Έχουμε και λέμε: φασολάκια, γεμιστά, μπριάμ, γιαλαντζί, γίγαντες και ρεβυθάδες, μελιτζανόρυζα… Αυτή η εποχή βάζει πολλά λαδερά στο τραπέζι. Και οι μάγειρες και οι μαγείρισσες της Αθήνας τα βάζουν στα μενού τους. Τα συναντάμε κλασικά, κλασικότατα, όπως τα τρώγαμε από μικροί, σε ωραίες ταβέρνες και μαγειρεία παλιάς κοπής. Αλλά είναι και πολλά εστιατόρια που τα φτιάχνουν σε πιο σύγχρονες εκδοχές, φροντίζοντας να ανιχνεύεις την παράδοση. Υπάρχουν διασκευές «ορφανές», με τη λιτή νοστιμιά αυτής της μεγάλης και αγαπημένης κατηγορίας φαγητών της ελληνικής κουζίνας, αλλά και ενισχυμένες με κρέας, με ψάρι ή θαλασσινά. Άλλος κάνει αγκινάρες αλά πολίτα με ψητό καλαμάρι, άλλος φασόλια χάντρες με τηγανητό κουνέλι, άλλος γεμίζει κολοκυθολούλουδα με ντοματόρυζο. Και στα παλιά και στα καινούργια όμως, οι σάλτσες με το ωραίο ελαιόλαδο καλούν για βούτες, γυαλίζουν οι ζουμερές ντομάτες, μελώνουν οι γίγαντες και οι μελιτζάνες με εκείνη τη φουρνιστή τους γλύκα, μοσχομυρίζουν οι πιπεριές και τα άλλα ζαρζαβατικά της εποχής. Γιατί αυτό είναι τα λαδερά. Είναι ο τόπος, είναι η γη, είναι το καλοκαίρι. Και μας αρέσει πολύ που τελευταία τα συναντάμε όλο και πιο συχνά όταν βγαίνουμε έξω για φαγητό.
Βλάσσης: λευκά τραπεζομάντηλα και λαδερά
Έχει ζέστη και μπαίνεις στη δροσερή, ψηλοτάβανη σάλα του Βλάσση. Τα τραπέζια όπως πάντα λευκοστρωμένα, οι σερβιτόροι «παλαιάς κοπής», έμπειροι, φιλικοί και αποτελεσματικοί. Ανάσα. Με μια ματιά στον κατάλογο τα πράγματα βελτιώνονται ακόμα περισσότερο. Μόνιμη κατηγορία στο μενού του αστικού μαγειρείου, χειμώνα καλοκαίρι, είναι τα λαδερά, περιποιημένα και κλασικά. Ξεκινήστε δοκιμάζοντας το μπριάμ του, που είναι αμίμητο, με τα λαχανικά μελωμένα αλλά να κρατούν το σχήμα τους, ούτε να στεγνά ούτε και να κολυμπάνε στο λάδι. Συνεχίστε με τα φασολάκια που κρατάνε όσο πρέπει στο δόντι και με μπάμιες, με ή χωρίς κοτόπουλο, ιμάμ-μέλι με τσακώνικες μελιτζάνες και ιδεώδη γεμιστά. Κάποιες φορές έχουν και κολοκυθοκορφάδες. Αν τις πετύχετε μην τις χάσετε. Γ.Π.
