Η πόλη του μεταξιού και του κρασιού
Τα μετάξια χάθηκαν –το 1984– αφήνοντας μόνο το εντυπωσιακό οικοδόμημα του μεταξουργείου Χρυσαλλίς στην είσοδο της πόλης, «ιστορικό διατηρητέο μνημείο» πλέον, για να θυμίζει το κλέος μιας όχι και τόσο μακρινής εποχής. Το κρασί όμως έχει μάθει να αντιστέκεται και να προχωρεί – από τον «άριστον οίνον τον της Γκομέντζας λεγόμενον» του 1882 μέχρι την ξινή Ποπόλκα (Ξινόμαυρο) και τη γλυκιά Ποπόλκα (Νεγκόσκα) στα μέσα της δεκαετίας του 1970, όταν ο Γιάννης Μπουτάρης, αναγνωρίζοντας την ιδιαιτερότητα του terroir της περιοχής, βάζει τα δυνατά του για να πείσει τους Γουμεντσιανούς να καλλιεργήσουν ξανά αμπέλια. Η προσπάθεια ολοκληρώνεται με την αναγνώριση της ζώνης ΠΟΠ το 1979, με κρασιά από Ξινόμαυρο και τουλάχιστον 20% Νεγκόσκα. Από τότε κύλησε πολύ κρασί στα ποτήρια μας, κι έτσι σήμερα έχουμε ένα ΠΟΠ Γουμένισσα δυναμικό και πολυδιάστατο, που λατρεύει το βαρέλι και δίνει κρασιά με χαρακτήρα, πολυπλοκότητα και αντοχή στον χρόνο.
|
|
|
Μια αξέχαστη διαδρομή
Φτάσαμε στη Γουμένισσα ένα βροχερό πρωινό και ακολουθήσαμε την επιγραφή «Κτήμα Ευτυχίδη», για να φτάσουμε μετά από μια απίστευτης ομορφιάς διαδρομή δίπλα στο ποτάμι στο Μικρό Κτήμα Τίτος. Η κληρονομιά του Τίτου Ευτυχίδη, οραματιστή και πρωτοπόρου στη Γουμένισσα –τα αμπέλια, ένα γραφικό εξοχικό σπίτι, ένα οινοποιείο και ένα καλό όνομα–, έμελλε να βρεθούν στα καλύτερα χέρια! Το δίδυμο των επιτυχιών, Βαγγέλης Γεροβασιλείου-Βασίλης Τσακτσαρλής, με σεβασμό στην ιστορία, στον χώρο και στον τόπο, ανανεώνουν την κληρονομιά και την ονομάζουν, προς τιμήν του δημιουργού της, Μικρό Κτήμα Τίτος. Σε ένα παραμυθένιο περιβάλλον μάς υποδέχτηκε η Μαριάνθη Γεροβασιλείου, μας ξενάγησε στον υπέροχο χώρο και μας παρέθεσε ένα γεύμα που μας καθήλωσε με την απλότητα, την πρωτοτυπία και τις βασισμένες κυρίως σε λαχανικά γεύσεις, διά χειρός του φωτισμένου μάγειρα, άρτι αφιχθέντος από τη Λόντρα, Βασίλη Χαμάμ.
|
|
|
Η Φιλυριά που αγαπήσαμε
Το δρύινο πάτωμα του χώρου υποδοχής στο Οινοποιείο Μπουτάρη, στη Φιλυριά, αποπνέει παράδοση και στιλ. Το ίδιο οι δεξαμενές με τα γυναικεία ονόματα: Τριγιώ, Ωραιγίσσα, Ντρόνα, Τραγιάνκα, Παμέλα… Κι ανάμεσά τους ψηφιδωτά με σταφύλια! Εδώ τα κρασιά λοιδορούν τον χρόνο και περιμένουν υπομονετικά στα βαρέλια, ενώ δίνουν χώρο στους «συγγενείς» (βλ. Στέλλιος Μπουτάρης-Κυρ Γιάννη) να δοκιμάσουν τη δική τους εκδοχή της Γουμένισσας.
|
|
|
Χρήστος Αϊδαρίνης
Κεριά μέσα σε κρασοπότηρα δείχνουν τον δρόμο για το ατμοσφαιρικό οινοποιείο του Χρήστου Αϊδαρίνη, του πλέον low profile οινοποιού που έχω γνωρίσει, ανθρώπου με απίστευτες εγκυκλοπαιδικές γνώσεις και υπέροχη φωνή. Η φιλοξενία του σε σκλαβώνει, όπως και τα κρασιά του, αλλά κυρίως η όμορφη και πολλά υποσχόμενη οινολόγος θυγατέρα του, η Φωτεινή, που φωτίζει τον χώρο γύρω της καθώς προχωρεί με μικρά και σταθερά βήματα μπροστά.
