Όταν λέμε «βασιλόπιτα», οι περισσότεροι από εμάς εννοούμε μια πίτα γλυκιά. Συνήθως έχουμε στο μυαλό μας την «πολίτικη», που μοιάζει με τσουρέκι και μοσχοβολά μαχλέπι και μαστίχα και τη «σμυρναίικη», που θυμίζει αφράτο κέικ. Η τελευταία άντλησε την έμπνευσή της από τα εγγλέζικα κέικ, που αγαπούσαν πολύ οι Σμυρνιοί, όπως και πολλά άλλα ευρωπαϊκά εδέσματα. Τα δυτικότροπα κέικ εμπλουτίστηκαν με ανατολίτικα στοιχεία, όπως τα «ζεστά» μπαχάρια, με ξύσμα εσπεριδοειδών, καρπούς και κόντιτα. Η παλαιότερη σμυρναίικη βασιλόπιτα, η αυθεντική βασιλόπιτα της Σμύρνης, ήταν η τριφτή, που είχε μια ζύμη εύθρυπτη και βουτυρένια, κάπως σαν μπισκότο. Δεν περιείχε μπαχαρικά, αλλά χυμούς εσπεροδοειδών και βανίλια και στολιζόταν με ένα τύπωμα που παριστάνει τον δικέφαλο αετό του Βυζαντίου και με ένα σταυρό. Όσο για τη βασιλόπιτα της Καππαδοκίας, ήταν αρκετά διαφορετική. Λέγεται «γκετέ», και γεμίζεται με ένα μείγμα από βούτυρο και αλεύρι, ίδιο με το ρου (roux), δηλαδή τη βάση της μπεσαμέλ. Η ζύμη πλάθεται αφράτη, χωρίζεται σε κομμάτια που τα ανοίγουν σε χοντρά φύλλα, τα γεμίζουν με το ρου και πλάθουν ψωμάκια, που τα βάζουν σε ταψί σαν μαργαρίτα και τα ψήνουν.
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ
Βασιλόπιτα: η ιστορία της τελετουργικής πίτας από την αρχαιότητα και το Βυζάντιο έως σήμεραΚάθε περιοχή έχει τα δικά της έθιμα και συνήθειες για την πίτα που μπαίνει στη μέση του τραπεζιού και κόβεται για να πάρει ο καθένας το μερίδιό του, την ώρα που οι ευχές για τον καινούργιο χρόνο δίνουν και παίρνουν. Σε ορισμένα νησιά των Κυκλάδων, ας πούμε, είναι ένα ωραίο προζυμένιο ψωμί, αρωματισμένο με γλυκάνισο και πασπαλισμένο με σουσάμι. Στην Πύλο συνήθιζαν να φτιάχνουν μια βασιλόπιτα-ψωμί σε σχήμα κουλούρας, όμως αρωμάτιζαν το νερό του ζυμώματος με ένα ξύλο κανέλας και 1-2 φύλλα δάφνης. Μέσα έβαζαν ολόκληρα καρύδια, αμύγδαλα και σουσάμι, αλλά και το νόμισμα.
|
|
|
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ
Βασιλόπιτα 2024: 24 εξαίσιες συνταγές από κέικ μέχρι πολίτικη και σμυρναίικηΕίναι όμως και οι αλμυρές βασιλόπιτες, άλλες ξεσκέπαστες άλλες σκεπασμένες, που συναντάμε σε διάφορα μέρη της Ελλάδας. Κρεατόπιτες κατά βάση, με πράσα ή με τραχανά, αλλά και κοτόπιτες και τυρόπιτες. Τέτοιες περιπτώσεις είναι η βλάχικη πίτα κου κάρνε με αρνί και πέτουρα, η γιορτινή κροθόπιτα, που σε κάποια ηπειρώτικα χωριά τη φτιάχνουν για βασιλόπιτα –όπου το κρέας τυλίγεται περιμετρικά με τις άκρες των φύλλων σχηματίζοντας έναν όμορφο κρόθο (κόθρο) και αφήνοντας τη γέμιση ρυζιού ανοιχτή σαν τάρτα— και η κοφτόπιτα, μια πίτα με φύλλο και γέμιση από σιτάρι και φέτα. Το ίδιο και η βασιλόπιτα της Θράκης, συνήθως κρεατόπιτα ή πλούσια τυρόπιτα με βουτυράτα φύλλα,12, όσοι και οι μήνες του χρόνου. Μέσα εκτός από το φλουρί έχει και τα τσακνούδια, μικρά ξυλαράκια, το καθένα συμβολίζει κάτι από το σπιτικό: το σπίτι, το μαντρί, τις κότες…
Στη ζύμη της βασιλόπιτας πολλές φορές άλλωστε οι παλιοί έβαζαν και έναν σπόρο ροδιού για αφθονία και ευζωία ή ένα αγροτικό σύμβολο: ένα κομματάκι άχυρο, ένα βλαστάρι αμπελιού ή λιόδεντρου, έναν μικρό καρπό. Το έθιμο αυτό συνεχίστηκε στους αιώνες, κι από τα πρώτα βυζαντινά χρόνια, οπότε και έζησε ο Μέγας Βασίλειος, δεσπότης της Καισάρειας, καθιερώθηκε μέσα στη βασιλόπιτα να μπαίνει ένα νόμισμα ή ένα μικρό χρυσαφικό.
