Όταν μου ζητήθηκε να γράψω ένα άρθρο γνώμης για το μέλλον του κρασιού, απλώς προσέθεσα στον τίτλο τη λέξη «ελληνικού», γιατί ολοκληρωμένη προσωπική άποψη μπορώ να έχω μόνο για το κρασί που παράγεται στον τόπο μου και με το οποίο ασχολούμαι δημοσιογραφικά 20 και πλέον συναπτά έτη. Το ελληνικό κρασί –παρά τις αρχαίες ρίζες της αμπελοκαλλιέργειας στη χώρα μας και τις γλαφυρές ιστορίες που αφηγούμαστε υφαίνοντας τον μύθο του– δεν έχει αξιόλογο παρελθόν. Διανύει ωστόσο ένα δυναμικό παρόν και έχει όλα τα στοιχεία για να προσβλέπει σε ένα λαμπρό μέλλον. Σε αυτό το μέλλον υπάρχουν πέντε σημεία που θα ήθελα να επισημάνω, σημεία που κατά την άποψή μου είναι απαραίτητα για την ανάπτυξη και τη μελλοντική ευημερία του κλάδου συνολικά και του κρασιού ειδικά.
1. Το άλφα της οινοπαραγωγής είναι ο αμπελώνας
Αν δεν πέσουμε με τα μούτρα στην αμπελοκαλλιέργεια, δεν υπάρχει λόγος να μιλάμε για μέλλον. Δεν θέλω να επαναλαμβάνω το κλισέ «το κρασί γίνεται στο αμπέλι» κ.λπ., αλλά πραγματικά χωρίς αμπέλι δεν γίνεται κρασί. Ο κλάδος έχει ανάγκη από ευαισθητοποιημένους, σύγχρονους αμπελουργούς και γεωπόνους, με σπουδές και κατάρτιση. Είναι δυσανάλογα λίγοι σε σχέση με τους οινολόγους, οι οποίοι τα τελευταία χρόνια εντυπωσιάζουν τόσο σε αριθμό όσο και σε επιστημοσύνη. Από την άλλη, γίνεται μεγάλη συζήτηση για τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής στο κρασί, ενώ είναι γνωστό στους παροικούντες τη… γεωπονική Ιερουσαλήμ ότι με στοχευμένη αμπελουργία ακριβείας, με «δημιουργική αμπελουργία», όπως πρεσβεύει ο γκουρού καθηγητής της Γεωπονικής του ΑΠΘ Στέφανος Κουντουράς, μπορούμε να έχουμε τα σωστά αμπέλια και κατά συνέπεια τα ανάλογα κρασιά. Προφανώς, κανείς δεν είναι σε θέση να προβλέψει με ακρίβεια τις ακραίες καιρικές συνθήκες. Όμως ένα σωστά καλλιεργημένο αμπέλι θα έχει καλύτερη συμπεριφορά στις κακουχίες και με τη σωστή αντιμετώπιση ο αμπελουργός θα είναι σε θέση να παραδώσει στον οινολόγο σωστό φρούτο. Βλέπουμε, όμως, δυστυχώς κακοσυντηρημένα αμπέλια και μια αδιαφορία για προσαρμογή της καλλιέργειας στα σύγχρονα δεδομένα. Αν λοιπόν θέλουμε να μιλάμε για το μέλλον, πρέπει δώσουμε προτεραιότητα στην αμπελοκαλλιέργεια και στην προσαρμογή της στα σύγχρονα επιστημονικά δεδομένα.