Βιοδυναμικά για πάντα
Τους αδελφούς Σέργιο και Περικλή Τάτση τους γνωρίζω πολλά, πολλά χρόνια. Ιδιαίτεροι, αντικομφορμιστές, τολμηροί, πρωτοστάτησαν στις βιοδυναμικές καλλιέργειες, τολμώντας και προκαλώντας. Παρόλο που σύμφωνα με το βιοδυναμικό ημερολόγιο δοκιμής κρασιού When Wine tastes Best δεν ήταν καλή μέρα όταν βρεθήκαμε στο οινοποιείο τους, δεν τα πήγαμε και άσχημα, όπως θα δείτε πιο κάτω στις σημειώσεις του Άρη Σκλαβενίτη.
Πρωτοπορία
Όταν η πρωτοεμφανιζόμενη Γουμένισσα 2007 του Οινοποιείου Χατζηβαρύτη κέρδιζε Χρυσό Μετάλλιο στον Διαγωνισμό της Θεσσαλονίκης, όλοι κατάλαβαν πως κάτι άρχισε να αλλάζει στη μικρή ζώνη ΠΟΠ στις πλαγιές του Πάικου. Το τοπίο άλλαξε, η Γουμένισσα πήρε τη θέση που της άξιζε. Σήμερα, 13 χρόνια μετά, η οινολόγος Χλόη Χατζηβαρύτη, αφού πολλών ανθρώπων οίδεν άστεα και νόων έγνω, γύρισε στα πάτρια εδάφη και με τις ευλογίες των ανοιχτόμυαλων γονέων της έκανε ορθοπεταλιά και βρέθηκε 15 χρόνια μπροστά! Δεν θα πω πολλά –δεν είμαι αντικειμενική, άλλωστε–, απλώς αναζητήστε και δοκιμάστε τη Νεγκόσκα Carbonic Pet Nat ή τη Μαλαγουζιά από αμφορέα. Κάναμε μια δοκιμή-εμπειρία από δεξαμενές, βαρέλι, πήλινα αυγά, ενώ στη συνέχεια η ευωχία συμπληρώθηκε στο όμορφο οινοποιείο με ένα γεύμα διά χειρός Αφροδίτης Γεωργιάδου (βλ. τυροκομικά Ραγιάν στο Κιλκίς) όπου τοπικά προϊόντα, παραδοσιακές μαγειρικές, ποντιακές επιρροές και δημιουργική φαντασία έκαναν σκόνη πολλούς περιωνύμους, περί τη χύτρα τυρβάζοντας «σεφ».
Επίλογος
Πριν παραδώσω τη σκυτάλη στον Άρη Σκλαβενίτη για να σας παρουσιάσει τα κρασιά που δοκιμάσαμε κατά την επίσκεψη μας στη Γουμένισσα –ή, έστω, μερικά από αυτά– θέλω να σας παροτρύνω ένθερμα να προγραμματίσετε ένα ταξιδάκι εκεί. Να μείνετε στον ξενώνα Δημοσθένης της φίλης μας της Μαρίας, να φάτε στο παραδοσιακό ατμοσφαιρικό Τζάκι, να περπατήσετε στα δρομάκια και να θυμηθείτε τους Γάλλους στρατιώτες που πέρασαν από εδώ, όπως σας ζητά με ευγένεια η επιγραφή στην παράξενη βρύση της πλατείας.
ΥΓ.: Με την ένδειξη ΠΓΕ Πλαγιές Πάικου δραστηριοποιούνται τρία ακόμα οινοποιεία, των οποίων τα κρασιά είχαμε την ευκαιρία να δοκιμάσουμε και μας κίνησαν το ενδιαφέρον:
Οινοποιείο Σκαλάκη
Ο «αναμάρτητος» (Cabernet Sauvignon-Merlot) πρώτος τον λίθον βαλέτω… Aκολουθούν Ασύρτικο, Μαλαγουζιά, Sauvignon Blanc, Syrah, Ξινόμαυρο.
