ΟΙΝΟΣ

Τα οινοποιεία της Εύβοιας: αρχαίες ποικιλίες, κορυφαία κρασιά

Η Εύβοια έχει ένα πλεονέκτημα που λίγοι προορισμοί διαθέτουν: συνδυάζει βουνό και θάλασσα με έναν τρόπο μαγικό, καλύπτοντας τις ανάγκες κάθε τύπου ταξιδιώτη.

15.09.2022| Updated: 11.07.2023
Σταύρος Μουστάκας Οκταπόδας, dipwset
Φωτογραφίες: Αλέξανδρος Αντωνιάδης Φωτογραφίες: Άγγελος Γιωτόπουλος
H Εύβοια των αμπελιών

Η Εύβοια, που από πέρυσι είναι και επισήμως νησί (το έκτο μεγαλύτερο της Μεσογείου), έχει ένα πλεονέκτημα που λίγοι προορισμοί στη χώρα μας διαθέτουν: είναι μια επιλογή παντός καιρού, καθώς συνδυάζει βουνό και θάλασσα με έναν τρόπο μαγικό, καλύπτοντας τις ανάγκες κάθε τύπου ταξιδιώτη. Πολυστάφυλος κατά την Ιλιάδα του Ομήρου, η Εύβοια διαθέτει πλέον και αξιοπρόσεκτο οινικό αποτύπωμα, με λίγα μεν, αλλά πολύ ποιοτικά οινοποιεία.

H Εύβοια των αμπελιών
Ο παραδοσιακός τρόπος ποτίσματος στους αμπελώνες του Ληλαντίου, δυστυχώς «σε αναστολή», μετά τις καταστροφικές πλημμύρες.

Ληλάντιο

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣΟινοποιείο Σύρου – Νίκος Χατζάκης: One man showΟινοποιείο Σύρου – Νίκος Χατζάκης: One man showΣτα πέντε μόλις λεπτά από την πόλη, οδεύοντας προς Νότια Εύβοια, φτάνουμε στο Ληλάντιο πεδίο, τόπο διαχρονικής αμπελουργικής δραστηριότητας. Εκεί, στο Κτήμα Αβαντίς, ο Απόστολος Μούντριχας μαζί με τη γυναίκα του, τη Λένγκα, δουλεύουν ακατάπαυστα για την ανάδειξη του ευβοϊκού αμπελώνα. Η πρώτη εμφιάλωση έγινε με τον τρύγο του 1993, ενώ τα πρώτα αμπέλια Syrah, της ποικιλίας που έχει λατρέψει όσο καμία άλλη ο παραγωγός, φυτεύτηκαν το 1996. Το οινοποιείο παράγει πολλές ετικέτες από διάφορες ποικιλίες, ωστόσο η γηγενής ποικιλία, που είχε σχεδόν εξαφανιστεί, αλλά διασώθηκε χάρη στην επιμονή του κτήματος, είναι η Μαυροκουντούρα Κύμης. Πρόκειται για έναν μικρόρωγο, πιο σκούρο στο χρώμα και πιο τανικά μαλακό τοπικό κλώνο της αιγαιοπελαγίτικης Μανδηλαριάς. Ήταν ήδη γνωστή από τον 19ο αιώνα και το κρασί της ήταν περιζήτητο από το Άγιον Όρος μέχρι τη Μασσαλία τις δύσκολες εποχές της φυλλοξήρας. Ο Απόστολος φύτεψε είκοσι χρόνια πριν μοσχεύματα που βρήκε στην Κύμη, αλλά και σε έναν αμπελώνα της οικογένειας στο Αλιβέρι, και σήμερα παράγει ροζέ αλλά και ερυθρή ετικέτα Μαυροκουντούρας. Στο ποτήρι ροζέ με πολύ φρούτο, μέτρια δροσιστική οξύτητα, σε ένα στιλ ιδανικό για την ελληνική καλοκαιρινή κουζίνα, ενώ στην ερυθρή οινοποίηση μιλάμε για πυκνό μαύρο φρούτο, μέτριο σώμα και πολλές αλλά ώριμες τανίνες, που θα ταιριάξουν τέλεια με την κυριακάτικη παρέα γύρω από ένα barbeque.

