες απ' το νησί) και τα παστά απίθανα. Δεν θα σου μαρτυρήσουν όμως με τίποτα πώς κάνουν τα τελειότερα τηγανητά κολοκυθάκια με τη χοντρή, χρυσαφένια κρούστα που δεν σε λαδώνει καθόλου. Μέχρι τις 12 το βράδυ στο μωσαϊκό και στο πεζοδρόμιο οι σερβιτόροι πηγαινοφέρνουν δίσκους με λαδοτύρι από τον Πολιχνίτο, τηγανητές σουπιές και κουτσομούρες, κολιό παστό ή μαρινάτο, παστουρμά ψαριού, μύδια σαγανάκι, χταπόδια και ψητές σαρδέλες. Για soundtrack μόνο οι συζητήσεις των διπλανών.

Λίγο παρακάτω, πίσω από το Ρεξ, η στοά του Τιτάνια θα σε βγάλει σε ένα ιστορικό καφενείο, τον Καπετάν Μιχάλη. Το μενού είναι γραμμένο στον μαυροπίνακα με κιμωλία, περιγράφοντας λιτά τα λίγα και καλά που βγαίνουν από την ανοιχτή κουζίνα, πίσω από το ψυγείο παλιού μπακάλικου. Κόσμος από τα θέατρα, καλλιτέχνες, εργαζόμενοι στους τριγύρω εκδοτικούς, ποιητές και όχι μόνο έκαναν το μαγαζί της Φειδίου στέκι από το ’65, όταν πρωτοξεκίνησε να λειτουργεί ως καφενείο με «χαρτοπαίγνιο», αφηγείται ο σημερινός ιδιοκτήτης, Μανώλης Σερβιλάκης. «Ο θείος με τον πατέρα μου έκαναν ένα καφενείο το ’65. Τότε ήμουν ακόμα μικρός στο χωριό, στην Κρήτη. Όταν τελείωσα το Δημοτικό, ανέβηκα στην Αθήνα και δούλεψα εδώ ως γκαρσονάκι. Την εποχή που αναλάβαμε με τον αδερφό μου, έρχονταν όμως παρέες δικηγόροι και συμβολαιογράφοι από τη γειτονιά, γιατί είχαμε πάντα καλή τσικουδιά και μας μάθανε. Αυτοί με βάλανε στο κόλπο, γιατί μου ζητούσαν να κάνω μεζεδάκια. Κάπως έτσι το μαγαζί έγινε όπως είναι σήμερα». Εδώ θα φας φαγητά όπως καγιανά, καλαμαράκια, τραγανά κεφτεδάκια, κοκκινιστό μοσχαράκι, γίγαντες τον χειμώνα, γουρουνοπούλα στον φούρνο και τηγανητά μικρόψαρα –γαυράκι, μαρίδα, κουτσομούρα– ή μπακαλιάρο.

Μέσα στο κέντρο της πόλης, αλλά προφυλαγμένο από τη φασαρία και την κίνηση, το στενάκι του Ατλαντικού γεμίζει με παρέες που έρχονται για τα απλά και νόστιμα πιάτα, αλλά και την αίσθηση διακοπών. Πλάι στη λαοθάλασσα της Ερμού, στο τελευταίο δηλαδή σημείο που θα ’θελε κανείς να βρεθεί ένα ζεστό απόγευμα, υπάρχει η οδός Αυλητών, που είναι μικρή και ήσυχη, τόσο που υπάρχει περίπτωση να περνάς χρόνια από δίπλα και να μην την περπατήσεις ποτέ. Στο στενό κάνει ρευματάκι και, αφού δεν βλέπεις το κέντρο και την κίνησή του από πουθενά, μπορείς καθισμένος στις καρέκλες με το κίτρινο καλώδιο να φανταστείς ότι βρέθηκες σε μια καλή απόσταση από το νερό. Μια σταλιά η κουζίνα, σαν παλιού καφενέ, από πάνω το χαρακτηριστικό πατάρι με τα σωσίβια και τα τραπεζάκια έξω να γεμίζουν με παρέες που έρχονται για όσα νόστιμα σερβίρουν εκεί. Με τις πατάτες που είναι κομμένες στο χέρι «πέτουλες», τον τηγανητό μπακαλιάρο, που πάει θαυμάσια με τις καυτερές ψητές πιπεριές, την πηχτή ψαρόσουπα, την τίμια γαριδομακαρονάδα, τη ρεβιθάδα φούρνου με ρέγκα ή σκουμπρί και το τυλιχτό σε ασημόχαρτο «ψαροσάντουιτς» με λαβράκι ή ψητό καλαμάρι θα χορτάσεις με ελάχιστα χρήματα και θα θυμηθείς ότι το καλοκαίρι στην Αθήνα δεν είναι και τόσο άσχημο.