Οινοποιείο Σπανούδη
Garage wines ονοματίζει τα κρασιά του ο νεαρός και συμπαθέστατος Δημήτρης Σπανούδης, δύο κόκκινα ενδιαφέροντα Ventum από Ξινόμαυρο και Merlot.
Αλέξανδρος Βαλτάρας
Ο Αλέξανδρος, που έχει και μια εξαιρετική κάβα στο κέντρο της Γουμένισσας, δοκιμάζει τις δυνάμεις του με ενδιαφέροντα κρασιά, από τα οποία ξεχώρισα μια αρωματική Μαλαγουζιά.
Ο Άρης Σκλαβενίτης δοκιμάζει όλα τα ΠΟΠ Γουμένισσα και καταγράφει τις εντυπώσεις του.
Μικρό κτήμα Τίτου
Γουμένισσα 2019 Μέτριο χρώμα, πολύ κομψό στη μύτη. Κυριαρχούν κόκκινα φρούτα, βότανα, μπαχαρικά και βοτανικά στοιχεία. Στόμα ξηρό, με μέτρια προς υψηλή οξύτητα, σώμα μέτριο, με επίσης μέτριες τανίνες, λίγο πράσινες, και μέτρια επίγευση.
Οινοποιείο Αϊδαρίνη
Γουμένισσα 2017 Μέτριο ρουμπίνι χρώμα με έντονη αρωματική ένταση. Αρώματα ζωικά, δέρμα, αίμα, γήινος χαρακτήρας, βρεγμένο χώμα, φύλλα του δάσους, ευκάλυπτος, μπαχαρικά. Στόμα ξηρό, με τανίνες υψηλές αλλά λεπτόκοκκες, σώμα μέτριο προς γεμάτο και επίγευση μακρά. Γουμένισσα 2013 Μέτριο ρουμπινί χρώμα με γκρενά ανταύγειες, γήινο χαρακτήρα, αποξηραμένα άνθη, αρώματα μανιταριών, τρούφας και βρεγμένων φύλλων του δάσους. Στο στόμα είναι ξηρό, με υψηλή οξύτητα, υψηλές τανίνες και μακρά επίγευση. Γουμένισσα Ϊ 2016 Μέτριο ρουμπινί χρώμα, μέτριας προς υψηλής έντασης αρώματα κόκκινων φρούτων, ρίγανη, θυμάρι, μπαχαρικά και λίγος ζωικός χαρακτήρας. Στόμα ξηρό με υψηλή οξύτητα, τανίνες υψηλές και σώμα μέτριο προς γεμάτο. Γουμένισσα Ϊ 2008 Μέτριο γκρενά χρώμα, μέτριας αρωματικής έντασης, με αρώματα ώριμων και μαρμελαδιασμένων κόκκινων φρούτων. Έντονος γήινος χαρακτήρας, βρεγμένο χώμα, δέρμα, αρώματα μανιταριών και γης. Στο στόμα είναι ξηρό με τονισμένη οξύτητα, τανίνες μέτριες προς υψηλές και μακρά επίγευση.
Κτήμα κυρ-Γιάννη
Γουμένισσα 2017 Μέτριο χρώμα, κομψό στη μύτη, με γήινα αρώματα βρεγμένου χώματος, λεβάντας και μπαχαρικών. Στόμα ξηρό, με τονισμένη οξύτητα, τανίνες μέτριες προς υψηλές, σώμα μέτριο και επίγευση μέτρια προς μακρά, με βοτανική αίσθηση.