Μαιάνδρου 15, Ιλίσια, Τ/210-72.56.335
Αtenο Cook & Deli: για αγκινάρες αλά πολίτα με καλαμάρι και ρεβυθάδα θαλασσινή
Πολλά ωραία πιάτα έχει το καλοκαιρινό μενού του Νίκου Καραθάνου στo εστιατόριο και ντελικατέσεν με καλοδιαλεγμένα ελληνικά προϊόντα που έχουν στήσει μαζί με τον Βαγγέλη και τον Σπύρο Λιάκο στην Αιόλου: έναν μουσακά που κρύβει τα τραγανά τηγανητά πατατάκια-διασημότητες του Basegrill, μια χωριάτικη καμουφλαρισμένη, δροσάτη και νόστιμη… Και αν θέλεις λαδερό, θα το βρεις, πάλι καρυκευμένο με τις ανανεωτικές ιδέες του σεφ. Τις αγκινάρες αλά πολίτα που έφαγα πριν από λίγες μέρες, με τις αγκινάρες και το καρότο μαγειρεμένα κλασικά στην κατσαρόλα και σερβιρισμένα με κρέμα αρακά και καλαμάρι ψητό, πολύ τις αγάπησα ενώ και η ρεβυθάδα του, θαλασσινή και αυτή, είναι εξίσου νόστιμη και αρωματική – έχει και μπακαλιάρο, που ψήνεται σε μια ζύμη με αλάτι και λεμονόφυλλα και μετά ανακατεύεται με τα ρεβύθια. Με το ζουμί από τα ρεβύθια κάνουν τον αφρό λεμονιού που μπαίνει από πάνω. Και αυτή και τα υπόλοιπα τα δοκιμάζεις καθισμένος στον πεζόδρομο, με φόντο τα φυτά της πρασιάς, τα εμπορικά καταστήματα της Αιόλου, τουρίστες να βολτάρουν, μια λατέρνα να περνάει – το Ateno έχει τριγύρω του πολλή Αθήνα. Α.Σ.
Αιόλου 52 & Μιλτιάδου, Τ/210-32.23.223
Άκρα: σοφεγάδα ή λουλούδια γεμιστά;
Τα φρέσκα λαχανικά του καλοκαιριού φτάνουν στην κουζίνα του Άκρα και κάποιες φορές σερβίρονται ωμά και ολόδροσα, να αναδεικνύεται η νοστιμιά τους χωρίς αντιπερισπασμούς. Ο επόμενος αγαπημένος μας τρόπος να τα δοκιμάζουμε εκεί είναι ως πρωταγωνιστές στα λαδερά του σεφ Γιάννη Λουκάκη και της ομάδας του. Τα φασολάκια μαγειρεύονται και μελώνουν στον ταβά και μπαίνουν στο πιάτο μαζί με αυγά μελάτα και τουλουμοτύρι. Το μπριάμ φούρνου το κάνουν με κολιό ενώ γεμίζουν τα γλυκά και ντελικάτα λουλούδια από τα κολοκυθάκια με ντοματόρυζο. Αν τη βρείτε στον κατάλογο δοκιμάστε οπωσδήποτε και τη σοφεγάδα με πατάτες, βλήτα, τριφτή ντομάτα και κολοκυθοκορφάδες. Γ.Π.
Αμύντα 12, Πλατεία Προσκόπων, Παγκράτι, Τ/210-72.51.116
Γιουβετσάκια: λαδερές μελιτζάνες κάτω από την καλαμωτή
Κλασικό ελληνικό φαγητό τρως στα Γιουβετσάκια, από τους μεζέδες της αρχής μέχρι τα γλυκά του κουταλιού που σερβίρουν στο τέλος. Με πολύ καλές πρώτες ύλες, απλό, νόστιμο, χωρίς μοντερνιές. Ο Χάρης Τζίτζης περνοδιαβαίνει καθημερινά δύο και τρεις λαϊκές για τα ζαρζαβατικά, κι ό,τι καλό βρει, μαζί με τα άλλα, τα σταθερά του από διάφορα μέρη, στα αναγγέλλει με καμάρι όταν φτάνουν στο τραπέζι τα πιάτα. Στην αυλή με γεράνια, τις λεμονιές και τον κισσό να σκαρφαλώνει στο πηγάδι, κάτω από την καλαμωτή, ήδη σερβίρουν φουρνιστές μελιτζάνες τσακώνικες, με φρέσκια ντομάτα, βιολογικό ελαιόλαδο, μαϊντανό, σκόρδο, φρέσκια ρίγανη και φέτα από τη Βερδικούσα, και όπου να ’ναι που θα ξεκινήσουν οι μπάμιες, η Εύα Πασανικολάκη, που βρίσκεται εδώ και χρόνια στην κουζίνα της γλυφαδιώτικης ταβέρνας, κι έχει καλό χέρι, θα τις μαγειρεύει, όπως καλοκαίρι, με κοτόπουλο ή μοσχαράκι. Μην χάσετε και τους αμπελοντολμάδες της, είναι εξαιρετικοί. Α.Σ.
