Στη γραμμή τερματισμού κατά την 11η απονομή των Βραβείων Ποιότητας του «Γαστρονόμου» και της εφημερίδας «Η Καθημερινή» δεν υπάρχουν ηττημένοι, μόνο νικητές: είναι οι δεκαπέντε Έλληνες παραγωγοί τροφίμων, μεταποιητές, έμποροι και επιστήμονες που, με την επιμονή και το θάρρος τους, με εξωστρέφεια και δυναμισμό, ανοίγουν δρόμους στο ελληνικό επιχειρείν, παράγουν πολιτισμό και διαμορφώνουν ένα νέο γαστρονομικό ήθος.
Αρχές καλοκαιριού, η Νένα μπαίνει στην εφημερίδα φουριόζα, ενθουσιώδης, με ένα προδοτικό μαύρισμα ανθρώπου που δεν κάνει δουλειά γραφείου. Μόλις επέστρεψε από αποστολή στη βόρεια Ελλάδα και φέρνει ανταπόκριση. Σκαρφάλωσε στα 1.430 μέτρα, στις βουνοκορφές των Καμβουνίων, μεταξύ Λάρισας, Κοζάνης και Γρεβενών, για να δει και να εκτιμήσει τη δουλειά δύο νέων ανθρώπων, του Χρυσοβαλάντη Κόγιου και του Αστέριου Γκανά, οι οποίοι καλλιεργούν βιολογικό τσάι του βουνού με σπόρο από τα αυτοφυή φυτά της περιοχής. «Εκεί ο αέρας μυρίζει αλλιώς, το αγριοθύμαρο μοσχοβολάει περγαμόντο και γλυκολέμονο, οι αγριοφράουλες είναι γεμάτες χυμό και το τσάι αναδίδει μια βαθιά μυρωδιά, που σε τραβάει από τη μύτη και δεν θυμίζει καμία άλλη», περιγράφει την εμπειρία της. Μας μιλάει για τις καινοτομίες που εφαρμόζουν σε όλα τα στάδια, τις συνεχείς αναλύσεις, την περιβαλλοντική ευθύνη, αλλά και για τους στόχους και τον δυναμισμό τους. «Κάνουν για βραβείο;» η ερώτηση του αρχισυντάκτη, ερώτηση-παγίδα στην οποία κάθε συντάκτης του «Γαστρονόμου» καλείται να απαντήσει όταν επιστρέφει από ρεπορτάζ. Από την απάντησή του δεν θα κριθεί μόνο ο παραγωγός, αλλά και η σοβαρότητα του ίδιου, ο επαγγελματισμός του, τα δημοσιογραφικά αντανακλαστικά του. Έχει θέση ευθύνης, είναι ο πρώτος κριτής, ο διαμεσολαβητής ανάμεσα στον «Γαστρονόμο» και στον αναγνώστη του, αυτός που με το κείμενό του θα προσυπογράψει την ποιότητα των προϊόντων που προτείνουμε. Τα θαυμαστικά απαγορεύονται, η καχυποψία ανάγεται σε σπουδαιότερο προσόν και από την ίδια την πένα, ο πήχης πρέπει πάντα, πάντα, πάντα, να μπαίνει όλο και πιο ψηλά. Σημαντικό εργαλείο σε όλη αυτή την προσπάθεια οι τυφλές γευσιγνωσίες που διοργανώνονται για ομοειδή προϊόντα, όπως το ελαιόλαδο, τα τυριά, το μέλι, και στις οποίες συμμετέχει ανεξάρτητη επιτροπή ειδικών.
Αυτό το ενδιαφέρον ταξίδι ανακάλυψης συντελείται κάθε μήνα μέσα από τις σελίδες του περιοδικού και ολοκληρώνεται μία φορά τον χρόνο, στα Βραβεία Ποιότητας του «Γαστρονόμου» και της «Καθημερινής», όταν βραβεύεται η ελίτ των Ελλήνων παραγωγών, μεταποιητών και εμπόρων τροφίμων. Είναι η στιγμή του τερματισμού, με όλα τα γνώριμα στοιχεία – ανακούφιση, χαρά, ενθουσιασμό, αλλά και άγχος και αγωνία. Από την επόμενη μέρα, το χρονόμετρο αρχίζει πάλι να μετράει και ο αγώνας ξεκινάει από την αρχή, με νέους συμμετέχοντες, για να βρεθούμε, σε έναν χρόνο από τώρα, σε μια άλλη γραμμή τερματισμού, στα επόμενα Βραβεία.
