«Τελειομανής» είπαν όλοι όσοι μίλησαν για εκείνη. Άνθρωπος ακέραιος, υψηλού επιπέδου, με αίσθημα δικαιοσύνης, όραμα, αφοσίωση, ένας αδαμάντινος χαρακτήρας. Γεννημένη το 1928, η Σταυρούλα Κουράκου ήταν Δρ. χημικός και οινολόγος στο Ινστιτούτο Οίνου του Ελληνικού Υπουργείου Γεωργίας από το 1953, το οποίο διηύθυνε από το 1964, σε ηλικία μόλις 36 ετών. Μέλος και επικεφαλής της ελληνικής αντιπροσωπείας στον OIV (Διεθνής Οργανισμός Αμπέλου και Οίνου) από το 1959, και αντιπρόεδρος της Οινολογικής Επιτροπής, εξελέγη η πρώτη γυναίκα πρόεδρος του OIV το 1979 για τριετή θητεία. Η ίδια, που παρέμεινε για πάντα μια παθιασμένη ερευνήτρια, διαδραμάτισε βασικό ρόλο στους κανονισμούς που καταρτίζονταν τη δεκαετία του 1970 και ‘80, όταν το ελληνικό κρασί στο σύνολό του ήταν στα σπάργανα. Συνεργάτες και επαγγελματίες του χώρου μίλησαν για την άφταστη τεχνογνωσία της και τις διαπραγματευτικές της ικανότητες, που όχι μόνο αναγνωρίστηκαν στις επιτροπές οίνου της Ευρωπαϊκής Ένωσης αλλά έφεραν και καρπούς.
Η ίδια υπερασπίστηκε με σθένος τις εκλεκτές γηγενείς μας ποικιλίες και έτσι κατοχύρωσε 27 Ελληνικές Ονομασίες Προέλευσης. Στην Κουράκου χρωστάμε τους ΠΟΠ οίνους, ότι σήμερα πίνουμε Ασύρτικο, Μαλαγουζιά, Ξινόμαυρο – όχι μόνο εμείς αλλά και μέχρι την Αυστραλία ή την Καλιφόρνια. Μελέτησε τις ζύμες, τους κλώνους, κατέγραψε τα υπάρχοντα προβλήματα και συνέβαλε στη λύση τους, άνοιξε δρόμους να μαθευτεί ο εγχώριος πλούτος, ήταν παρούσα στην αναδιαμόρφωση του ελληνικού αμπελώνα, έδωσε κίνητρα στους καλλιεργητές να μείνουν στο αμπέλι, δημιούργησε τη μοντέρνα ελληνική οινοποιία μαζί με τους πρωτεργάτες οινοποιούς. Ελάχιστα πράγματα έχουν αλλάξει για τις κατοχυρώσεις ΠΟΠ σήμερα, πορευόμαστε πάνω στο έργο της. Πόσο σπουδαία πράξη.
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ
Σταυρούλα Κουράκου-Δραγώνα: Μια σπάνια συνέντευξη της μεγάλης κυρίας του ελληνικού κρασιού
«Η παγκόσμια οινοποιία της οφείλει πολλά»
«Όταν ολοκλήρωσα τις σπουδές μου στην Οινολογία, χρειαζόταν να πάρω δίπλωμα από το Ινστιτούτο Οίνου, όπου εργαζόταν τότε. Γνωριστήκαμε και μου ευχήθηκε καλή σταδιοδρομία. Ξεκίνησα να δουλεύω στο Πόρτο Καρράς, όπου η Κουράκου δημιούργησε το πρώτο ελληνικό ΠΟΠ, τις Πλαγιές Μελίτωνα. Εκεί, η ίδια, εργαζόμενη πειραματικά, φύτεψε Ασύρτικο, για πρώτη φορά εκτός Σαντορίνης, όπως και άλλες γηγενείς ποικιλίες στις οποίες πίστευε πολύ. Με τον καιρό γνωριστήκαμε καλύτερα, έπαιρνα την γνώμη της για όλα, η ίδια δέθηκε με την οικογένειά μου, με την μητέρα μου, που