Ιθώμης 20 & Μορέως, Άνω Γλυφάδα, Τ/ 210-96.48.081
Koutsou & co: με ελαιόλαδο από τη Ζάκυνθο
Έχει βούτες η υπόθεση σε αυτό το σύγχρονο μαγειρείο όπου η Αργυρώ Κουτσού μαγειρεύει τα λαδερά της με μπόλικο κορωνέικο μονοποικιλιακό ελαιόλαδο από τη Ζάκυνθο. Στο μπριάμ που κάνει σε δύο εκδοχές (με ντομάτα ή χωρίς, με λεμονάτα κολοκυθάκια, πατάτες και φρέσκια ρίγανη), στις μπάμιες, στο ιμάμ, στις χάντρες, στα φασολάκια… Όλα αυτά θα τα βρείτε είτε τελείως κλασικά και χορτοφαγικά, είτε με μικρές προσθήκες όπως τηγανητό αυγουλάκι και λιωμένη φέτα. Κάποιες φορές επιλέγει να τα συνδυάσει και με κρέας, όπως στις χάντρες με τηγανητό κουνέλι, ή με λιχουδιές «του διαβόλου» σαν τα φασολάκια με κορν μπιφ. Το σπιτικό ψωμί που σερβίρουν κρίνεται απαραίτητο. Γ.Π.
Ξενοφώντος 15Α (εντός στοάς), Σύνταγμα, Τ/ 210-32.52.848
Λόντζα της Γειτονιάς: το τουρλού της Αγάπης
Ούτε μία ούτε δύο. Στη Λόντζα της Γειτονιάς αγαπάνε πολύ τα λαδερά και τα μαγειρεύουν τέσσερις φορές την εβδομάδα. Άλλα κάθε μέρα, ανάλογα με τα λαχανικά που θα βρουν και με ελαιόλαδο πότε από την Κρήτη, πότε από την Πελοπόννησο. «Είναι από τα πιο δημοφιλή μας πιάτα» λέει η Αγάπη Μιχελή, σεφ στο μοντέρνο ταχυφαγείο που απλώνει τραπέζια στην Χαριλάου Τρικούπη. Η ίδια κάνει ένα καταπληκτικό τουρλού με ό,τι κηπευτικό έχει στα χέρια της εκείνη την ημέρα – συνήθως με κολοκυθάκια και τους ανθούς τους, μελιτζάνες, σπαράγγια και μπάμιες μαζί, μαγειρεμένα με φρέσκια ντομάτα και πολλά πολλά μυρωδικά. Μια φορά την εβδομάδα από τον φούρνο βγαίνει ένα μεγάλο ταψί με γεμιστά που γίνονται ανάρπαστα ενώ τις υπόλοιπες μέρες μπορεί να πετύχεις από μελιτζάνες γιαχνί με φρέσκια ντομάτα, κατίκι και δυόσμο μέχρι ντοματόρυζο και μελιτζανόρυζο με καστανό ρύζι και χοντροκομμένες, ξεφλουδισμένες μελιτζάνες. Συνοδέψτε με το δικό τους ψωμί. Γ.Π.
Χαριλάου Τρικούπη 76, Εξάρχεια, Αθήνα, Τ/ 210-361.2334
Κίτσουλας: προορισμός για λαδερά
Τα κυριακάτικα μεσημέρια στην Αθήνα βοηθάει να είσαι κάπου δίπλα στο κύμα. Το άλλο ωραίο σενάριο που μπορώ να σκεφτώ είναι στα τραπέζια του Κίτσουλα, κάτω από τα δέντρα, με πιάτα γεμάτα λιμνούλες βαθυκόκκινες και γυαλιστερές. Έτσι κάνουν τα λαδερά στο μαγειρείο που αποτελεί προορισμό για όσους λατρεύουν αυτή τη κατηγορία φαγητού. Το ρεπερτόριο έχει μπριάμ, φασολάκια, μπάμιες και όλα τα άλλα κλασικά. Τα γεμιστά δε έχουν τόση ζήτηση που καλό είναι να πάρεις από πριν τηλέφωνο για ρεζερβέ στις ντομάτες σου. Γ.Π.