 |
 |
Οινοποιείο Μπουτάρη
Φιλυριά 2008 Μέτριο γκρενά χρώμα, μύτη έντονη, με αποξηραμένα φρούτα, δαμάσκηνο, σύκο, κόκκινο ώριμο φρούτο, φράουλα, βοτανικό χαρακτήρα – φύλλα τομάτας– και γήινο (βρεγμένο χώμα και μανιτάρια). Στόμα ξηρό με τονισμένη οξύτητα, τανίνες μέτριες προς υψηλές, σώμα μέτριο, με μακρά επίγευση. Γουμένισσα 2001 Έντονο γκρενά χρώμα με επίσης έντονο γήινο χαρακτήρα, αρώματα μανιταριών, τρούφας, βρεγμένου χώματος, φύλλων του δάσους και ώριμων μαρμελαδιασμένων φρούτων. Στόμα ξηρό με μέτρια προς υψηλή οξύτητα, τανίνες πλούσιες αλλά μαρμελαδιασμένες, επίγευση μακρά και γήινος χαρακτήρας. Γουμένισσα 1992 Μέτριο γκρενά προς καφετι χρώμα, αρώματα καφέ, μαρμελαδιασμένων και αποξηραμένων φρούτων, βοτανικά στοιχεία, λιαστή τομάτα, βρεγμένο χώμα και μανιτάρια. Στόμα ξηρό, με μέτρια προς υψηλή οξύτητα, μέτριες τανίνες, πολύ απαλές, επίσης μέτριο σώμα και επίγευση. Γουμένισσα 1986 Μέτριο γκρενά χρώμα με καφετί ανταύγειες. Είναι μέτριας έντασης, με ώριμα και μαρμελαδιασμενα κόκκινα φρούτα, νότες καφέ, βρεγμένου χώματος, έχει μια μεταλλική αίσθηση, πελτέ τομάτας και γήινο χαρακτήρα, όπως δέρμα. Στόμα ξηρό, με υψηλή οξύτητα, μέτριες τανίνες, λεπτόκοκκες, και επίγευση μέτρια προς μακρά. Γουμένισσα 1975 Μέτριο γκρενά χρώμα με καφέ ανταύγειες, μέτρια ένταση, αρώματα καραμέλας βουτύρου, μπαχαρικών, ρίγανης, αποξηραμένου ευκαλύπτου, κόκκινων μαρμελαδιασμένων φρούτων, μανιταριών και βρεγμένου χώματος. Στόμα ξηρό, λίγο άδειο, με τονισμένη οξύτητα, μέτριες τανίνες και μακρά επίγευση.
Κτήμα Τάτση
Γουμένισσα 2009 Μέτριο ρουμπινί χρώμα με γκρενά ανταύγειες και ίζημα. Έντονη αρωματική ένταση, με αρώματα βρεγμένου χώματος, φύλλων τομάτας και μπαχαρικών. Στο στόμα είναι ξηρό με υψηλή οξύτητα, σώμα μέτριο προς γεμάτο, τανίνες υψηλές και μακρά επίγευση. Γουμένισσα 2007 Μέτριο ρουμπινί χρώμα με γκρενά ανταύγειες και ίζημα. Αρκετά κλειστό στη μύτη, βγάζει αρώματα αποξηραμένων και μαύρων μαρμελαδιασμένων φρούτων, βρεγμένου χώματος, αποξηραμένων φύλλων και μπαχαρικών. Στο στόμα είναι ξηρό με υψηλή οξύτητα και υψηλές τανίνες, το σώμα είναι μέτριο προς γεμάτο και η επίγευση μακρά. Γουμένισσα 1998 Μέτριο γκρενά χρώμα με καφετί ανταύγειες και ίχνη ιζήματος. Μέτριας αρωματικής έντασης, με ανθικό χαρακτήρα, φινετσάτη μύτη, αρώματα μπαχαρικών, ζωικών στοιχείων, λιαστής τομάτας, βρεγμένου χώματος και μανιταριών. Στο στόμα είναι ξηρό με υψηλή οξύτητα, υψηλές τανίνες, στυπτικές, σώμα μέτριο προς γεμάτο και μακρά επίγευση.
Κτήμα Χατζηβαρύτη
Γουμένισσα 2013 Μέτριου γκρενά χρώματος με γκρενά ανταύγειες και ίχνη ιζήματος. Στη μύτη είναι έντονο, με ζωικό χαρακτήρα, αρώματα δέρματος, γήινων και φυτικών στοιχείων – μανιταριών, τρούφας, μπαχαρικών, βοτάνων. Στο στόμα είναι ξηρό, με υψηλή οξύτητα και μέτριες λεπτόκοκκες τανίνες, μέτριο σώμα και μακρά επίγευση. Γουμένισσα 2008 Μέτριου γκρενά χρώματος με καφετί ανταύγειες και ίχνη ιζήματος. Στη μύτη είναι έντονο αρωματικά, με βοτανικά στοιχεία, νότες ευκάλυπτου, μέντας, ρίγανης και μπαχαρικών. Στο στόμα είναι ξηρό, με υψηλή οξύτητα, μέτριες προς υψηλές τανίνες, μέτριο προς γεμάτο σώμα και μακρά επίγευση.