τότε πάλευε στο κτήμα. Ένιωθα πως με είχε υιοθετήσει ως πνευματικό της παιδί. Όταν μετά από χρόνια αποφασίσαμε με τον Βασίλη (Τσακτσαρλή) να προχωρήσουμε με την δημιουργία του κτήματος στην Καβάλα, η Σταυρούλα Κουράκου έγινε «νονά» δίνοντας το όνομα «Βιβλία Χώρα». Μας εμψύχωσε πολύ, πίστευε στις δυνατότητες της περιοχής, μας διηγήθηκε την ιστορία για τους Φοίνικες που έφεραν την Βιβλία Άμπελο και τη φύτεψαν εκεί. Αργότερα, όταν δημιουργήσαμε το Μουσείο Οίνου στο Κτήμα Γεροβασιλείου, μας βοήθησε αμέριστα, παραχώρησε κείμενά της, μας έδωσε τόση πολλή γνώση για τους κύλικες, τις υδρίες, τις οινοχόοες. Της οφείλουμε τα μέγιστα. Θεωρώ δε πως όχι μόνο εμείς αλλά και ο παγκόσμιος οινικός κόσμος της οφείλει πολλά για τις ανακαλύψεις της, τις έγκυρες επεξηγήσεις της, βασισμένες τόσο στην ιστορική επιστήμη όσο και την οινολογική. Ακόμα κι αυτοί οι ελάχιστοι που την πολέμησαν αρχικά, υποκλίθηκαν στο μεγαλείο της» λέει ο Βαγγέλης Γεροβασιλείου.
«Με γοήτευε η τελειομανία της»
«Συναντήθηκα πολλές φορές μαζί της στο επιστημονικό πεδίο. Η δουλειά της ήταν οραματική, είχε εξαρχής στόχο να διαφυλάξει την ελληνική παράδοση και τα κατάφερε, φυσικά. Όλες οι δουλειές με τις οποίες καταπιανόταν είχαν μεγάλη σημασία για να προχωρήσουν τα πράγματα, είχαν επιστημονικότητα, αναφερόταν πάντα σε δεδομένα και συμπεράσματα, το αποτέλεσμα που έφερνε ήταν ανέκαθεν ολοκληρωμένο γιa αυτό και με ό,τι ασχολήθηκε, το πήγε παραπέρα. Χάρη σε αυτή διασώσαμε την ένδειξη Μαλβάζια για την Ελλάδα, ενώ ήταν και η πρώτη που επιχείρησε τον εγκλιματισμό των ποικιλιών. Με σιγουριά λέω πως ήταν πάντα ακραία προετοιμασμένη όταν ανέβαινε στο πόντιουμ στα συνέδρια, έχει υπογράψει μόνο άρτιες δουλειές και αυτό είναι κάτι που με έχει σημαδέψει. Η Κουράκου με γοήτευε με την τελειομανία στη δουλειά της» λέει ο Γιάννης Βογιατζής, Δρ Οινολογίας και οινοποιός.
Ο Γιάννης Μπουτάρης θυμάται: «Τη γνώρισα το 1958, είχε ανέβει στη Θεσσαλονίκη να παρουσιάσει το διδακτορικό της στον καθηγητή Γεώργιο Βάρβογλη. Εγώ τότε ήμουν ένα παιδί του Γυμνασίου, αλλά τη θυμάμαι να λέει, σαν θεός, στον πατέρα μου «ο Γιαννάκης θα κάνει κρασιά». Ερχόταν πολύ αργότερα, τέλη του ‘60 και αρχές του ‘70 στη Νάουσα να απομονώσει ζύμες, να μελετήσει. Ήρθε ο καιρός που τέλειωσα κι εγώ Χημεία και έκανα πρακτική στο Ινστιτούτο Οίνου. Συνεργαστήκαμε αρκετά και πρέπει να πω ότι δεν ήταν μόνο το κρασί το πεδίο στο οποίο ήταν εξαιρετική. Πήγαινε στην Ευρώπη για το ούζο, για τη ρετσίνα μας – έτρεχε για να τα διαφυλάξει».