Φιλικής Εταιρείας 25, Χαλάνδρι, Τ/210-68.14.798
Ταβέρνα των Φίλων: για πιπεριές γεμιστές
Ελληνικό, καλομαγειρεμένο φαγητό που ακολουθεί τις εποχές. Σε αυτό ειδικεύεται η Ταβέρνα των Φίλων, γι’ αυτό και τα λαδερά δεν θα μπορούσαν να λείπουν το καλοκαίρι από το μενού. Στην ωραία αυλή που άνοιξαν πρόσφατα απέναντι από το μαγαζί, ανοίγουμε ένα μπουκάλι κρασί και παραγγέλνουμε γεμιστά με ανάμεικτες πιπεριές κέρατο, να γυαλίζουν από το λάδι, μπριάμ φούρνου με βαρελίσια φέτα, μελιτζάνες κρασάτες (τηγανητές και έπειτα μαγειρεμένες σε σύβραση με ντομάτα, κρασί και σκόρδο) με μαγιάτικο στα κάρβουνα, γίγαντες με ημίπαστο κολιό και λαδερά ντολμαδάκια γιαλαντζί με κρέμα ταχινιού. Όπου να ‘ναι περιμένουν και τις μπάμιες! Γ.Π.
Άργους 66, Κολωνός, Τ/ 210-51.27.506
Στο ΦΙΤΑ για λαδερά νέας κοπής
Στη γαστροταβέρνα, το γαστρομαγειρείο, το ταβερνομπιστρό −όπως θες πες το− ανάμεσα στις γραμμές του τραμ και στις προσφυγικές πολυκατοικίες του Δουργουτίου, με την πρασιά και το χαλαρό, παρεΐστικο στιλ, το μενού συνδυάζει κάποια σταθερά πιάτα με τις εμπνεύσεις της ημέρας. Ο σεφ Δημήτρης Δημητριάδης φτιάχνει διάφορα στην ανοιχτή κουζίνα. Μπορεί να πετύχεις το ιμάμ του, με τις ελαφροτηγανισμένες μελιτζάνες, που τις περνάει με σόγια-ελαιόλαδο και τις ψήνει στον φούρνο και μετά τις γεμίζει με σάλτσα φρέσκιας ντομάτας με δάφνη, σκόρδο και θυμάρι και μοσχαρίσια ουρά μπρεζέ. Μπορεί να πετύχεις και κολοκύθια γεμιστά, διαφορετικά από ό,τι έχεις συνηθίσει, με ψάρι (συνήθως λαβράκι ή μπάφα) και μαύρο ρύζι, που ψήνονται με ελαιόλαδο και ψαρόζουμο και σερβίρονται με αυγολέμονο. Καμιά φορά και φασολάκια λαδερά με μελάνι σουπιάς και αυγοτάραχο. Α.Σ.
Ντουρμ 1 & Κασομούλη 6-8, Νέος Κόσμος, Τ/ 211-41.48.624
Goldie: Φασολάκια λαδερά δύο ειδών
Η Χρύσα Γερακοπούλου στο ντιζαϊνάιτο μαγειρείο της στα Ιλίσια φτιάχνει φαγητά εποχικά και δίνει μεγάλη προσοχή στην πρώτη ύλη. Πηγαίνει στη λαϊκή καθημερινά και με βάση τα λαχανικά που βρίσκει αποφασίζει τις συνταγές της ημέρας. Τώρα που καλοκαίριασε για τα καλά τα λαδερά μπήκαν στο μενού. Αυτές τις μέρες φτιάχνει κάτι φανταστικά μελωμένα φασολάκια τσαουλιά με βιολογικές πατάτες από την Καλαμάτα. Η Χρύσα ξέρει καλά ότι το καλό λαδερό το κάνει το καλό λάδι, για αυτό δεν κάνει σκόντο ούτε στην ποιότητα ούτε και στην ποσότητα. Χρησιμοποιεί αποκλειστικά εξαιρετικά παρθένο ελαιόλαδο. Μαγειρεύει την φρέσκια ντομάτα –Ιεράπετρας αυτόν τον καιρό– με μπόλικο κρεμμύδι και μια ιδέα πελτέ, βάζει ελάχιστη κανέλα για να δώσει βάθος στη γεύση και γαρνίρει με μαϊντανό. Έχει και την «άσπρη» εκδοχή, χωρίς ντομάτα: λαδερά φασολάκια σβησμένα με λευκό ξίδι και μπόλικο δυόσμο. Μ.Π.
