Η νηστεία, όπως αυτή περιγράφεται από την Ελληνική Ορθόδοξο Εκκλησία, είναι πνευματική άσκηση, αλλά συμβάλλει επίσης στη διατήρηση και την προαγωγή της υγείας. Η νηστεία επικεντρώνεται στην αποφυγή ζωικών τροφίμων ορισμένες μέρες ή περιόδους του χρόνου και στη θέση τους προάγει την κατανάλωση τροφίμων φυτικής προέλευσης τα οποία παρέχουν τα απαραίτητα θρεπτικά συστατικά.
Δεν θα πρέπει να ξεχνάμε ότι κατά τη νηστεία συνιστάται η κατανάλωση οσπρίων, τα οποία, συνδυασμένα με άλλες ομάδες τροφίμων, αποτελούν πολύ καλή πηγή πρωτεϊνών. Τα φρούτα, οι ξηροί καρποί και οι ελιές παρέχουν ποικιλία μετάλλων, βιταμινών και διαιτητικών ινών, ενώ το λάδι και τα λαχανικά δίνουν ευκαιρίες για δημιουργία πολλών εδεσμάτων. Είναι ανεξάντλητη η ποικιλία των τροφών που μπορούν να χρησιμοποιηθούν, ώστε να μην υπάρχει πιθανότητα ανεπάρκειας στην πρόσληψη θρεπτικών συστατικών, ενώ η αποφυγή του κρέατος για μικρό χρονικό διάστημα δεν δημιουργεί πρόβλημα έλλειψης σιδήρου και βιταμίνης Β12. Άλλωστε, το μέτρο στην κατανάλωση, το οποίο επιτάσσει η νηστεία, συμβάλλει και αυτό στην υγεία με την έννοια της αποφυγής της παχυσαρκίας.
Το άλλο πρόσωπο της ελληνικής μεσογειακής δίαιτας
Η νηστεία συνδέεται άμεσα με την παραδοσιακή ελληνική μεσογειακή διατροφή, η οποία έχει καταδειχθεί ως μία από τις υγιεινότερες δίαιτες στον κόσμο. Πολλά από τα τρόφιμα που είναι αναπόσπαστα συνδεδεμένα με τη μεσογειακή διατροφή είναι και τρόφιμα νηστείας (λάδι, ελιές, όσπρια, ψωμί, λαχανικά, φρούτα, ξηροί καρποί). Η μεσογειακή διατροφή ωστόσο δεν αποκλείει την κατανάλωση ζωικών τροφίμων, απλώς την περιορίζει.
Ποιοι δεν πρέπει να νηστεύουν και ποιοι χρειάζεται να προσέχουν
Η νηστεία στην παιδική ηλικία δεν πρέπει να είναι παρατεταμένη και πολύ αυστηρή, ιδίως όσον αφορά το αυγό και το γάλα. Όμως είναι σκόπιμο το παιδί να αντιληφθεί τον θεσμό και να αποκτήσει τις γευστικές εμπειρίες που είναι συνυφασμένες με τη νηστεία. Όσοι υποφέρουν από κάποιο νόσημα θα πρέπει να συμβουλεύονται τον γιατρό τους σχετικά με το αν θα πρέπει να νηστέψουν, όπως και για τη διάρκεια της νηστείας. Το να νηστέψει κανείς σήμερα δεν είναι τόσο δύσκολο. Το πρόβλημα είναι να μπορεί να πει «όχι» στην υπερπροσφορά τροφής και στις υπερβολές και να μην υποκύπτει σε ένα νηστίσιμο «συμπόσιο», το οποίο στην ουσία καταργεί την έννοια της λιτότητας που βρίσκεται στον πυρήνα της νηστείας και της μεσογειακής δίαιτας.