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ
Έξω πάμε καλά; 4 διεθνείς οινογνώστες μιλούν για τη θέση του ελληνικού κρασιού στις αγορές
2. Τέλειωσε η εποχή του «σπιτικού, αγνού» κρασιού
Αγαπούσα πολύ τους παππούδες μου και αγαπώ ακόμα όλους τους παππούδες, όμως σας ορκίζομαι ότι δεν θα ήθελα με τίποτα να πιω τα «σπιτικά, αγνά» κρασιά τους. Ούτε εσείς θέλετε. Ας τους μνημονεύουμε λοιπόν στις ιστορίες μας, αλλά ας τους αφήσουμε έξω από τις πρακτικές τόσο της αμπελοκαλλιέργειας όσο και της οινοποίησης. Κι ας εμπιστευτούμε τους άξιους επιστήμονες, που έχουν μελετήσει, και προσαρμόσει τις παραδεδομένες πρακτικές στα σημερινά δεδομένα. Ποια είναι αυτά; Η κλιματική αλλαγή, η σύγχρονη γαστρονομία, οι προτιμήσεις των καταναλωτών, ο τρόπος που πίνουμε, η κοινωνική διάσταση του κρασιού, οι επιπτώσεις στο περιβάλλον κ.λπ. Όσο για κάποιες απόψεις περί παγκοσμιοποίησης της γεύσης, τις θεωρώ πολύ ξεπερασμένες. Υπάρχει μια απίστευτα μεγάλη και ενδιαφέρουσα ποικιλία κρασιών, ειδικά με τα κρασιά που εκφράζουν τις νέες τάσεις της εποχής. Τέτοια, ας πούμε, είναι τα ήπιας οινοποίησης, χωρίς ή με ελάχιστες οινολογικές παρεμβάσεις, τα οποία, όταν οινοποιούνται από ρηξικέλευθους, τολμηρούς οινολόγους με επιστημονική κατάρτιση, κάνουν τη διαφορά.
3. Δεν είναι χόμπι, είναι επάγγελμα
Το κρασί μπορεί να είναι μεράκι, αλλά, αν δεν αντιμετωπιστεί σαν επιχείρηση, μέλλον δεν έχει! Και μια επιχείρηση για να προοδεύσει χρειάζεται καταρτισμένα στελέχη, στρατηγικό σχεδιασμό, συνέργειες. Μου είπε κάποτε ο Βαγγέλης Γεροβασιλείου: «Τι είμαστε τελικά εμείς οι οινοπαραγωγοί; Αγρότες, επιστήμονες, πωλητές, οικονομολόγοι, marketeers; Η αλήθεια είναι ότι είμαστε όλα αυτά!». Ρωτάω λοιπόν: Μπορεί ένα άτομο να ανταποκριθεί σε όλους αυτούς τους ρόλους; Μάλλον όχι. Ας οργανωθούν λοιπόν τα οινοποιεία με επιχειρηματικά κριτήρια κι όλα θα πάνε καλύτερα.
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ
Δοκιμάζοντας Κυδωνίτσα: Ένα success story από τη Λακωνία στο ποτήρι μας
4. Πού θα δώσουμε τη σκυτάλη;
Όλοι συμφωνούμε πως η οινοπαραγωγή δεν είναι επιχείρηση μιας γενιάς. Χρειάζεται συνέχεια, «στοχευμένη διαδοχή», όπως χαρακτηριστικά λέει η οινολόγος Χλόη Χατζηβαρύτη, δεύτερη γενιά στο ομώνυμο Κτήμα της Γουμένισσας.
5. Με το βλέμμα προς τα μέσα ή προς τα έξω;
Η πλειονότητα των οινοπαραγωγών έχει τον νου της στις εξαγωγές. Μιλάμε λοιπόν για μέλλον εντός ή εκτός Ελλάδας; Φυσικά, μας ενδιαφέρουν οι εξαγωγές, αλλά, όταν αναφέρομαι σε αυτές, θυμάμαι πάντα ένα άρθρο με τίτλο «Μη μου μιλάς για εξαγωγές, μίλα μου για καλοκαίρια!» του Στέλιου Φιλόπουλου, πρώην στελέχους της Wine in moderation (πρόγραμμα κοινωνικής ευθύνης που ξεκίνησε το 2008 με στόχο να προωθήσει την κατανάλωση κρασιού με μέτρο), το οποίο είχε δημοσιευθεί στο περιοδικό «Οινοχόος». Αν το ελληνικό κρασί καταφέρει να κάνει πρεσβευτή του στην υφήλιο κάθε τουρίστα που έρχεται στη χώρα μας, τότε ένα μεγάλο κομμάτι του δρόμου του μέλλοντος έχει στρωθεί. Αυτό μπορεί να επιτευχθεί μόνο όταν το κρασί γίνει πραγματικά τμήμα της κληρονομιάς του καθενός, όταν γίνει δυνατό και υπολογίσιμο μεγεθος εντός Ελλάδας, και τότε με την ποιότητά του (αδιαπραγμάτευτη συνθήκη) θα κατακτήσει σε βάθος χρόνου τις αγορές του κόσμου.
