Η salsa macha είναι μια σάλτσα (ουσιαστικά ένα λάδι τσίλι) με καταγωγή από την επαρχία Veracruz στο Μεξικό. Πρόκειται για ένα μείγμα από διάφορες αποξηραμένες πιπεριές τσίλι, σκόρδο, ξηρούς καρπούς και σπόρους (σουσάμι, φυστίκι κ.α.) το οποίο τηγανίζεται για λίγο σε λάδι και έπειτα ψιλοκόβεται. Λαμπερή, βαθυκόκκινη, καυτερή, με μικρά κριτσανιστά κομμάτια από καβουρδισμένους καρπούς, λίγο φρουτένια και καπνιστή από τις πιπεριές, τόσο-όσο σκορδάτη -αυτή η σάλτσα είναι εμπειρία.
Περιχύνουμε τη salsa macha πάνω από ψητά κρέατα ή τηγανητά αυγά, την προσθέτουμε σε ντρέσινγκ για οσπριοσαλάτες, σε σάντουιτς, σε τάκος ή μπουρίτος, σε τηγανητές πατάτες ή σε οποιοδήποτε άλλο φαγητό θέλουμε να δώσουμε βάθος και ποικιλία υφών.
Μπορούμε να πειραματιστούμε με τα είδη αποξηραμένων τσίλι που θα χρησιμοποιήσουμε, ανάλογα με τα γευστικά γούστα και το πόσο καυτερό θέλουμε να είναι το αποτέλεσμα. Στη συγκεκριμένη συνταγή προτείνουμε ένα αρκετά κλασικό μείγμα από ancho, guajillo και arbol (βλ. παρακάτω για σημεία διάθεσης) αλλά έχουμε δοκιμάσει επίσης ωραίες εκδοχές με πιπεριές όπως morita, pasilla, mulato κ.α. Έχει σημασία να αναζητήσουμε μεξικάνικες πιπεριές καθώς σε αυτές οφείλεται η βαθιά, ιδιαίτερη γεύση της σάλτσας. Όσον αφορά στους ξηρούς καρπούς μπορούμε και εκεί να πειραματιστούμε με φυστίκια, ηλιόσπορους, κολοκυθόσπορους κ.α.