H Εύβοια των αμπελιών
Απόστολος Μούντριχας και Λένγκα Γρηγοριάδου του Avantis Winery, στον Μύτικα Χαλκίδας.

Στον οινοτουριστικά οργανωμένο χώρο τους δοκιμάζουμε τα περιβόητα Syrah τους, ένα Sauvignon Blanc που ισορροπεί τέλεια μεταξύ παλαιού και νέου κόσμου, και βέβαια το best seller Gewürztraminer, που η προσαρμογή του στο τοπικό κλίμα αποτελεί case study, με παρόντα όλα τα χαρακτηριστικά πιπεράτα και ανθικά αρώματα της αλσατικής ποικιλίας. Σε απόσταση αναπνοής, στην καρδιά των αμπελώνων του Ληλαντίου, δραστηριοποιούνται τα τελευταία χρόνια δύο νεαροί παραγωγοί. Ο Σπύρος Σκουμπρής, που έχει γεννηθεί κυριολεκτικά μέσα στα αμπέλια, δίνει νέα ζωή στο οικογενειακό Κτήμα Σκουμπρή, στον ιδιόκτητο παλιό αμπελώνα, και βγάζει στην αγορά ορισμένα ενδιαφέροντα κρασιά, με τον ημίγλυκο Λυκάρεο να κάνει θραύση. Ο Φοίβος Παπαστρατής, με καταγωγή από την Εύβοια, αγάπησε τον τόπο και στο οικογενειακό πατρογονικό κτήμα στα Αμπέλια του Ληλαντίου καλλιεργεί και οινοποιεί με ήπιες πρακτικές δύο ετικέτες, την Παραλία και τα Πυροτεχνήματα. Το F, που θα βρείτε στις λίστες όλων των ευβοιώτικων εστιατορίων, συνδυάζει ιδανικά το νεύρο του Ασύρτικου με το τριανταφυλλένιο προφίλ του Μοσχάτου.

H Εύβοια των αμπελιών
Το F, που θα βρείτε στις λίστες των ευβοιώτικων εστιατορίων, συνδυάζει ιδανικά το νεύρο του Ασύρτικου με το τριανταφυλλένιο προφίλ του Μοσχάτου.

H Εύβοια των αμπελιών
Ο Φοίβος Παπαστρατής στα οικογενειακά αμπέλια στο Ληλάντιο.

Ερέτρια

Λίγο πριν από την Ερέτρια κάνουμε μια στάση στο Κτήμα Λύκου. Η ιστορία του γυρνάει πίσω στο 1970, όταν ο παππούς Λύκος έφτιαξε την ταβέρνα που μετέπειτα έγινε ορόσημο της περιοχής. Φυσικό επακόλουθο ήταν να χτιστεί και ένα πέτρινο μικρό οινοποιείο, για να εξυπηρετεί την κατανάλωση. Η νεότερη γενιά, ο Απόστολος και η γυναίκα του, Νανά, ολοκλήρωσαν την επέκταση του οινοποιείου στις αρχές της δεκαετίας του1990. Το κτήμα παράγει πολλές ετικέτες με σταφύλια και εκτός Εύβοιας, αλλά τη διαφορά κάνει μια υπέροχη Μαλαγουζιά από τα άνυδρα, χαμηλής στρεμματικής απόδοσης, φυτά στο Μαρμάρι και στην Κάρυστο. Κρασί με ανθικά στοιχεία από τριαντάφυλλο και γιασεμί, ώριμο ροδάκινο και δροσιστική οξύτητα, που φωνάζει για καλοκαιρινή ελληνική κουζίνα.

H Εύβοια των αμπελιών
Το ιστορικό κτήμα Μοντοφώλι έχει μπει σε νέα εποχή, ανοίγοντας καινούργιους δρόμους στον οινοτουρισμό.

