Ουκ ολίγοι καφενέδες της Αμοργού, προσελκύουν όχι μόνο τους ντόπιους, αλλά και τους έμπειρους foodie επισκέπτες του νησιού. Πίσω από το τεζάκι τους (το ξύλινο χώρισμα που διακρίνει τον χώρο προετοιμασίας του καφετζή από το υπόλοιπο καφενείο) μαγειρεύεται όλος ο τόπος. Στους τοίχους τους γράφεται η πρόσφατη ιστορία του νησιού: φωτογενείς εμβληματικές προσωπικότητες, καδραρισμένες και «στολισμένες» σε περίοπτα σημεία, παλιές, ξεθωριασμένες γκραβούρες, γραφικές απεικονίσεις του νησιού από ερασιτέχνες ζωγράφους, αναμνηστικές ζωγραφιές και φορτισμένες συναισθηματικά ποιητικές αφηγήσεις από κουλτουριάρηδες θαμώνες που έχαναν επανειλημμένα (εσκεμμένα;) το πλοίο του γυρισμού. Στους καφενέδες της Αμοργού πυροδοτούνται θερμές πολιτικές και κοινωνικές συζητήσεις, καλαμπούρια και διαφωνίες και, προπάντων, γύρω από τα τραπέζια τους μαζεύουν γνωστούς και αγνώστους.
Σύρος: Τρώμε στο Μαζί, σε μια δροσερή αυλή κάτω απ’ τα άστρα
Τα περισσότερα από τα καπηλειά της Αμοργού, διατηρώντας την πατίνα τους, διασχίζουν απαράλλαχτα τις εποχές και τις ιστορικές περιόδους. Εκτός από το προφανές, έναν ελληνικό καφέ με παχύ καϊμάκι δηλαδή, κι ένα νοσταλγικό υποβρύχιο ή γλυκό του κουταλιού, βγάζουν μαζί με τη ρακή και δυο ελιές, ένα βραχάκι αμοργιανό τυρί και μια γλυκιά ντομάτα κομμένη στα τέσσερα. Βάζουν και μια κατσαρόλα στη φωτιά να γίνεται το πατατάτο, πουλάνε τυριά και μαναβική, έχουν στα κυρτωμένα ράφια τους από καραμέλες βουτύρου μέχρι αφρό ξυρίσματος, κι αν χρειαστεί, κόβουν και εισιτήρια για το «Εxpress Σκοπελίτης».
Το πατατάτο της κυρά-Μαρίας στον «Καφενέ του χορευτή»
«Τον χειμώνα, εδώ είναι καλά για να μονάσεις», μου λέει η κυρα-Mαρία, καλή μαγείρισσα, ορεξάτη και φιλόξενη, σύζυγος του αείμνηστου Χορευτή. Ο κατά κόσμον Ανάργυρος Νομικός ήταν ενός ανθρώπου γαλαντόμος, χείμαρρος αφηγήσεων. Από το ’70 που ξεμπάρκαρε κρατούσε το μαγαζί μαζί με την κυρά του. Η κυρά Μαρία ετοιμάζει κάθε μέρα διαφορετικά φαγητά. Την πρώτη φορά που πήγαμε, είχε κολιούς λαδορίγανη, ιμάμ και σπανακόπιτα ταψιού.
|
|
|
 |
 |
Όταν ξανάρθαμε είχε σάλπες τηγανητές, σεφουκλοπιτάκια νόστιμα σαν γλύκισμα και φαβατοκεφτέδες. Εδώ έρχονται οι Θολαριώτες για να ψωνίσουν μπακαλική, για οπωροκηπευτικά, για να πιουν καυτά ρακόμελα, ψημένες και δροσερές ρακές – κάποτε, όπως μου λένε, εδώ στήνονταν τρικούβερτα γλέντια από το πουθενά. Ακόμα έρχονται οι ντόπιοι από όλο το νησί για ένα από τα ωραιότερα πατατάτα, το φαγητό-σήμα κατατεθέν της Αμοργού.
