Περίπου 92 χρόνια στέκει ο «Αλεξανδράκης» στον αριθμό 27 της Ερμού, πεισματικά και ανακουφιστικά ίδιος σε μια πόλη και σε έναν δρόμο που μεταβάλλονται αστραπιαία. Μαγαζιά που αλλάζουν χρήσεις, δρόμοι που
παρακμάζουν, πιάτσες που ανεβαίνουν και πέφτουν. Είναι εύκολο να χάσει μια πόλη τον προσανατολισμό της όταν εξαφανίζονται τα ορατά σημάδια του παρελθόντος της – δεν μιλάω για τα μεγάλα και σπουδαία, όπως η Ακρόπολη και ο Λυκαβηττός, αλλά και τα μικρά. Κυρίως τα μικρά, που όμως συνδέονται με τις αστικές μας συνήθειες, την καθημερινή μας τριβή με την πόλη· ένα βιβλιοπωλείο, ένα ζαχαροπλαστείο, ένα παιχνιδάδικο όπου ψωνίζαμε με τους γονείς μας.
|
|
|
Πού απολαμβάνουμε το τσάι μας στην Αθήνα
Όταν αυτά παύουν, η μεταβολή μοιάζει με βίαιη αποκοπή και η βόλτα στην πόλη γίνεται τραυματική, κάτι που όλοι βιώσαμε έντονα μέσα στην οικονομική κρίση, όταν πολλά καταστήματα κατέβασαν ρολά. Αλλά και πέραν της ανάγκης που επιβάλλει τέτοιες αλλαγές, η Αθήνα διαχρονικά αποδείχθηκε πιο έτοιμη να αποχωριστεί το παρελθόν της, να το αποτινάξει από πάνω της, σαν να την κούρασε το παλιό. Λατρεύουμε το καινούργιο και ίσως λόγω αυτής της ψυχολογικής μας προδιάθεσης η πόλη μας στερείται καταστημάτων, καφέ και εστιατορίων που περνούν από γενιά σε γενιά.
Ένα τέτοιο ορατό σημάδι σταθερότητας και συνέχειας είναι ο «Αλεξανδράκης». Γέφυρα με το παρελθόν, κομμάτι μιας αστικής Αθήνας που μοιάζει να χάθηκε από προσώπου γης. Η επιχείρηση ιδρύεται το 1860 ως εισαγωγική ενδυμάτων με το όνομα «Καρυοφύλλης». Τότε βρισκόταν λοξώς απέναντι από τη σημερινή της θέση και ασχολιόταν κυρίως με το εμπόριο ανδρικών κοστουμιών. Η Ερμού ακόμα ήταν καρόδρομος, εντούτοις ήδη θεωρούνταν ο σημαντικότερος εμπορικός δρόμος της Αθήνας κι εκεί κατέληγαν όλα τα εμπορεύματα που έφθαναν στο λιμάνι του Πειραιά. Το 1890 προσχωρεί στην επιχείρηση ο Δημήτριος Αλεξανδράκης, ο οποίος κρατούσε από Άνδρο, Κρήτη και Αμοργό. Μετά από 17 χρόνια την εξαγοράζει πλήρως. Το 1933 αγοράζει το απέναντι ακίνητο και μαζί με τον αρχιτέκτονα Στάμο Παπαδάκη δημιουργεί το κατάστημα που βλέπουμε σήμερα, ένα τριώροφο κτίσμα βασισμένο στις αρχές της σχολής του Bauhaus, που εκείνη την εποχή είχε συνεπάρει την αρχιτεκτονική και το ντιζάιν. Η γεωμετρικότητα, η απουσία συναισθηματισμού και η λειτουργικότητα βρίσκονταν στον πυρήνα του σχεδιασμού. Έχουν έρθει μέχρι και φοιτητές αρχιτεκτονικής από τη Βοστώνη για να αποτυπώσουν το κτίριο. Όλοι οι όροφοι είναι μεγάλοι, ενιαίοι και ψηλοτάβανοι. «Η αισθητική ακόμα και εις βάρος της οικονομίας», όπως σχολιάζει η Κατερίνα Αλεξανδράκη, εγγονή του ιδρυτή και σημερινή ιδιοκτήτρια της επιχείρησης. Ο εσωτερικός χώρος είναι γεμάτος καλλιτεχνικά έργα, πίνακες, σκίτσα, γλυπτά και έπιπλα εποχής, όπως το μπλε σαλονάκι, το οποίο βρισκόταν κάποτε στο σπίτι του παππού της στην Πλάκα. Εκεί, μαζί με τη σύζυγό του Αικατερίνη, μεγάλωσαν τα επτά παιδιά τους, έξι αγόρια και μία κόρη. Ο μικρότερος από τα αγόρια, ο Ευτύχιος, πατέρας της Κατερίνας, ήταν εκείνος που κληρονόμησε την επιχείρηση. «Είχαν όλα τα αδέρφια του πατέρα μου έναν τύπο», λέει η ίδια.