H δημοσιογράφος του ΣΚΑΪ, Χριστίνα Βίδου, παρουσίασε υποδειγματικά τα βραβεία.
«Ταξιδεύουμε, δοκιμάζουμε, απολαμβάνουμε, καταγράφουμε συνταγές, ιστορίες, γνωρίζουμε ανθρώπους, τόπους και παραδόσεις. Ανθρώπους που με το ήθος τους μας διδάσκουν ήθος, που παράγουν προϊόντα νόστιμα, που παράγουν πολιτισμό», σημείωνε ο Άγγελος Ρέντουλας, αρχισυντάκτης των γαστρονομικών εντύπων της «Καθημερινής», καλωσορίζοντας τους παρευρεθέντες στη φετινή 11η απονομή των Βραβείων, σε μια βραδιά ανακάλυψης της «αλήθειας, της πυρηνικής ουσίας των ωραίων, φίνων πραγμάτων», όπως είπε. Η βράβευση, η ωραία και συγκινητική αυτή γιορτή, έλαβε χώρα τη Δευτέρα 15 Οκτωβρίου στο Μέγαρο Καρατζά της Εθνικής Τράπεζας, του πολύτιμου χορηγού της εκδήλωσης.
Η Ελλάδα που ονειρευτήκαμε
Από το Κιλκίς μέχρι τα Χανιά και από τη Λέσβο μέχρι την Καλαμάτα ταξιδέψαμε τη βραδιά εκείνη μέσα από τις ιστορίες των 15 βραβευθέντων. Με κάθε πάσα που έδινε η δημοσιογράφος του ΣΚΑΪ Χριστίνα Βίδου –η οποία για μία ακόμα χρονιά παρουσίασε τα βραβεία με άνεση και εγκαρδιότητα–, άνοιγε εμπρός μας ένας ολόκληρος κόσμος συνδεδεμένος με τη γη και τη φύση, παραγωγικός, δυναμικός, αισιόδοξος, ρυθμικός, αναβλύζων. Μικρά ενημερωτικά βίντεο προβάλλονταν πριν από κάθε βράβευση και σύστηναν τους παραγωγούς στο κοινό της αίθουσας. Βλέποντάς τα, γδέρναμε κι εμείς τα γόνατά μας στα απόκρημνα βράχια της Καλύμνου, στους απομονωμένους θυμαρότοπους όπου τρυγούν οι μέλισσες της οικογένειας Κοπανέζου. Σκαρφαλώναμε στις πανύψηλες υπεραιωνόβιες ελιές του Ευτύχη Ανδρουλάκη. Ξεφορτώναμε γαύρους και σαρδέλες στην ιχθυόσκαλα της Μηχανιώνας και τις βλέπαμε να γίνονται οι κονσέρβες Τράτα. Νιώθαμε στο πρόσωπό μας την καυτή ανάσα του χαλβά που ζυμώνεται στο χέρι στην οικογενειακή χαλβαδοποιία Αργουδέλη στα Καμίνια. Κάθε περίπτωση διαφορετική, κοινή συνισταμένη η επιμονή, το θάρρος, το μεράκι, το ήθος, η συναδελφικότητα, η άμιλλα, ο σεβασμός στην παράδοση, η αναγνώριση της ανάγκης για καινοτομία, η αίσθηση της ευθύνης και της συνέχειας, η εξωστρέφεια και η αδιαπραγμάτευτη, αγόγγυστη στράτευση στην ποιότητα. Καθώς ένας ένας ανέβαινε στο βήμα για να παραλάβει το βραβείο και να πει δυο λόγια, το χειροκρότημα έβγαινε πηγαίο. Περίσσευαν η συγκίνηση και η αισιοδοξία για το μέλλον, αφού κάθε ιστορία φανέρωνε μια νίκη κόντρα στις αντιξοότητες, στις δύσκολες οικονομικές συγκυρίες, στην εγχώρια κατήφεια. Το αίσθημα αυτό συνόψισε τέλεια ο οινοποιός Ευάγγελος Γεροβασιλείου κατά την παραλαβή του δικού του Βραβείου Οίνου, λέγοντας: «Έχω συγκινηθεί αφάνταστα βλέποντας όλους τους βραβευμένους απόψε, στους οποίους διέκρινα το πάθος, την αγάπη για την ελληνική γη, για το προϊόν που πρεσβεύουν. Τους συγχαίρω αφάνταστα και ευχαριστώ γι’ αυτή την ευλογημένη ελληνική γη, που, αν την αξιοποιήσουμε σωστά, θα σωθούμε». Στο ίδιο κλίμα και ο κ. Φάνης Θεοδωρόπουλος, ο οποίος έλαβε το Βραβείο Καταστήματος για τα «Καραμανλίδικα του Φάνη», την ανατολίτικη σαλουμερία του κοντά στη Βαρβάκειο. «Αν στηριχτούμε στα ελληνικά προϊόντα, στις ελιές, στα αμπέλια, στα τυριά μας, και αν είμαστε ενωμένοι, πιστεύω ότι θα βγούμε από την κρίση και θα πετύχουμε κάτι καλύτερο για την Ελλάδα και για όλους μας».