 |
 |
Καφενείο ο Χορευτής, Θολάρια, Αιγιάλη, Τ/22850-73.202
Καφεπαντοπωλείο «ο Μάκης»
«Τα αφεντικά έχουν πάει για εξετάσεις στην Αθήνα, τους έπιασαν οι καιροί και ξέμειναν», μας είπε ένας γείτονας. Άλλη μέρα που ξαναπήγαμε στην Κάτω Μεριά, ξανακάναμε μια στάση στην Αρκεσίνη, στον δρόμο μας για την παραλία την Καλοταρίτισσα, ήπιαμε έναν ελληνικό «ναι και όχι» κι ακούσαμε ιστορίες του παλιού καιρού, που μας διηγήθηκε ο κ. Μάκης Λουδάρος καθώς αργόψηνε τον καφέ πίσω από το μπλε θαλασσινό τεζάκι. Για να γλυκαθούμε, στο τέλος μάς έβγαλε υποβρύχιο σε ένα «ιδρωμένο» ποτήρι με παγωμένο νερό. Τα τελευταία χρόνια η εγγονή τους, Σοφία Νομικού, έχει βάλει και καμιά δεκαριά φαγιά, όπως αμοργιανές πίτες, πατατάτο, καβουρμά, φάβα.
Ο Μάκης, Αρκεσίνη, Τ/22850-72.252
Island hopping: 8 ταβέρνες στα νησιά που μαγειρεύουν την παράδοση
Το φάβα και ένας απλός χταποδομεζές στην «Καλή καρδιά»
Από μαστίχες Έλμα και καραμέλες βουτύρου μέχρι φακούς τσέπης και απορρυπαντικό ρούχων σε σκόνη πουλάνε στην «Καλή Καρδιά». Η κ. Σοφία Οικονομίδη μαγειρεύει πίσω από το τεζάκι, στον καφενέ που διατηρεί μαζί με τον αδελφό της Μιχάλη Οικονομίδη. Το αμοργιανό φάβα (οι ντόπιοι το λένε «το φάβα») δικής τους παραγωγής, είναι η κρέμα της γης, με γεύση χωματένια και μνήμη θαλασσινή, τα κεφτεδάκια τους φημισμένα, το λεμονάτο αρνάκι στον φούρνο με πατάτες λιώνει στο στόμα – δικά τους τα αρνάκια, δικά τους και τα κηπευτικά. Το μενού έχει λίγα και καλά, εδώ και πάνω από εξήντα χρόνια που οι γονείς τους πήραν το παμπάλαιο αυτό καπηλειό, ιδρυθέν τον 19ο αιώνα. Και φαβατοκεφτέδες έκτακτους κάνουν, και ιμάμ, και φυσικά πατατάτο.
Στη μία κατσαρόλα η κυρία Σοφία ανακατεύει το φάβα, στην άλλη ψήνει το ρακόμελο και το κερνάει αχνιστό. «Το καλό φάβα είναι ψούμενο (καλόβραστο δηλαδή). Θέλει αργό μαγείρεμα και λίγο λίγο να προσθέτεις το νερό, μόνο όταν, και όσο χρειάζεται. Με το γρήγορο μαγείρεμα το φάβα ανοστίζει».
Καλή Καρδιά, Θολάρια, Αιγιάλη, Τ/22850-73.347
Καφεζυθεστιατόριο «Ναυτιλία Πρέκα»
Για να βγάλεις εισιτήρια για το ταχύπλοο που φεύγει από Κατάπολα για Πειραιά ή για το «Εxpress Σκοπελίτης», με προορισμό τις Μικρές Κυκλάδες, θα πας στη «Ναυτιλία Πρέκα», στην προμενάδα του λιμανιού. Ο κ. Μιχάλης Θεολογίτης πίσω από το ταμείο κόβει τα εισιτήρια και η κυρά του, η Ζωή, Τρικαλινή στην καταγωγή, μαγειρεύει πάνω από τις γκαζιέρες – για τον μουσακά της αλλάζεις επιτόπου και το εισιτήριο.