 |
 |
Ο πρώτος, ο Νικήτας, μπήκε στο Υπουργείο Εμπορίου, ο δεύτερος, ο Κωνσταντίνος, έγινε πολιτικός μηχανικός, τρίτος ήταν ο γνωστός «ζωγράφος του έπους», Αλέξανδρος Αλεξανδράκης, πίνακες του οποίου δεσπόζουν παντού στον χώρο –μεταξύ αυτών και δύο μεγάλα πορτρέτα των γονιών του–, τέταρτος ο Μενέλαος Αλεξανδράκης, ο οποίος διετέλεσε πρέσβης στην Ουάσιγκτον. Πέμπτος ο Αριστόβουλος, ο οποίος κατασκεύασε το τόσο χαρακτηριστικό βιτράιγ με το κλαδί αμυγδαλιάς, που καλύπτει ολόκληρο τον πίσω τοίχο του ισογείου. Κάθε μεσημέρι τρυπώνουν από εκεί οι ακτίνες του ήλιου και απλώνονται σαν βεντάλια στον χώρο – η πιο μαγική ώρα να βρεθείς στον «Αλεξανδράκη».
 |
 |
Ο βενιαμίν της οικογένειας, Ευτύχιος, γεννήθηκε το 1919. Φοίτησε στην Ανωτάτη Εμπορική και το 1954 διαδέχθηκε τον πατέρα του. Κομψός σαν Εγγλέζος, με σήμα κατατεθέν το μουστάκι και το παπιγιόν που φορούσε καθημερινά, καθόταν στην πολυθρόνα του μπροστά στο βιτράιγ, μια σταθερή παρουσία με μια φυσική και απαράμιλλη ευγένεια. «Έλεγε πάντα: “Το καλύτερο ρούχο και το καλύτερο ένδυμα είναι η ευγένεια”. Ακόμα και στις δύσκολες περιόδους παρέμενε ένας πολύ αισιόδοξος άνθρωπος και δίπλα του αισθανόσουν την απόλυτη αίσθηση της ασφάλειας», εξηγεί η κόρη του. Και συνεχίζει: «Η μεγάλη του αγάπη ήταν η δουλειά του. Μέχρι και τη μέρα πριν πεθάνει, το 2017, είχε έρθει στο μαγαζί. Κι είχε τον πιο ευλογημένο θάνατο. Σηκώθηκε το πρωί, ετοιμάστηκε, ντύθηκε, έβαλε το παπιγιόν του και καθώς πήγε να καθίσει για να τακτοποιήσει τα χαρτιά του, έγειρε κι “έφυγε”…». Ήταν 98 ετών.
Με αφορμή το τσάι, μια πανδαισία γλυκισμάτων
Καθόμαστε μπροστά στα οικογενειακά πορτρέτα και στις κορνίζες στο βάθος της ισόγειας σάλας, που μοιάζει με ballroom και φωτίζεται από κάτι πανέμορφα γυάλινα φωτιστικά σαν ανεστραμμένες μαργαρίτες. Χαζεύουμε ασπρόμαυρες φωτογραφίες από το κατάστημα και από την Ερμού, την εποχή ακόμα που ήταν δρόμος και απέξω περνούσαν αυτοκίνητα. Όλη η καλή Αθήνα ψώνιζε στον «Αλεξανδράκη», που ήταν γνωστός για τα εξαιρετικής ποιότητας ρούχα από τους καλύτερους οίκους του εξωτερικού, κυρίως για τα εγγλέζικα και τα ιταλικά κασμίρ. Τα ρούχα που βρίσκεις εδώ αντιπροσωπεύουν μια εποχή πριν από τη γρήγορη μόδα, όταν κάθε κομμάτι το διάλεγες προσεκτικά για να σου μείνει και η αξία του χειροποίητου ήταν αδιαπραγμάτευτη.
Σε αυτόν τον χώρο, λοιπόν, που έζησε ιστορικές στιγμές της Αθήνας και όπου ο χρόνος μοιάζει μαγικά να σταματάει με το που διασχίζεις την επιβλητική πόρτα, σκεφτήκαμε να στήσουμε το σκηνικό για ένα γιορτινό απογευματινό τσάι με γλυκά κεράσματα από δύο ζαχαροπλάστες που υπηρετούν την τέχνη τους από διαφορετικό μετερίζι, αλλά με την ίδια αγάπη για το ποιοτικό, χειροποίητο γλυκό: Την Εύη Παπαδοπούλου, που η ιταλική τζελατερία της Le Greche στη Μητροπόλεως ήταν από τις πρώτες που άνοιξαν στο κέντρο και σταδιακά μας εκπαίδευσαν στο καλό ιταλικό τζελάτο με ελληνικά στοιχεία. Και τον Μιχάλη Χατζηκαλημέρη, ο οποίος, έχοντας για χρόνια θητεύσει σε μερικά από τα καλύτερα ξενοδοχεία σε Σαντορίνη και Μύκονο, ανέλαβε φέτος το πόστο του executive pastry chef στο Four Seasons Astir Palace Hotel στη Βουλιαγμένη.
 |
 |
Τα γλυκά σερβιρίστηκαν στις πιατέλες, βάλαμε και το τσάι να εκχυλιστεί, ένα αρωματικό Darjeeling, φορέσαμε τα καλά μας και για σχεδόν έξι ώρες –όσες διήρκεσε η φωτογράφιση– ξεχάσαμε ότι βρισκόμασταν στον πιο πολύβουο δρόμο της Αθήνας. Όταν τελειώσαμε και βγήκαμε στη βραδινή πια Ερμού, η αίσθηση ήταν απόκοσμη. Νιώσαμε ότι επιστρέψαμε στο 2022 μέσα από μια χρονοκάψουλα. Πίσω μας η πόρτα έκλεισε και το απογευματινό τσάι του «Γαστρονόμου» έγινε άλλο ένα γοητευτικό επεισόδιο στην αιωνόβια ζωή του «Αλεξανδράκη».