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ
13 Ελληνίδες οινοποιοί μέσα από τα κρασιά τους: Οι ετικέτες που αξίζει να δοκιμάσετε
«Δεν έχω συναντήσει ξανά τέτοια συγγραφέα»
«Βρεθήκαμε πριν από δεκατρία χρόνια σε ένα πολύ κατάλληλο σχήμα. Εκείνη βρήκε έναν άνθρωπο να εκδώσει τα κείμενά της κι εγώ μια εξαιρετική συγγραφέα. Από το 2011 τυπώσαμε περισσότερα από δέκα βιβλία, στα ελληνικά και τα αγγλικά, και ένα από αυτά και στα γαλλικά. Είναι ίσως το πιο σημαντικό μας, το «Άμπελος και Οίνος στον Αρχαίο Ελληνικό Κόσμο». Η ίδια ήθελε με αυτόν τον τρόπο να απαντήσει σε κάποιες απόψεις Γάλλων ιστορικών, σε σχέση με το ελληνικό κρασί, που θεωρούσε πως ήταν εσφαλμένες», αναφέρει ο Χαράλαμπος Λέγγας, ο στενός της συνεργάτης από τις εκδόσεις του Φοίνικα.
Για το συγκεκριμένο βιβλίο υπάρχει μια διθυραμβική κριτική, από το Bryn Mawr Classical Review, που αναφέρει: «Υπάρχουν πολύ λίγοι άνθρωποι στον κόσμο που θα μπορούσαν να έχουν γράψει αυτό το βιβλίο· οι περισσότεροι επιστήμονες έχουν είτε την τεχνική γνώση είτε την κλασική παιδεία, αλλά όχι και τα δύο. Η εντυπωσιακή αρμονία του συνδυασμού αυτών των δύο γνωστικών καθιστά το Άμπελος και Οίνος στον Αρχαίο Ελληνικό Κόσμο ένα θησαυροφυλάκιο πληροφοριών και κορωνίδα μιας μεγαλοπρεπούς σταδιοδρομίας. Το συνιστούμε ένθερμα.».
|
|
|
Εργάστηκε στη συγγραφή πολύ εντατικά γράφοντας δοκίμια, βιβλία, επιστημονικές έρευνες αλλά και άρθρα στον τύπο. Για πέντε χρόνια κάθε Κυριακή αρθρογραφούσε για την Καθημερινή, και τα κείμενά της αυτά συγκεντρώθηκαν στο βιβλίο «Οινάνθη». «Στον άνθρωπο που στήριξε πάνω από μισό αιώνα την υπόθεση του ελληνικού κρασιού προσφέρουμε το βιβλίο αυτό», προλόγισε ο οινοποιός Γιάννης Βογιατζής την έκδοση που στήριξαν περισσότεροι από τριάντα οινοπαραγωγοί δείχνοντας αιώνια ευγνωμοσύνη στο πρόσωπό της.
Το 2020 κυκλοφόρησε το κύκνειο άσμα της, το βιβλίο για την Μαλβαζία «Ο περιώνυμος οίνος χθες και σήμερα». Ως συγγραφέας ήταν εξαιρετικά μεθοδική, γι’ αυτό και όσοι τη γνώρισαν μέσα από τα βιβλία της μιλούν για ένα αξεπέραστο συγγραφικό έργο που δυστυχώς στις μέρες μας δεν έχει βρει συνεχιστή. Ο κ. Λέγγας αναφέρει πως η Κουράκου είχε μια βιβλιοθήκη γεμάτη σημειώσεις πάνω στα βιβλία και γνώριζε πού βρισκόταν καθεμία από αυτές. «Δεν έχω ξαναβρεί τέτοιο συγγραφέα, με απόλυτη γνώση του βιβλίου, όχι μόνο της αισθητικής του αλλά και το πώς μπορεί ο αναγνώστης να προσλάβει το περιεχόμενο. Πολλοί λένε πως ήταν εργασιομανής και αυστηρή. Ήταν αυστηρότατη, περίμενε την τελειότητα και από τους συνεργάτες της, όμως, και όταν χρειαζόταν να σε στεναχωρήσει, τελικά είχε δίκιο. Η δική μας σχέση ήταν πνευματική και όχι επαγγελματική, ήταν μια προσωπική σχέση και ένιωθα πως με είχε σαν παιδί της» αναφέρει συγκινημένος ο ίδιος.
*Ευχαριστούμε το Κτήμα Γεροβασιλείου και τις εκδόσεις του Φοίνικα για την παραχώρηση των εικόνων.
* Τα βιβλία της Σταυρούλας Κουράκου μπορείτε να τα βρείτε στο vivliodeseis.gr