|
|
|
Πολύχρωμα, κάπως φθαρμένα μωσαϊκά που στρώθηκαν το ’65 – ο ιστορικός αυτός καφενές λειτουργεί από το ’50. Μια συστάδα από παλιές τηλεοράσεις λειτουργούν μεταξύ πολλών ετερόκλητων στοιχείων ως ντεκόρ, όπως και μια φωτογραφία του μορφονιού Κώστα Πρέκα στα νιάτα του. «Εξάδελφος του μπάρμπα μου του Νίκου είναι ο ηθοποιός», εξηγεί ο κύριος Μιχάλης. «Δεν αργούσε να στηθεί γλέντι τρικούβερτο τα παλιά χρόνια εδώ. Ο φημισμένος καπετάνιος, ο γερο-Σκοπελίτης, ετοιμοπόλεμος μονίμως, έπαιζε το βιολί του, ο μεγαλοκτηνοτρόφος Λεωνίδας Βλαβιανός ήταν δεινός λαγουτιέρης, κι έτσι το μαγαζί γέμιζε με ντόπιους και ψαράδες από τα καΐκια τα σπετσιώτικα, τα υδραίικα και τα καλυμνιώτικα που έδεναν στα Κατάπολα. Έζησε μεγάλες δόξες ο καφενές», μου διηγείται.
 |
 |
Η κυρία Ζωή μάς ετοιμάζει χταπόδι με ξίδι στο τηγάνι, ρεγκοσαλάτα, φέρνει ένα πιατάκι με ντόπια ξινομυζήθρα, απαλή κοπανιστή αμοργιανή και μελίπαστο, και ξαναμπαίνει στην κουζίνα να μας κάνει καβουρμά τηγανιά. «Παλιά χρησιμοποιούσαν τον καβουρμά που ετοίμαζαν με κρέας χοιρινό φυλαγμένο στο λίπος. Εγώ το φτιάχνω τώρα με φρέσκο χοιρινό κρέας. Το κόβω πολύ μικρές, τόσες δα μπουκιές, το σιγομαγειρεύω με αλατοπίπερο, νερό, κρασί και λάδι, να μαλακώσει και να μείνει με το λάδι του, και το βάζω στο ψυγείο όπως είναι. Όταν θέλω να το σερβίρω, βάζω το τηγάνι σε δυνατή φωτιά να κάψει, σοτάρω το κρέας και καρυκεύω με μπόλικη ρίγανη».
Ναυτιλία Πρέκα, Κατάπολα, Τ/22850-71.256
Οι κεφτέδες και η σουπιά του «Πάρβα» της «Άγονης γραμμής»
Τραγανά έμεναν τα κεφτεδάκια, όση ώρα κι αν περνούσε, κι εμείς ακούγαμε προσηλωμένοι τους ηλικιωμένους της Χώρας και τον ιδιοκτήτη Χρήστο Βέργη να διηγούνται ιστορίες για το πώς έγινε τόσο διάσημο το μαγαζί του περίφημου Πάρβα, κατά κόσμον Δημήτρη Γιαννακού. Ο κύριος Χρήστος το ανέλαβε μετά τον θάνατο του Πάρβα, μαζί με τη γυναίκα του, τη Χωραΐτισσα Νίκη Κολυδά. «Σημείο συνάντησης ήταν πάντοτε αυτός ο καφενές, που ενέπνευσε τον σκηνοθέτη Γεράσιμο Ρήγα για την ταινία “Πάρβας, άγονη γραμμή”.
Λειτουργεί από το 1966 κι είναι από τα πρώτα καπηλειά του νησιού, στην είσοδο της Χώρας. Εδώ πρωτομπήκε τηλέφωνο, εδώ στάθμευαν ο ψαράς και ο μανάβης, εδώ καλωσόριζαν τους τουρίστες του καλοκαιριού. Κιμπάρης άνθρωπος, γλεντζές ήταν ο Πάρβας κι έπαιζε καλά το λαγούτο του. Ήταν δίδυμο με τον Γιώργο Νομικό, γνωστό και ως “Καζαντζίδη”».
|
|
|
Παραγγείλαμε μια χρυσοτηγανιά πατάτες με δύο αυγά μελάτα στην κορφή – το signature πιάτο του Πάρβα–, γοπάκι σαβόρι, φάβα φρεσκομαγειρεμένο και αχνιστό, και μια θεσπέσια σουπιά με ξερό κρεμμύδι στην κοιλιά της.
O Πάρβας, Χώρα, Τ/22850-71.242