Κάρυστος

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣΟ ιστορικός αμπελώνας του ΜυλοποτάμουΟ ιστορικός αμπελώνας του ΜυλοποτάμουΣυνεχίζουμε νότια και, αφού περάσουμε μεσαιωνικούς πύργους, δρακόσπιτα και γραφικά χωριά, φτάνουμε στην Κάρυστο και στο Κτήμα Μοντοφώλι. Χτισμένο αμφιθεατρικά, με τα αμπέλια να δεσπόζουν σε πεζούλες, λες και βρίσκεσαι στο Douro της Πορτογαλίας, το κτήμα αποτέλεσε το προσωπικό στοίχημα ενός από τους μεγαλύτερους εμπόρους κρασιού, του Παύλου Καρακώστα. Μια ανέκδοτη ιστορία τον θέλει να προτιμά να επενδύσει στην περιοχή, αντί του Château Haut Brion στο Μπορντό. Ο Καρακώστας προτίμησε την Κάρυστο και το Μοντοφώλι, τόπο με αιώνες ιστορίας, διαχρονικό, γεμάτο με διάσπαρτα σπόλια από αρχαία κιονόκρανα, ενώ τα κτίσματά του, που σήμερα είναι πολυτελώς ανακαινισμένα ως παραδοσιακοί ξενώνες, κρατούν από τη φράγκικη, τη ρωμαϊκή, αλλά και την οθωμανική εποχή. Κατεβαίνοντας την κεντρική σκάλα, που ήταν ιστορικά ο δρόμος που ένωνε την παλιά πόλη με το λιμάνι, θα θαυμάσετε τα αμπέλια με τις αιγαιοπελαγίτικες ποικιλίες που φυτεύτηκαν το 1986 υπό την επίβλεψη της Σταυρούλας Κουράκου και μετέπειτα του εμβληματικού D. Dubourdieu. Κάθε χρόνο, τα σταφύλια αυτά λιάζονται, για να συμπυκνώσουν τα γευστικά και αρωματικά τους χαρακτηριστικά, και κατόπιν ζυμώνουν για να δώσουν ένα κορυφαίο γλυκό κρασί, που θα παλαιώσει σε δρύινα βαρέλια και δίνει στο ποτήρι μας αρώματα σύκου, σταφίδας, αποξηραμένου ροδάκινου, μελιού και κεριού. Δοκιμάστε το σκέτο, με συνοδεία από αλμυρούς ξηρούς καρπούς, τη φημισμένη σοκολάτα του κτήματος, αλλά και έντονα μπλε τυριά, όπως το Καρίκι Τήνου. Φεύγοντας, μην παραλείψετε και τις μαρμελάδες από τα ξινά του κτήματος.

H Εύβοια των αμπελιών

Βόρεια Εύβοια

Βάζουμε πλώρη για Βόρεια Εύβοια. Από το κυκλαδίτικο άνυδρο στοιχείο του νότου, έρχεται η καταπράσινη και ρωμαλέα εικόνα του βορειοευβοιώτικου τοπίου. Προορισμός το οινοποιείο Βρυνιώτη στα Γιάλτρα. Η θέα από εδώ είναι λόγος για επίσκεψη. Πόσω μάλλον αν αφήσετε τον χαμογελαστό Κώστα Βρυνιώτη να σας σερβίρει κάποια από τις ετικέτες του. Η παραγωγή είναι μικρή, αλλά ποιοτική, και ξεχωρίζουμε δύο ποικιλίες: το Ασύρτικο και το Βραδυανό. Το Βραδυανό είναι πιθανότατα αρχαία ποικιλία και υπάρχουν πολλές αναφορές για την ύπαρξή της στη Βόρεια Εύβοια, αλλάκαι στη Σκόπελο. Στις μέρες μας είναι σχεδόν εξαφανισμένη, αλλά το κτήμα πίστεψε στη δυναμική της και, αν κρίνουμε από το αποτέλεσμα, έκανε πολύ καλά. Ερυθρό σταφύλι που δίνει κρασιά με ελαφρύ χρώμα, μύτη που θυμίζει γλυκά μπαχάρια (που δεν προέρχονται από τη χρήση βαρελιού) και πολύ κόκκινο φρούτο. Κρασί «εύκολο», με μέτρια οξύτητα και σώμα, φτιαγμένο ιδανικά για το ζεστό ελληνικό καλοκαίρι, είτε σε ροζέ είτε σε κλασική ερυθρή οινοποίηση. Στους κύκλους των εραστών του Ασύρτικου, η ετικέτα του κτήματος έχει αποκτήσει μια cult διάσταση, με τους φανατικούς να τοποθετούν το κρασί αυτό στην κορυφή των εκτός Σαντορίνης δειγμάτων.

