Εκείνο το πρωί που αντιλαλούσε στην Πόλη το εζάνι – το κάλεσμα του μουεζίνη σε προσευχή– πριν πάμε στο σπίτι της Ρέας Μπούρτζη, καθίσαμε για πρωινό, με τσάι και τουρκικό καφέ, και αυγά και σερμπέτια, κοντά στο Ρούμελι Χισάρ. Η Ρέα είχε ξεκινήσει την προετοιμασία της από την παρα-προηγούμενη ημέρα κι έτσι, όταν φτάσαμε στο απαρτμάν της στο Φερίκιοϊ, ήταν πανέτοιμη να μας υποδεχθεί και είχε χρόνο να καθίσουμε να τα πούμε. Το χρώμα της φωνής της ζεστό, μελωμένο, λες και ήταν μπουκωμένη με εκείνο το μέλι με καϊμάκι που με είχε συγκλονίσει νωρίτερα στο πρωινό.
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ
Από την Πόλη έρχομαι: αναμνήσεις και σουβενίρ από το ταξίδι του Γαστρονόμου στην Κωνσταντινούπολη Από τη Μαύρη Θάλασσα, τον Βόσπορο, τον Μαρμαρά και το Αιγαίο έρχονται τόνοι τα μύδια, που τα τρώνε με πάθος τόσο οι Τούρκοι όσο και οι Ρωμιοί της Πόλης. Τα φτιάχνουν με όλους τους πιθανούς τρόπους: από μυδοπίλαφο και τηγανητά μέχρι μύδια ντολμά και σαλμά. Μια τετραλογία από αυτά μας είχε φτιάξει η Ρέα, μοντέλο Πολίτισσας με το χαρακτηριστικό ιδίωμα στην προφορά, το ρήμα πάντα στριμωγμένο στο τέλος της φράσης και με ένα πληθωρικό γέλιο που τράνταζε όλο το διαμέρισμα και πλούμιζε την κουβέντα μας. «Οι μισοί παππούδες μου ήταν Ίταλοί και οι άλλοι μισοί Πολίτες από το Γεντί Κουλέ. Με τον αρμενικής καταγωγής σύζυγό μου εμείς κάνουμε τρία Πάσχα: στη μαμά (που έχει την ιταλική καταγωγή), στην πεθερά και χώρια το δικό μας. Αν πέσει ίδια μέρα, πάμε πρώτα στην καθολική εκκλησία στο Saint Esprit, έπειτα στο Φερίκιοϊ στους Δώδεκα Αποστόλους για Ανάσταση και ύστερα, την άλλη μέρα το μεσημέρι, στην αρμενική εκκλησία εδώ στη γειτονιά».
«Ωραία νεολαία έζησα στο Πέραν»
«Εμείς εδώ μεγαλώσαμε διαφορετικά από τα τωρινά παιδιά. Ωραία νεολαία ζήσαμε εμείς στο Beyoglu (το αλλοτινό Πέραν). Ωραία αλλά και δύσκολα. Μεγαλώσαμε σε κλειστό κύκλο και δεν είχα καθόλου Τούρκους φίλους. Ξέρεις, με έναν φόβο μάς μεγάλωσαν οι γονείς μας, γιατί είχαν ζήσει τα Σεπτεμβριανά. Τώρα είναι άλλα χρόνια. Εγώ δεν τη μεγαλώνω έτσι την κόρη μου. Εκείνη έχει φίλους Ρωμιούς αλλά και Τούρκους. Νοσταλγώ όμως εκείνα τα χρόνια. Οι μισοί μου φίλοι έφυγαν στην Αθήνα. Κι εμείς σκεφτόμασταν να φύγουμε. Ο μπαμπάς μου όμως δεν μπόρεσε να φύγει ποτέ. Εγώ ακόμα το σκέφτομαι, όμως μετά λέω, εδώ γεννήθηκα, είναι δικός μου τόπος, γιατί πρέπει να φύγω από την πόλη μου;»
Κυνηγημένοι από το Πέραν, έφτασαν άρον άρον στο Νιχώρι
|
|
|
«Στα Σεπτεμβριανά, ο παππούς πήγε, πήρε τη μάνα μου από το Ζάππειο Παρθεναγωγείο και την πήγε στο Φανάρι όπου είχε κάτι γνωστούς, κι εκείνος ήρθε άρον άρον στο Νιχώρι από το Πέραν, όπου γινόταν η μεγάλη καταστροφή», διηγείται η δεύτερη Ρέα που επισκεφτήκαμε, η κ. Καλφάογλου, γέννημα-θρέμμα Νιχωρίτισσα και πρόεδρος στην κοινότητα Αγίου Νικολάου. «Κάποιοι τριγυρινοί Τούρκοι γείτονές τους τούς προειδοποίησαν να μείνουν στα σπίτια τους, να κατεβάσουν τα κεφάλια και να κρυφτούν, γιατί θα τους πετούσαν πέτρες. Η μητέρα μου καθόλου δεν κάνει κουβέντα γι’ αυτό, ό,τι μάθαμε είναι από τον πατέρα. Όλοι οι φίλοι και συγγενείς τους έφυγαν, άλλοι από μόνοι τους κι άλλοι απελάθηκαν, όμως οι γονείς μου δεν έφευγαν από την Πόλη. Ο πατέρας μου έλεγε ότι ήταν ο τελευταίος των Μοϊκανών, έμεινε κι έκανε δουλειές εδώ.