Το κοινό παρακολουθεί με ενδιαφέρον τις ιστορίες των βραβευμένων.
Ενδιαφέρον είχε το ότι πολλές από τις επιχειρήσεις που βραβεύτηκαν ήταν οικογενειακές, με ιστορία που πηγαίνει πίσω τρεις και τέσσερις γενιές. Ακούγοντάς τους, αντιλαμβανόταν κανείς το έντονο χρέος που αισθάνονται να διαφυλάξουν τις αξίες των προηγούμενων. Για τη Ροζίνα Σταθοπούλου της χαλβαδοποιίας Αργουδέλη ο συγκερασμός της παράδοσης με τις σύγχρονες απαιτήσεις πρέπει να γίνεται «με ήθος και μέτρο και χωρίς ξενόφερτες υπερβολές», ένα δύσκολο στοίχημα. Υπήρχαν όμως και περιπτώσεις παραγωγών που δημιούργησαν κάτι από το μηδέν, μόνοι τους και πολλοί από αυτούς εν μέσω κρίσης, όπως ο κ. Λάζαρος Μαλτέζος, παραγωγός ελληνικών κατσικίσιων τυριών στην παράδοση των γαλλικών σεβρ, ο οποίος καταχειροκροτήθηκε όταν είπε ότι «δεν έχουμε τίποτα να ζηλέψουμε από τους Γάλλους», όχι γιατί ο ίδιος είναι καλύτερος μάστορας, αλλά γιατί έχουμε καλύτερη πρώτη ύλη.
Υπήρχαν τέλος παραδείγματα παραγωγών που ανέλαβαν να στρέψουν την οικογενειακή επιχείρηση σε νέους, δύσκολους δρόμους, με αυστηρότερο ποιοτικό πρόσημο, υπηρέτες ενός δικού τους οράματος που δεν χωρούσε συμψηφισμούς. Τέτοια ήταν η περίπτωση του κ. Κωνσταντίνου Πρωτούλη, ο οποίος μαζί με τον εκλιπόντα αδερφό του ήταν «οι καταλύτες μιας ποιοτικής επανάστασης στη Λέσβο, παράγοντας ένα υψηλών προδιαγραφών ελαιόλαδο, ανάμεσα στα καλύτερα της Ελλάδας και του κόσμου», όπως με παρρησία ανέφερε.
Η είσοδος στο εντυπωσιακό Μέγαρο Μελά, στην πλατεία Κοτζιά.
Τη βραδιά της βράβευσης παρακολουθήσαμε μια ηθογραφία της ελληνικής ποιοτικής παραγωγής τροφίμων. Είδαμε να φωτίζονται οι κρυμμένες δυνάμεις της, τα δυνατά χαρτιά της, να σκιαγραφούνται τα χαρακτηριστικά εκείνα στα οποία θα έπρεπε να βασιστεί για να χτίσει ένα δυναμικό σύγχρονο προφίλ στο εξωτερικό. Χαρακτηριστικά ποιοτικά και όχι ποσοτικά, αφού ποτέ δεν θα μπορέσουμε να ανταγωνιστούμε τον όγκο παραγωγής χωρών με τριπλάσιο μέγεθος από το δικό μας. Η Ελλάδα των μικρών κλήρων, των μπουτίκ προϊόντων, της μη εντατικής παραγωγής, της καλής ποιοτικής πρώτης ύλης, των παραγωγών με μεράκι, όραμα και ευσυνειδησία είναι εδώ. Είναι πραγματικότητα. Και τα παραδείγματα αυξάνονται και πληθύνονται χρόνο με τον χρόνο. Τα 15 βραβεία που δόθηκαν στις 15 Οκτωβρίου έρχονται να προστεθούν σε αυτά των δέκα προηγούμενων χρόνων και να γίνουν η μαγιά για τα επόμενα. Άλλοι παραγωγοί ετοιμάζονται να πάρουν τη σκυτάλη. Χρέος μας να τους ανακαλύψουμε και να τους ενθαρρύνουμε.