H Εύβοια των αμπελιών
Κώστας Βρυνιώτης επί το έργον.

Αν δεν είστε εκδρομικοί τύποι αλλά σας αρέσει το κρασί, στο wine bistrot-κάβα Ginger, στην οδό Ερμού, στο κέντρο της Χαλκίδας, θα βρείτε όλα τα κρασιά του τοπικού αμπελώνα για ξεκούραστες δοκιμές με νόστιμες γαστρονομικές συνοδευτικές προτάσεις. Ερμού 14-16, Χαλκίδα, Τ/22210-60019. Στην ηπειρωτική πλευρά του νομού και της ευρύτερης περιοχής σημειώστε: Akriotou microwinery (Τ/22210-30321), κρασιά από το boutique οινοποιείο της ταλαντούχου οινοποιού Κικής Ακριώτου, που τα τελευταία χρόνια έχει πλασαριστεί στην πρώτη εθνική του νησιού. Κτήμα Πετρήεσσα (Τ/22210-31086), Κτήμα Σαμπάνη (Τ/22210-34898), Κτήμα Τζιβάνη (6974-040444) με βιολογικά κρασιά.

Γαστρονομία

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣΑιγαίο: 10 νησιώτικα εστιατόρια που αγαπάει η Νίκη Μηταρέα10 εστιατόρια που μας κάνουν να αγαπάμε το Αιγαίο ακόμα πιο πολύMε λίγη τύχη ως προς τις επιλογές των εστιατορίων, μπορεί κανείς να βρει παλαμίδα φρικασέ, υπέροχα μικρά προσφυγάκια (θεωρούνται ανώτερα και του μπακαλιάρου), γοφάρι του Ευβοϊκού, γαύρο με πράσινο κρεμμύδι και ντομάτα, αλλά και… ομελέτα, και βέβαια πρόβατο και τράγο με χοντρό μακαρόνι. Επίσης, όλων των ειδών τις πίτες καιτα νησιώτικα τυροπιτάρια. Για θαλασσινά και ψάρια στο Αλάτι, παραλία Μπούρτζι (Τ/22210-52394), αλλά και στο Τσαφ (Παπαναστασίου 3, Τ/6948-180857) και στο Τσαφάκι (Αρχιεπισκόπου Μακαρίου 5, Χαλκίδα, Τ/22210-94600), όπως και στη Νέα Αρτάκη στο Ψαράκι (Αγίου Νικολάου 50). Για κρέας στο Ευβούς (Αρχιεπισκόπου Μακαρίου 1, Παλιά Γέφυρα Χαλκίδας) και στο Μπουνόρο, στο Βαθύ Αυλίδας (Τ/22210-32150). Δημιουργική κουζίνα προσφέρει το Rhubarb urban gastrobar (Αβάντων 32, Τ/22210-78070) και το Φάρος 10 (οδός Φάρου 10, Τ/2221088880).

Το άρθρο πρωτοδημοσιεύτηκε στο περιοδικό Οινοχόος, τεύχος 64.

Βραβεία Ποιότητας

Δες ανά κατηγορία τα βραβεία των προηγούμενων ετών