Goldie, Διοχάρους 35, Ιλίσια, Τ/ 210-72.90.999
Φιλίππου: Μαμαδίστικα γεμιστά και μελωμένες μπάμιες
Κλασικά και καλομαγειρεμένα ελληνικά πιάτα σερβίρουν στο μαγειρείο του Κολωνακίου από τη δεκαετία του 1960. Κάθε εποχή έχει τα δικά της. Το καλοκαίρι την τιμήτική τους έχουν τα λαδερά. Οι κατσαρόλες μπαίνουν στη φωτιά από το πρωί για να είναι έτοιμα τα πιάτα το μεσημεράκι. Αυτόν τον καιρό βρίσκουμε υπέροχα μαμαδίστικα γεμιστά που τελειώνουν γρήγορα για αυτό φροντίστε να πάτε νωρίς ή να τους καλέσετε για να σας κρατήσουν. Το μπριάμ και οι μπάμιες είναι τα αμέσως επόμενα που εξαντλούνται γρήγορα και είναι λογικό γιατί τα λαχανικά είναι μαγειρεμένα σωστά, η σάλτσα τους είναι δεμένη και το ποιοτικό λάδι σε σωστή αναλογία. Μ.Π.
Ξενοκράτους 19, Κολωνάκι, Τ/ 210-72.16.390
Dopios: γιαλαντζί ή γίγαντες;
Πεζόδρομος, εκκλησάκι, πλατάνι, μεζέδες αλά Χριστόφορος Πέσκιας, ελληνικά αποστάγματα και κρασιά: είναι ωραίο το καλοκαιρινό σενάριο του Dopios εκεί στο κέντρο. Αν πιάσετε ένα από τα τραπέζια του θα δοκιμάσετε τα γιαλαντζί με το vegan γιαούρτι από κάσιους, τη νόστιμη ρεβυθάδα, που τη φτιάχνουν με νόστιμα ρεβύθια του Σαλαμουσά από τη Λήμνο και της προσθέτουν μια κρέμα από μανούρι για να τα ανακατέψεις, και τους ιδιαίτερους γίγαντες (Καστοριάς) που προτείνει ο σεφ. Πλακί, ωραία μελωμένοι, με την πορτοκαλιά σάλτσα τους και χούμους δίπλα δίπλα στο ίδιο πιάτο – και έτσι, και αλλιώς. Α.Σ.
Σκουλενίου 1, Τ/210-33.10.049
Λινού, Σουμπάσης και ΣΙΑ: ώρα για βούτες
Το αγαπάει το ελαιόλαδο ο Λουκάς Μάιλερ και μαζί με την ομάδα του στο Λινού Σουμπάση & ΣΙΑ το χρησιμοποιούν απλόχερα, χειμώνα καλοκαίρι, σε μαγειρέματα αλλά και ωμό, σαν σάλτσα σχεδόν. Ειδικά τώρα το καλοκαίρι, συχνά το συνδυάζουν με τριμμένη ντομάτα φτιάχνοντας το πιο λιτό και νόστιμο άρτυμα για μαγειρευτά και σαλάτες. Το μενού αλλάζει καθημερινά αλλά κατά καιρούς έχουμε δοκιμάσει ωραιότατες μπάμιες με ξύδι και πελτέ ντομάτας στον φούρνο σερβιρισμένες με ροφο, μπριάμ με αχνιστό μπακαλιάρο, αμπελοφάσουλα γιαχνί με πατάτες και φαγκρί στα κάρβουνα και τηγανητές μελιτζάνες με ντομάτα, βασιλικό και βαρελίσια φέτα Γ.Π.
