Πριν από μία πενταετία περίπου, βρέθηκα στην Άλμα Άτα, πρώην πρωτεύουσα του Καζακστάν. Το απογευματινό πρόγραμμα περιλάμβανε επίσκεψη και δείπνο σε εκτροφείο γερακιών, αλλά ο οδηγός του βαν τα μπέρδεψε και μας πήγε στην αχανή κατοικία του προέδρου. Χτύπησε το κουδούνι και αμέσως πλάκωσαν δεκάδες στρατιώτες και άνδρες της ασφάλειας, οι οποίοι, μέχρι να πεισθούν για την, κατά τον Αϊνστάιν, απεραντοσύνη της ανθρώπινης βλακείας, μας κράτησαν ομήρους για περισσότερο από μία ώρα. Ίσως τελικά ήταν καλύτερα, γιατί η ατραξιόν στον προορισμό μας ήταν ένα υπερθέαμα με διάφορα αρπακτικά όρνεα που έτρωγαν ποντίκια, μετά από αέρος επίθεση. Η ωραία αυτή εμπειρία ολοκληρώθηκε με δείπνο, στο οποίο δοκιμάσαμε στην αρχή qazi, ένα βαρύ καπνιστό λουκάνικο με γεύση κοπριάς, φτιαγμένο από ταγκό κρέας αλόγου – το οποίο γενικώς εκεί δεν μπορεί κανείς να αποφύγει εύκολα–, ακολουθούμενο από την ιδίας πρώτης ύλης εθνική σπεσιαλιτέ, το μπεσμπαρμάκ, που σημαίνει «πέντε δάχτυλα».
Ο Έλληνας επισκέπτης θα κάνει αναπόφευκτα τον συνειρμό ότι το πιάτο αξίζει την ομώνυμη χειρονομία, αλλά οι ντόπιοι εννοούν ότι χρειάζεται πέντε δάχτυλα για να το απολαύσεις. Πρόκειται για κομμάτια από όξινο και σκληρό βραστό κρέας αλόγου πάνω σε ένα είδος πάστας παρόμοιας με λαζάνια, γαρνιρισμένο με μπόλικα κρεμμύδια. Δηλαδή ένας συνδυασμός που ταλαντεύεται μεταξύ του πολλαπλώς δυσάρεστου και του άνοστου. Αντιθέτως, σχετικά νόστιμο είναι το επίσης λίαν σύνηθες για την περιοχή plov (πλοφ), ένα ιδιαίτερα βαρύ και λιπαρό «πιλάφι» με αρνί, που είναι και το μόνο άλλο κρέας που τρώνε στην Κεντρική Ασία. Εάν χρειαστεί να μείνει κανείς εκεί για περισσότερο από μία εβδομάδα, τρεφόμενος καθημερινά με πλοφ, κεμπάπ και αλογίσιες σπεσιαλιτέ, θα διαπιστώσει ότι αργά ή γρήγορα θα αποκτήσει σωματικώς μια αντίστοιχη μυρωδιά. Αν μείνει για ακόμη μεγαλύτερο χρονικό διάστημα, τα πράγματα δυσκολεύουν, αφού π.χ. μια διεθνής έρευνα κατέληξε στο συμπέρασμα ότι η πιο ανθυγιεινή διατροφή παγκοσμίως είναι αυτή του γειτονικού και γαστριμαργικώς παρόμοιου Ουζμπεκιστάν, όπου 892 άνθρωποι ανά 100.000 πεθαίνουν κάθε χρόνο εξαιτίας αυτών που τρώνε. Σε αυτό είναι περιττό να προσθέσει κανείς και την ανεπανόρθωτη βλάβη στον ουρανίσκο. Εξαιρετικά ανθυγιεινά και άθλια είναι και τα τυριά της περιοχής, τύπου chèvre. Μη φανταστείτε ότι έχουν βεβαίως την παραμικρή σχέση με τα αντίστοιχα γαλλικά, αφού οι τυροκόμοι στην Κεντρική Ασία παράγουν μικρούς σβόλους με κύριο συστατικό το αλάτι και σκληρότητα που θα ζήλευε και το διαμάντι, η μόνη χρήση των οποίων είναι ενδεχομένως η αντιμετώπιση μιας οξείας υποτασικής κρίσης. Γενικά, μια σύντομη παραμονή, ιδιαίτερα στο Ουζμπεκιστάν, όπου βρίσκονται δύο από τις πιο συναρπαστικές πόλεις διεθνώς, η Σαμαρκάνδη και η Χίβα, αποζημιώνει τον επισκέπτη, μια μακρόχρονη ωστόσο τον στέλνει στα νύχια του καρδιολόγου.
Το άρθρο πρωτοδημοσιεύτηκε στον Γαστρονόμο Φεβρουαρίου, τεύχος 178.