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ
Πολίτικο τσουρέκι: H αυθεντική συνταγή από μια μαστόρισσα της ΠόληςΚι όταν εκείνος πέθανε, επέστρεψα κι εγώ μόνιμα στην Πόλη και σταμάτησα τα πήγαινε-έλα στην Αθήνα, παρά του ότι εκεί ήταν πια όλη μας η οικογένεια. Ύστερα ανέλαβα τις δουλειές του πατέρα μου. Πολύ διαφορετική η κουλτούρα εδώ από την Αθήνα. Ειδικά για μένα που ήμουν μαθημένη αλλιώς. Όσο οι γονείς δεν έφευγαν, τόσο εγώ ήθελα να φεύγω, κι έτσι σπούδασα στο εξωτερικό, έζησα σε διάφορα μέρη της Ελλάδας. Στη δική μου την εποχή, όταν ήμουν παιδί, μας κρατούσαν αρκετά περιορισμένους, να περιφρουρήσουν τη ρωμιοσύνη μας».
«Όλες οι Πολίτισσες κάτι κρύβουν»
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ
Ο πολίτικος ντολμάς γιαλαντζί«Από το σπίτι μου έμαθα να μαγειρεύω, παρά του ότι ο πατέρας μου προσπαθούσε για το αντίθετο. Η μάνα μου η Αλεξάνδρα ήταν, και είναι, πολύ καλή μαγείρισσα. Φτιάχνει τα πάντα τέλεια. Όταν ζούσε ο μπαμπάς μου, έφερνε κόσμο στο σπίτι πέντε φορές την εβδομάδα, σχεδόν απροειδοποίητα. Κι εκείνη, παρά τις διαμαρτυρίες της, ετοίμαζε τραπέζια στο παρά πέντε από το τίποτα. Όμως, για μένα ο πατέρας μου είχε άλλα σχέδια και δεν την άφηνε να με μάθει να μαγειρεύω. Έτσι εκείνη, όταν γύριζα από το σχολείο, μαγείρευε επιδεικτικά μπροστά μου, και εγώ, παρατηρητική γαρ, τα αποστήθιζα. Κάπως έτσι το πέρασε το μήνυμά της. Βέβαια, οι παλιές Πολίτισσες, να ξέρεις, πάντα κάτι κρύβουν άμα τις ρωτήσεις συνταγές. Πρέπει να κάθεσαι από πάνω τους για να δεις τι ακριβώς υλικά χρησιμοποιούν».
Όσο συζητάμε και κυρίως όσο μαγειρεύει, έχει βάλει και παίζει δυνατά ελληνική μουσική, όλων των ειδών. Παλιά εμπόρισσα, η Ρέα έχει έντονο και το καλλιτεχνικό στοιχείο, ζωγραφίζει, ασχολείται με τη μουσική, ανοίγει το σπίτι της, της αρέσει να μαγειρεύει και στην κουζίνα εκτονώνεται, όπως λέει. Από το παράθυρο του σπιτιού της, που βρίσκεται στα 200 μέτρα από τη θάλασσα, χαζεύουμε τον Βόσπορο και τα «γυαλιά» του Νιχωρίου. «Όλος ο Βόσπορος ήταν ελληνικά χωριά», μας λέει, «και τα παλιά ξύλινα σπίτια που είναι χτισμένα ακριβώς μπροστά στο νερό και καθρεφτίζονται στη θάλασσα, τα λένε “γυαλιά” και ανήκαν κυρίως σε Έλληνες. Μια συστοιχία από σπίτια που στη δύση του ηλίου γυαλοκοπάνε από την αντανάκλαση των ακτίνων στα τζάμια τους και γίνεται “των γυαλιών η φωτιά”, όπως το λέμε». Φεύγοντας περπατήσαμε στην όχθη του Γενίκιοϊ. Τι όμορφη περιοχή, ήσυχη, αποφορτισμένη από την τρέλα και την πολυκοσμία του κέντρου, με όμορφα, χαμηλά σπίτια και πολλές ακόμα ενεργές εκκλησίες και αγιάσματα (μικρά παρεκκλήσια με νερό που τρέχει από το βουνό).