Μελανθίου 2, Μοναστηράκι, Τ/210-32.20.300
Ella: ελληνικές γεύσεις με φρέσκια ματιά
Η Νένα Ισμυρνόγλου είναι μαστόρισσα στα λαδερά και της αρέσει όσο τίποτα να παίρνει κλασικές συνταγές με εποχικά λαχανικά και να τις κάνει δικές της. Τα φασολάκια (μπαρμπούνια) με αρακά και αμπελόφυλλα που έχει αυτόν τον καιρό στο μενού είναι άπαιχτα, πολύ αρωματικά, με ωραία υφή και διαφορετικές γεύσεις που δένουν ωραία μεταξύ τους. Τα λαχανικά μαγειρεύονται με φρέσκια ντομάτα, δυόσμο και μάραθο και αντί για σκέτο καρότο η σεφ φτιάχνει πουρέ καρότου με πιπερόριζα και λάδι και έτσι δίνει νέα γευστική διάσταση στο φαγητό. Επίσης, αντί να κάνει τις πατάτες μαγειρευτές, τις τηγανίζει και τις σερβίρει κυδωνάτες δίπλα στα φασολάκια. Το πιάτο με τα αμπελοφάσουλα που ψήνει στη σχάρα και σερβίρει με λαδολέμονο και τα ελαφρώς μαριναρισμένα ροδάκινα, δεν είναι το κλασικό λαδερό, είναι πιο ελαφρύ, πολύ φρέσκο και πεντανόστιμο. Τέλος, το ιμάμ με τις μελιτζάνες που σιγομαγειρεύονται με ντομάτα και λάδι και μετά ψήνονται για λίγο στον φούρνο με νιώτικο κεφαλοτύρι και φέτα είναι από τα πιο ωραία που δοκίμασα τελευταία. Μ.Π.
Μητροπόλεως 26, Σύνταγμα, Τ/ 210-33.15.547
Στο Ρίνι για βαζανόρυζο, μια ξεχασμένη συνταγή από την Κω
Μια ξεχασμένη συνταγή από τα ορεινά της Κω, το βαζανόρυζο, αποφάσισε να βάλει στο καλοκαιρινό μενού της η νεαρή μαγείρισσα Μαρίνα Χρονά. Έτσι λένε στη ντοπιολαλιά του νησιού το μελιτζανόρυζο που φτιάχνεται με μόλις τρία υλικά – η μελιτζάνα γίνεται λουκούμι. Το σερβίρει με λευκό ψητό ψάρι, μπακαλιάρο ή σφυρίδα, ανάλογα με τι φρέσκο βρίσκει στην αγορά. Μ.Π.
Ρεθύμνου 8, Αθήνα, Τ/ 210-88.36.781
Στο Βραστό για… φασολάκια
Ο κατάλογος είναι μακρύς σ’ αυτή την ταβέρνα στη Ρεματιά Χαλανδρίου, η οποία πρωτοάνοιξε τις πόρτες της το μακρινό 1969, εκμοντερνίστηκε από τη νέα γενιά της οικογένειας και έχει πάντα τίμιο φαγητό. Στην αυλή του Βραστού τρως ένα σωρό ψητά και μαγειρευτά που έχουν μόνιμη θέση στον κατάλογο αλλά και εποχικά πιάτα ημέρας, ανάμεσά και αρκετά λαδερά, όπως φασολάκια, ένα μπριάμ με μελιτζάνα, κολοκύθι και πολύχρωμες πιπεριές, αγκινάρες αλά πολίτα, γεμιστά ορφανά, με ρύζι και κουκουνάρι, μελιτζάνες στον φούρνο με φέτα… Πάρτε και κεφτεδάκια και τα πολύ αγαπητά τυροπιτάκια τους που γεμίζονται με ανθότυρο, τουλουμοτύρι Καρύστου και φέτα – είναι κλάσικ. Κάθε μέρα ανοίγουν φύλλο. Α.Σ.
Ρόδων 3, Χαλάνδρι, Τ/210-68.13.776