Σε ολόκληρη τη Ρούμελη «βλαχόπιτα» σημαίνει ένα πλήθος από πίτες με μικρές ή μεγάλες παραλλαγές μεταξύ τους. Μπορεί να είναι από μια απλή τυρόπιτα με φέτα ή μια γλυκιά γαλατόπιτα μέχρι μια πίτα αλμυρή με τραχανά και φέτα ή μια αντίστοιχη γλυκιά. Το βέβαιο είναι ότι υπάρχει ένας κοινός παρονομαστής: ο προσδιορισμός «βλάχικη», λέξη που δεν εννοεί συγκεκριμένα την εθνοτική ομάδα των Βλάχων, αλλά γενικά τους κτηνοτρόφους και ιδιαίτερα τους μετακινούμενους Βλάχους και Σαρακατσ(ι)άνους. Επομένως, ανάλογα με την περιοχή εμφανίζουν ένα αξιοσημείωτο πλήθος παραλλαγών. Στα Μεσόγεια και πιο συγκεκριμένα στα Καλύβια, η πιο συνηθισμένη εκδοχή βλαχόπιτας είναι μια υβριδική πίτα, γλυκιά μεν, αφού περιέχει ζάχαρη, αλλά και αλμυρή, αφού βασικά της υλικά είναι ο τραχανάς και η φέτα. Οι σταφίδες είναι μια έξτρα ενδιαφέρουσα προσθήκη, ενώ η γέμιση μοιράζεται σε στρώσεις ανάμεσα στα φύλλα.
1 ώρα και 30'
προετοιμασία
1 ώρα ψήσιμο
30'
αναμονή
Σύνολο: 3 ώρες
Υλικά
Μερίδες: για το μεγάλο ταψί του φούρνουΓια τα φύλλα
Για τη γέμιση
Διαδικασία
Φύλλα
- Για να φτιάξουμε βλαχόπιτα - την τυρόπιτα των κτηνοτρόφων, με τραχανά και σταφίδες, στον κάδο του μίξερ ή σε μια λεκάνη ρίχνουμε το αλεύρι, το λάδι, το ξίδι και το αλάτι και ανακατεύουμε καλά.
- Προσθέτουμε σταδιακά όσο χλιαρό νερό χρειάζεται, δουλεύοντας με τον γάντζο του μίξερ ή με τα χέρια μας μέχρι να ενωθούν τα υλικά σε μια τραχιά μάζα.
- Ζυμώνουμε επίμονα μέχρι να φτιάξουμε μια μαλακή και ελαστική ζύμη, προσθέτοντας λίγο χλιαρό νερό αν προκύψει σφιχτή ή, αντίστοιχα, ελάχιστο αλεύρι αν κολλάει στα χέρια.
- Την αφήνουμε να ξεκουραστεί για 30 λεπτά.
Γέμιση
- Παράλληλα, βάζουμε τον τραχανά σε ένα μεγάλο μπολ, προσθέτουμε χλιαρό νερό τόσο ώστε να τον καλύψει κατά 2-3 εκ. και ανακατεύουμε καλά με τα χέρια.
- Τον αφήνουμε κατά μέρος για 30 λεπτά, μέχρι να απορροφηθεί το νερό και να νιώθουμε τον τραχανά μαλακό και αφράτο στα δάχτυλά μας.
- Προσθέτουμε τη ζάχαρη και τη φέτα και ανακατεύουμε καλά.
Πίτα
- Χωρίζουμε το ζυμάρι σε 7 ίσα κομμάτια, όσα και τα φύλλα που θα ανοίξουμε.
- Παίρνουμε το ένα κομμάτι (σκεπάζουμε τα υπόλοιπα με μια καθαρή πετσέτα για να μην ξεραθούν) και με πλάστη-βέργα το ανοίγουμε σε πολύ λεπτό παραλληλόγραμμο φύλλο, με διαστάσεις λίγο μεγαλύτερες από του ταψιού, ώστε οι άκρες του να εξέχουν από τα τοιχώματα.
- Λαδώνουμε καλά το ταψί (και τα τοιχώματα) και στρώνουμε εκεί το φύλλο, αφήνοντας τις άκρες του να εξέχουν. Το αλείφουμε με λάδι.
- Ανοίγουμε ένα δεύτερο φύλλο, το στρώνουμε πάνω στο πρώτο, με τις άκρες του να εξέχουν επίσης από το ταψί, και το λαδώνουμε και αυτό γενναιόδωρα.
- Ανοίγουμε το τρίτο κομμάτι ζύμης σε φύλλο με διαστάσεις και πάχος όσο και τα υπόλοιπα δύο, το στρώνουμε και αυτό στο ταψί με τις άκρες του να εξέχουν και το λαδώνουμε.
- Το πασπαλίζουμε με λίγη κανέλα, σκορπίζουμε εδώ κι εκεί το 1/3 από τις σταφίδες και αδειάζουμε πάνω του το 1/3 του μείγματος τραχανά. Ισιώνουμε την επιφάνεια.
- Ανοίγουμε το τέταρτο κομμάτι ζύμης σε φύλλο, το στρώνουμε στον τραχανά, το λαδώνουμε, το πασπαλίζουμε με κανέλα και σκορπίζουμε άλλο 1/3 σταφίδες και 1/3 μείγματος τραχανά
- Επαναλαμβάνουμε τη διαδικασία άλλη μία φορά με ένα πέμπτο φύλλο, που το λαδώνουμε, το πασπαλίζουμε με λίγη ακόμη κανέλα, τις υπόλοιπες σταφίδες και σκορπίζουμε το υπόλοιπο μείγμα τραχανά.
- Τέλος, ανοίγουμε τα δύο τελευταία κομμάτια ζύμης σε φύλλα και τα στρώνουμε στο ταψί καλά λαδωμένα, το ένα πάνω στο άλλο, για να σκεπάσουμε τη γέμιση.
- Προθερμαίνουμε τον φούρνο στους 175- 180°C.
- Κόβουμε τις άκρες των φύλλων που εξέχουν από το ταψί και τα γυρίζουμε προς τα μέσα, στρίβοντάς τα, για να φτιάξουμε ένα λεπτό στεφάνι περιμετρικά της πίτας
- Τη χαράζουμε σε τετράγωνα κομμάτια και λαδώνουμε γενναιόδωρα την επιφάνειά της.
- Ψήνουμε την τυρόπιτα με τραχανά και σταφίδες στο μεσαίο του φούρνου για περίπου 1 ώρα, μέχρι να ροδίσει ωραία.
Η συνταγή πρωτοδημοσιεύτηκε στο περιοδικό Γαστρονόμος, τεύχος 192.